تنهایی ترکیه در سیاست خارجی و تهدید بزرگ از نظر عبدالله گل

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ گفت‌وگوی روزنامه قرار با عبدالله گل رئیس جمهور سابق ترکیه٬ واکنش‌های گسترده‌ای دنبال آورد.

روزنامه قرار که در سالیان اخیر به تریبون سیاسی نویسندگان و فعالان سیاسی نزدیک به گل و داوود اوغلو تبدیل شده٬ با سه مصاحبه مفصل با سه دوست سابق اردوغان یعنی علی باباجان٬ احمد داوود اوغلو و عبدالله گل٬ صدای مخالفین را به گوش مردم ترکیه٬ رسانده است.

همچنان که پیش‌بینی می‌شد٬ گفت‌وگوی روزنامه قرار با عبدالله گل٬ واکنش‌های فراوانی به دنبال داشت و دیشب ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه نیز به بسیاری از حرف‌های او واکنش منفی نشان داد.

گل در این مصاحبه به تظاهرات مردمی مخالفین اردوغان در واقعه گزی پارک اشاره کرده و گفته است: من به گزی پارک افتخار می‌کنم و معتقدم که دولت باید تحمل صدای مخالف را در خود به وجود بیاورد.

این سخن گل٬ به شدت توسط سخنگوی اردوغان مورد انتقاد قرار گرفت و برخی از روزنامه‌های ملی گرا- کمالیست نیز به این اشاره کردند که عبدالله گل٬ از ملی‌گرا شدن محافظه‌کاران ترکیه٬ ناراحت و نگران شده است.

بخش نخست این مصاحبه دیروز به صورت اختصاصی توسط تسنیم٬ ترجمه  و منتشر شد و اینک بخش پایانی آن٬ از نظر خوانندگان می‌گذرد.

نباید با سوریه وارد جنگ همه‌جانبه شویم

این روزها و در شرایطی که مساله ادلب به مهم‌ترین مساله سیاسی و امنیتی ترکیه تبدیل شده٬ احمد تاشگتیرن روزنامه نگار قدیمی قرار از عبدالله گل پرسیده است: شما از سال 1991 میلادی همراه با حزب رفاه٬ قدم در راه سیاست نهادید و همواره به سیاست خارجی علاقه‌مند بوده و هستید و مدتی نیز وزیر امور خارجه ترکیه بودید. به باور شما٬ خطاهای ما در سوریه چه بود؟ چرا در ادلب شاهد چنین وضعیتی هستیم؟

گل در پاسخ به این سوال می‌گوید: در مورد تحولات ادلب٬ نمی‌توانم به صورت مفصل صحبت کنم. چرا که بر اطلاعات روشن و واقعیت‌های صحنه٬ اشراف چندانی ندارم و طبیعت و ماهیت این مسائل٬ به گونه‌ای است که مسئولین و فرماندهان نظامی و اطلاعاتی٬ با تکیه بر اطلاعات روشن و میدانی٬ بهتر و بیشتر می‌توانند تصمیم بگیرند و توضیح دهند. به همین خاطر٬ درست نیست من بدون داشتن چنین اطلاعاتی٬ به مسئولین توصیه کنم که از فلان تصمیم بازگردند و بهمان ااقدام را انجام دهند. تنها چیزی که می‌توانم بگویم و به شکل روشن بر آن تأکید کنم٬ این است که حتی اگر در شرایط سخت قرار بگیریم٬ نباید با سوریه وارد جنگ همه‌جانبه شویم.

در مورد ابعاد کلان بحران سوریه و ااقدامات کشورهای جهان در این پرونده٬ باید بگویم که از همان آغاز کار٬ همه کشورها در این میدان به شکل غلط و بر اساس تصمیمات خطا٬ ااقدام کردند.

نقش ایران و روسیه٬ نادیده گرفته شد

عبدالله گل٬ در ادامه سخنان خود در مورد سوریه می‌گوید: وقتی که بهار عربی آغاز شد و مردم سوریه به خیابان‌ها ریختند٬ خیلی‌ها انتظار داشتند که دولت دمشق٬ به آن مطالبات پاسخ دهد. اما یک دولت اقتدارگرا٬ در برابر خیزش مردمی٬ فقط می‌تواند به شکل نظامی برخورد کند و نباید توقع دیگری داشت. ما در آغاز واقعاً قصد داشتیم به سوریه کمک کنیم. اما متأسفانه٬ ریسمان رابطه٬ خیلی زود از هم گسست. دیگران هم بدون داشتن برنامه و استراتژی یک جبهه آتش باز کردند و این ااقدام غلطی بود.

گل همچنین  در مورد خطاهای سیاسی ترکیه در پرونده سوریه٬ به نقش ایران و روسیه اشاره کرده و می‌گوید: حمایت ایران و روسیه از رژیم سوریه را جدی نگرفتیم. این در حالی است که بقای رژیم سوریه برای ایران اهمیت فراوانی داشت. برای روسیه هم٬ مساله سوریه عبارت بود از مسیر استراتژیک آب‌های گرم. وقتی که فهمیدیم آمریکا قصد ندارد به شکل نظامی وارد این میدان شود٬ موازنه برقرار شد و هیچ قدرتی نتوانست موازنه ایران – روسیه را در سوریه تغییر دهد.

وقتی که شما چیزی را می‌شکنید٬ در واقع صاحب آن می‌شوید و باید ترمیم کنید. وقتی که در جایی مداخله می‌کنید٬ باید از قبل٬ نقشه خروج را هم ترسیم کرده باشید. ببینید! الان دو کشور عرب منطقه یعنی عراق و سوریه٬ واقعاً دچار مشکل شده و ستون فقرات آنها شکسته شده است. آن هم در شرایطی که هنوز هم معضل فلسطین به قوت خود باقی است.

