گفتگو| پورفرد: کرونا فرصت بازگرداندن اعتماد مردم است/ دولتمردان غربی در ماجرای کرونا ضربه حیثیتی خوردند
یک پژوهشگر جامعه شناسی سیاسی معتقد است دولتمردان غربی با اتخاذ سیاست‌های غلط در برخورد با کرونا اولین ضربه را به حیثیت خودشان زدند.
مسعود پورفرد استاد دانشگاه و دانشیار گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، در پاسخ به این سؤال که آیا در نظرسنجی‌ها و برداشت‌های او از جامعه تغییری در اعتماد به رسانه‌های داخلی دیده می‌شود یا خیر، اظهار کرد: این سؤال محل بحث است و طبق آمارهایی که ما داریم اوایل شیوع کرونا در کشور مشکلاتی وجود داشت؛ اما الان می‌توان گفت اعتمادی بین مردم و رسانه‌های داخلی ایجاد شده است. اوایل شیوع این ویروس به علت ناشناخته بودن آن تقریباً همه‌چیز فلج شده بود؛ به‌طور مثال دانشکده علوم پزشکی یک استان برای خود در خصوص این ویروس یک نظر و آمار می‌داد، اما وزارت بهداشت مطلب دیگری می‌گفت و این ناهماهنگی‌ها موجب شد شبکه‌های اجتماعی خارجی و ماهواره‌ای از این وضعیت سوءاستفاده کنند.
وی ادامه داد: متأسفانه در این شرایط رسانه‌های خارجی شروع به انتشار آمارهای غیرواقعی در مورد ایران کردند. اما به‌مرور ستاد ملی مبارزه با کرونا شروع به انتشار آمارهای دقیق‌تری از وضعیت ایران در شرایط کرونایی کرد و این امر موجب گشت که امروز شاهد بازگشت اعتماد مردم به رسانه‌های داخلی باشیم. به عقیده من این اعتماد در مرحله اول کسب نشد و پس از تصمیم گیری‌های جدی‌تر و بهتر در این خصوص هرچند دیر، اما اعتماد مردم جلب شد.
دانشیار گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی در خصوص اینکه آیا تغییری ولو اندک در میزان اعتماد یا رضایت نسبت به عملکرد مسئولان کشوری و درمجموع توانمندی کشوری صورت گرفته است یا خیر، بیان داشت: زمانی ما در مورد اعتماد که یک سرمایه اجتماعی است صحبت می‌کنیم که این سرمایه اجتماعی صدمه‌های زیادی خورده است. وقتی خیرخواهی ضعیف شود و مردم به‌مرور شاهد این باشند که گره‌هایشان توسط مسئولین باز نمی‌شود، اعتمادشان ضعیف می‌شود و این اعتماد به راحتی قابل بازگشت نیست.
پور فرد ادامه داد: عده‌ای در خصوص مقابله ایران با مشکلات و سختی‌ها این نظریه را مطرح می‌کنند که هر وقت به ایرانیان تهاجم می‌شود متحد می‌شوند. آنها معتقدند در این شرایط اتحاد و ظرفیت‌سازی اجتماعی و ... ایجاد می‌شود؛ اما ما نظر این نظریه‌پردازان را قبول نداریم. چراکه با شیوع ویروس کرونا دو سه امر در کشور بیش‌ازپیش نمود پیدا کرد و برجسته شد. معتقد هستم که پیش آمدن مواردی که ذکر شد نشأت گرفته از احساسات جمعی است؛ نه عقلانیت جمعی. بنابراین اگر در جامعه ما این ظرفیت سازی‌های اجتماعی به‌صورت خودجوش و داوطلب شکل می‌گیرد و ما حتی شاهد حضور افراد متخصص برای طی کشیدن بیمارستان‌ها هستیم و در بخش توزیع اقلام بهداشتی غذایی و ... شاهد حضور نیروهای جهادی و بسیجی که در واقع جزو نیروهای غیردولتی و حکومتی محسوب می‌شوند؛ به نظر من اتحاد میان صاحبان قدرت در جمهوری اسلامی ایران به وجود آمده است.
