زورآزمایی کتاب‌های الکترونیکی در دنیای آلوده به کرونا
سؤالی که این روزها با مراجعه به کتاب‌های دیجیتال پیش آمده این است که آیا کرونا می‌تواند نشر ایران را از منظر ورود به بازارهای تازه تکانی بدهد و جان تازه ببخشد؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آیا فروش نسخه‌های دیجیتال و رو آوردن به توسعه ای‌بوک‌ها دوای درد بحران رکود نشر ایران در موقعیت عجیب فعلی است؟
پاسخ به این سؤال در میان اهالی نشر با رویکردهای متناقضی همراه شده است. برخی آن را 100 در صد تأیید می‌کنند و خیر مطلق می‌شمارند و برخی با دیده تردید به آن نگاه می‌کنند.
باید کدامیک را باور کرد؟
برای پاسخ به این گزاره‌ها باید چند مسئله را کنار همدیگر قرار بدهیم:
سهم تجاری نشر ایران در طول یک سال رقمی بالغ بر چند صد میلیارد است که در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب این مسئله به اوج خود می‌رسد. این رقم از سویی در مقایسه با بسیاری از صنایع رده پایین کشور هم رقم قابل توجهی نیست و از سوی دیگر نشان از پویایی یک چرخه اقتصادی فرهنگی در کشور دارد. با این همه تمامی فعالان عرصه نشر به این مسئله تأکید دارند که نشر ایران از منظر اقتصادی همواره بر لبه تیغ حرکت کرده است. هم سر در کاسه حمایت‌های دولتی داشته است و هم دست در سفره فعالیت‌های مکمل نشر برای ارتزاق معمولی و در این میان از بسیاری از ظرفیت‌های داخلی و اصلی درآمدزای خود از جمله فروش حق رایت، بازاریابی برای تولید محتوای صوتی و تصویری، و فروش نسخه‌های الکترونیک باز مانده است.
اما آیا کرونا می‌تواند نشر ایران را از منظر ورود پیدا کردن به بازارهای تازه تکانی بدهد و جانی تازه ببخشد؟
طی روزهای اخیر مدیران برخی از پلتفرم‌های بزرگ فروش نسخه‌های الکترونیکی کتاب در این زمینه پاسخ‌های مختلفی داده‌اند.
ندا برادران مدیر پلتفرم فیدیبو عنوان کرده است که فروش بالای این سامانه در ایام تعطیلات امری غیر عادی نیست و در سال‌های قبل هم تجربه شده است و در عین حال به این مسئله تأکید داشته که رجوع نزدیک به 4 برابری به این سامانه طی روزهای اخیر ناشی از کمپین‌ها و برنامه‌های این سامانه برای کاهش قیمت و ایجاد جذابیت در محتوای ارائه شده است.
وی در همین زمینه به استقبال قابل اعتنای مخاطبان از آثار داستانی و نیز روانشناسی و نیز برخی ارائه آثار رایگان مؤسسات آموزشی اشاره می‌کند و می‌گوید: شرایط فعلی در جذب مخاطب بی‌تأثیر نیست، اما مسئله ماندگاری مخاطبان در این سامانه‌های فروش را باید در جای دیگری هم جستجو کرد. ما سعی کردیم در پلتفرم خودمان با برنامه‌هایی مانند توسعه فروش کتاب‌های صوتی به عنوان محصولی برای مصرف خانواده و یا ارائه لیست 100 کتابی که هر انسان باید در زمان حیاتش بخواند به جذب بیشتر مخاطب بپردازیم و البته تأکید دارم که تلاش ما صرفاً برای افزایش درآمد نبود که اگر اینگونه می‌بود با چنین اقبالی مواجه نمی‌شدیم.
برادران می‌افزاید: در همین زمینه درحال حاضر که مردم باید در خانه‌ها بمانند، کسب و کارهای سنتی تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد؛ اما مقوله کتاب الکترونیک با توجه به اینکه جزئی از سرگرمی مردم به‌حساب می‌آید، همیشه و در هر زمان می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. ما هم در این روزها همه تلاشمان این است که با کمترین سود و بیشترین تخفیف، محتوا را در اختیار مخاطبان قرار بدهیم.
وی در عین حال با تأیید افزایش استقبال از این پلتفرم درباره وفاداری مخاطبان به این مسئله گفت که باید درباره میزان این استقبال و پایدار ماندن آن صبور بود و زود قضاوت نکرد.
این صبوری اما آیا فرآیندی تماما منطبق با سود خواهد بود؟
پاسخ به این سؤال دشوار است. در موقعیت فعلی پلتفرم‌های ایرانی و استقبال از آنها دشمنانی تازه برای این عرصه اقتصادی نوپا نیز ظهور کرده‌اند. بسیاری از نهادهای فرهنگی که از بودجه‌های عمومی استفاده می‌کنند به منظور برنامه‌های تبلیغاتی خود در این ایام اقدام به عرضه رایگان کتاب‌های دیجیتالی کرده‌اند که در سامانه‌های خود در اختیار دارند و این به معنی کاهش ارزش اقتصادی فعالیت پلتفرم‌ها و نیز کاهش مراجعه به آنها و درآمدزایی آنها به واسطه فعالیت‌هایی همچون تبلیغات خواهد بود. آنچه رخداده است در واقع نوعی خودزنی داخلی است برای نهالی که تازه در حال نسج گرفتن و نمو یافتن است.
با این همه به نظر می‌رسد رونق بازار کتاب دیجیتال در ایران هنوز نیازمند شوک‌های اساسی است. شوک‌هایی که نقشی پررنگ‌تر و مانا تر برای این محصول قائل شود. محصولی که مخاطب از آن راضی و البته دسترسی‌اش به آن ناکافی است.
انتهای پیام/