من بر این باورم تا زمانی که حکومت‌ها٬ در داخل٬ صلح٬ ثبات و امنیت به وجود نیاورند٬ در منطقه هم نمی‌توانند کاری انجام دهند.

تنش در روابط ترکیه با مصر و عربستان سعودی

گل در مورد تنش کنونی در جهان اسلام و اختلافات ترکیه با مصر و عربستان سعودی گفته است: دولت‌ها عوض می‌شوند اما کشورها و ملت‌ها می‌مانند. لذا نباید با ملت‌ها و حکومت‌ها دشمنی کرد. چنین چیزی به منافع درازمدت ما لطمه می‌زند. متأسفانه امروز با مشکلات بزرگ و تأثر برانگیزی روبرو هستیم. بسیاری از این مشکلات٬ به خاطر بی‌بصیرتی دولت‌های منطقه است.

مسئولیت دولتی٬ یک مسئولیت بسیار سنگین و حساس است و نباید بر اساس عواطف و هیجانات با این مسئولیت برخورد کنیم. مصر یکی از مهم‌ترین کشورهای جهان اسلام و جهان عرب است. در تمام مدیترانه٬ ترکیه و مصر همچون دو سوی یک سیب بزرگ هستند و منافع و روابط ما با مصر٬ بسیار فراتر از مسائل کوتاه‌مدت است. من امیدوارم با عقل سلیم٬ تصمیمات درستی گرفته شود و رابطه به سطح مطلوبی بازگردد.

ترکیه و روسیه٬ خطایی به نام خرید اس 400

یلدرای اوغور از روزنامه‌نگاران روزنامه قرار پرسیده است: در دورانی که وزارت امور خارجه و نخست وزیری در اختیار شما بود٬ ترکیه خود را به اروپا نزدیک کرده بود، اما حالا به روسیه نزدیک‌تر شده و قطعاً هزینه‌هایی دارد. ارزیابی شما از این وضعیت چیست؟ گل در پاسخ به این سوال می‌گوید: روابط ترکیه و روسیه هم در دوران عثمانی و هم در دوران جمهوری٬ ریشه تاریخی دارد. این روس‌ها بودند که مفاد عهدنامه سایکس پیکو را افشا کردند و بعدها هم در سرزمین‌های مسلمان ترک٬ اسلام را به طور کامل زدودند.

فکر نمی‌کنم که ویژگی‌های آن دوران نیاز چندانی به بحث مفصل داشته باشد. روسیه خود را تازه کرده و قدرت بالایی دارد. ما نیز باید با روسیه رابطه داشته باشیم. اما نه باید با روسیه دشمنی کنیم و نه چندان نزدیک شویم زیرا کاری کرده‌ایم که ما را بقاپند.در این اواخر٬ حد و مرزها را فراموش کرده و بسیار نزدیک شده‌ایم. ترکیه باید برای تبدیل شدن به یک کشور دموکراتیک حداکثری٬ در بلوک غرب بماند و با اروپا هماهنگ باشد.

گل همچنین در مورد خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه٬ این اقدام را خطا دانسته و می‌گوید: تمام ارتش و ساختار نظامی ما٬ منطبق با ناتو است. ما با خرید اس 400 شانس برخورداری از قدرت هوایی مبتنی بر جنگنده‌های اف 35 را هم از دست دادیم.

آیا ترکیه تنها مانده است؟

تاشگتیرن از گل پرسید: به باور شما می‌توانیم بگوییم که در حوزه سیاست خارجی٬ ترکیه تنها مانده است؟ گل در پاسخ گفت: آن چه عیان است٬ چه حاجت به بیان است؟ به خاطر بیاورید زمانی که ترکیه عضو موقت شورای امنیت سازمان ملل شد٬ تقریباً همه کشورهای جهان رای موافق دادند. غیر از چند کشور معدود آفریقایی٬ همه کشورهای عربی٬ اروپایی و اعضای دائمی٬ همه به نفع ما رای دادند. ما در آن دوره٬ در شرایط بسیار مطلوبی بودیم. چرا؟ به این دلیل که ترکیه در حال حاضر٬ غالباً از قدرت سخت بهره می‌گیرد. ببینید! همه ما به باید قدرتمند شدن نیروهای مسلحمان افتخار کنیم. اما قدرت نظامی٬ یک ابزار بازدارنده است و نه ابزار جنگ. باید از دیپلماسی و قدرت نرم بهره بگیریم و نه از قدرت سخت. جنگ شوخی نیست٬ جنگ مرگ و نیستی به دنبال می‌آورد.

بزرگ‌ترین تهدید علیه ترکیه

گل در مورد زبان و ادبیات سیاسی در ترکیه٬ معتقد است که زبان دولتمردان بر اساس اصل جذب نیست و غالباً اهل دفع هستند و نمی‌توانند زبان و منش سیاسی خاصی به کار بگیرند که آغوش گسترده‌ای رو به همه اقشار جامعه داشته باشد. گل همچنین معتقد است که دوقطبی‌سازی و سیاست قطب‌بندی در ترکیه٬ بزرگ‌ترین عامل تهدید علیه ترکیه است.

عبدالله گل همچنین بر حمایت خود از علی باباجان تأکید و اعلام کرد که دانش٬ تخصص و منش سیاسی او را قبول دارد.

انتهای پیام/