خانه‌تکانی با ادبیات/ ادبیات در خدمت افشای مفاسد اقتصادی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ ایام منتهی به نوروز ایامی است که ایرانیان به سنتی دیرینه دست به خانه‌تکانی می‌زنند، غبار از تن اشیا و وسایل خود می‌گیرند و با شکلی تازه و تمیز راهی سال نوی‌شان می‌کنند. تعطیلات نوروز فرصتی مناسب برای خانه‌تکانی از کتابخانه‌ها هم هست؛ زدودن غبار از تن آنها و ورق زدن و خوانش کتاب‌هایی که تا پیش از آن زمانی برای خوانش آنها نداشته‌ایم. یادداشت‌های نوروزی خانه‌تکانی کتابخانه پیشنهادهایی است خواندنی از آثار منتشرشده در سال گذشته که شاید تاکنون فرصتی برای برداشتن و خوانش آنها از کتابخانه خود پیدا نکرده‌ایم.

سال 98 بی‌شک سالی بود که نامش با مفاسد اقتصادی و برگزاری دادگاه‌های مختلف برای این موضوع گره خورد. عناوین و اشخاص مختلف و متعددی در این موضوع پایشان در سال قبل به دادگاه و رسانه‌ها باز شد و ماجراهای شگفتی از دستبرد آنها به بیت‌المال پیشِ‌روی مخاطبان گشوده شد، در این میان سهم ادبیات هم از این زخم دوباره سربازکرده یکی دو کتاب بود که سال قبل پیشِ‌روی جامعه قرار گرفت که میان آنها رمان «مستوری» اثر صادق کرمیار اثری پخته و خواندنی و حتی می‌توان گفت جنجالی به‌شمار می‌رفت.

کرمیار را با روزنامه‌نگاری در دوران دفاع مقدس در روزنامه اطلاعات جبهه می‌شناسیم و پس از آن با رمان‌هایی چون "نامیرا" و "درد "که هر کدام در زمان انتشار و پس از آن مدت‌ها محل بحث و گفتگوی زیادی بود و البته اسم کرمیار مدتی نیز به‌عنوان کارگردان یک سریال تلویزیونی بر سر زبان‌ها بود که آن هم برای خود حکایتی عجیب و شنیدنی دارد.

کرمیار سال گذشته را با رمان "مستوری" در بازار کتاب سپری کرد، رمانی که انتشارات کتاب جمکران آن را منتشر کرده است.

مستوری چند ویژگی بارز دارد که انتشار آن در سال 98 را به یک اتفاق مبدل می‌کند؛ نخست صراحت نویسنده در بیان ابعاد فساد (به‌طور عمده اقتصادی) در ایران معاصر و میان چهره‌های سیاسی و اقتصادی است. نویسنده در رمانش بسیار تند و تیز تیغ بر نقاب این افراد می‌زند و سازوکارهای زیست اقتصادی و اجتماعی آنها را پرده می‌شکافد. نکته دیگر درباره مستوری مستند بودن و قدرت نویسنده در پژوهش و کشف ساختارهای پیچیده در پولشویی، تولید ثروت نامشروع و در یک کلام تولید رانت و ثروت سیاه است. کرمیار در این زمینه و برای ساخت داستانی رمانش در مقام یک نویسنده به‌غایت حرفه‌ای به درون این ساختارها سرک می‌کشد و شخصیت‌هایی را از آنها برای رمانش وام می‌گیرد که بسیار باورپذیر و البته مهیج در دل آن می‌نشیند.

ویژگی جذاب دیگر این رمان استفاده از شخصیت‌های حقیقی و خانواده شهدای شاخص دفاع مقدس در دل این رمان است که پیوند دادن آنها با شخصیت‌های خیالی در دل داستان بر جذابیت این متن بسیار افزوده است.

کمی هم از داستان بگوییم، در مستوری داستان با یک علاقه دوطرفه و عشق شروع می‌شود. کیومرث عاشق غزاله است. دکتر خسروی، پدرِ کیومرث از رزمندگان جنگ بوده و اکنون کارخانه‌دار متمولی است. اتفاقاتی می‌افتد و کیومرث حس می‌کند که پدر واقعی‌اش شخص دیگری است و به‌شکل اتفاقی در آلبومی یک عکس دسته‌جمعی مربوط به زمان جنگ را پیدا می‌کند که در آن پدر و مادر هم هستند،‌ اما کیومرث 4ماهه در آغوش مرد دیگری است که جلوتر معلوم می‌شود، شهید زین‌الدین (فرمانده لشگر 17 علی‌بن ابی‌طالب) است. کیومرث به همین خاطر تست ‌‌DNA می‌دهد، اما دلش رضا نمی‌دهد و برای پی بردن به راز زندگی‌اش به قم و سراغ خانواده شهید زین‌الدین می‌رود… و در دل این داستان است که کرمیار نشان می‌دهد سیستم مدیریت فرهنگی و سیاسی و اقتصادی در زمانِ جنگ چگونه بود که نیروهایی مانند «خجسته» را پرورش داده و سیستم مدیریت در زمانِ حال چگونه است که آدم‌هایی مانند خسروی را پرورش داده است.

با توجه به آنچه گفته شد،‌ "مستوری" انتخاب خوبی برای این روزهاست که بالاجبار در خانه مانده‌ایم.

انتهای پیام/+