این پژوهشگر جامعه شناسی سیاسی در ادامه افزود: باوجوداین شرایط گفتن این نکته حائز اهمیت است که به یس این اتفاقات جمعی در کشور نشأت گرفته از احساسات جمعی است. مثل سیل 98 خوزستان، گلستان و لرستان که شاهد حضور تمام قوای مردم در صحنه بودیم یا در زلزله 96 کرمانشاه مردم با همه وجودشان پای صحنه آمدند. این احساسات جمعی واقعاً قابل تقدیر بوده و ارزشی است. اما چه بهتر که تبدیل به عقلانیت جمعی شود. در غیر این صورت اعتمادی که از آن صحبت می‌کنیم خیلی به وجود نمی‌آید.
وی با اشاره به وضعیت غیرقابل‌انتظاری که از مدیریت کرونا در کشورهای بزرگ غربی مانند امریکا و انگلیس مشاهده می‌شود در پاسخ به این سؤال که رفتار دولتمردان این کشورها ازجمله ترامپ و جانسون در ایران بازتاب پیدا کرده و آیا تغییری ولو اندک در مرجعیت غرب در میان ایرانیان شکل گرفته است یا خیر، گفت: استراتژی دولتمردان آمریکایی و انگلیسی استراتژی تسکین در مقابل استراتژی سرکوب یعنی تهاجمی عمل کردن با ویروس کرونا است. دولتمردان غربی ترجیح می‌دهند به‌جای تهاجمی عمل کردن از استراتژی تسکین استفاده کنند؛ یعنی می‌گویند ما اعتقادی به قرنطینه کردن نداریم و طبق قانون طبیعت عده‌ای به این ویروس مبتلا می‌شوند و آنهایی که ضعیف‌ترند از بین خواهند رفت. در غربی که ادعای این‌همه مباحث اخلاقی می‌کند؛ اما در ماجرای کرونا شاهد اتخاذ استراتژی ایمنی گله‌ای از سوی مسئولان آنها هستیم.
دانشیار گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی خاطرنشان کرد: دولتمردان غربی با اتخاذ این سیاست‌ها اولین ضربه را به حیثیت خودشان زدند. متأسفانه در اوایل شروع این ویروس در ایران و تأخیر در اطلاع‌رسانی مسئولین به مردم، مثل‌اینکه تازه 8 فروردین اقدام به اجرایی کردن طرح فاصله‌گذاری اجتماعی کردیم؛ موجب شد تا اعتماد مردم در همان مرحله اول نسبت به داخل جلب نشود و به‌موازات آن توجه‌ها به خارج از کشور جلب شود. متأسفانه ما نیز در ابتدا اعتقاد به استراتژی تسکین داشتیم اما خوشبختانه خیلی سریع تغییر رویه دادیم.
پور فرد با اشاره به پای کار بودن نیروهای درمانی کشور از ابتدای شیوع ویروس کرونا، افزود: با استمرار تلاش‌های شبانه‌روزی کادر درمانی کشور، آزمایشگاه‌ها و ... رفته رفته این استراتژی از بین رفت و مسئولین ما دریافتند که باید به‌صورت تهاجمی به مقابله این ویروس بروند. در حال حاضر ایران بین 10 کشور جهان که درگیر ویروس کرونا هستند نمره قابل قبولی گرفته و موفق بوده است. همچنین در خصوص عملکرد ایران در مقابله با ویروس کرونا باید ارزیابی علمی و منطقی انجام دهیم. اینکه آیا موفق بوده‌ایم یا نه؟ اگر موفق بوده‌ایم علت آن چیست و چه نمره‌ای به عملکرد خود می‌دهیم؟ صرف‌نظر از نگاه و برخورد سیاسی جناحی و ... این بحث چیزی است که جایش در حال حاضر خالی است و به عقیده من خیلی مفید است که به‌طور دقیق این موارد را بررسی کنیم و وقتی می‌خواهیم آماری ارائه دهیم آن را به‌صورت دقیق و شفاف رسانه‌ای کنیم؛ تا اعتماد مردم که یک سرمایه اجتماعی به‌حساب می‌آید آرام‌آرام در جریان مسئله شکل گیرد.
وی ادامه داد: به‌طور مثال در ماجرای بنزین اعتماد مردم خراب شد اما حالا که در شرایط کرونایی ایران نمره قابل قبولی کسب کرده است باید تلاش کنیم تا هرچه بیشتر این اعتماد بازگردد؛ به همین خاطر است که می‌گویم در حال حاضر جای خالی پروژه ارزیابی از عملکرد جمهوری اسلامی ایران در مقابله با کرونا احساس می‌شود.
انتهای پیام/
