گزارش| کشف پدیده‌ای نو در خلیج عمان / چرا آب دریا دورنگ شد + فیلم
گروه استانها ــ عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی علت وقوع پدیده‌ای را که چند هفته پیش بین بومیان جنوب سیستان و بلوچستان نگرانی ایجاد کرد تشریح کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار، اواخر فروردین‌ماه آب دریا در محدوده بندر «بریس» در جنوب سیستان و بلوچستان به‌رنگ شیری درآمد و این در حالی بود که تنها 150 مترمربع از سطح دریا چنین رنگی داشت و بقیه دریا به‌رنگ معمولی بود. خبرنگار تسنیم در رابطه با این موضوع که به‌دلیل ناشناخته بودن منبع اتفاق نگرانی‌هایی برای مردم محلی به‌وجود آورده بود، با پژوهشگری که روی موضوع تحقیقات گسترده‌ای انجام داده گفت‌وگو کرده است.
این پژوهشگر زیست‌بوم‌های دریایی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: اولین گزارش از تغییر رنگ آب خلیج عمان در ناحیه ساحلی استان سیستان و بلوچستان محدوده حدفاصل بنادر بریس، روز 23 فروردین‌ماه گزارش شد که با توجه به حساسیت موضوع و نگرانی‌هایی که برای جوامع محلی به‌وجود آورده بود، مرکز تحقیقات شیلات آب‌های دور با همکاری مرکز اقیانوس‌شناسی دریای عمان و اقیانوس هند چابهار، با ناوچه پایگاه دریابانی چابهار به محل مورد نظر اعزام شدند.
فریدون عوفی افزود: مشاهدات نشان‌دهنده فعالیت و تغییر متناوب و شدید رنگ آب به شیری، همراه با کدورت بالا ناشی از گل‌‌ولای، وجود حباب در سطح آب و استشمام بوی بسیار خفیف گاز در محل بوده که در همین ارتباط ضمن جمع‌آوری و ثبت اطلاعات محیطی و مصاحبه با افراد محلی و صیادان در زمینه مشاهدات، از پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب در لایه‌های سطحی و عمقی و رسوب نمونه‌برداری انجام شد.
وی ادامه داد: برای آنالیز آزمایشگاهی، این مواد به مراکز تحقیقات شیلاتی آب‌های دور و اقیانوس‌شناسی دریای عمان و اقیانوس هند چابهار منتقل شده و در بررسی‌های میدانی مشخص شد در عمق 18.5متری و فاصله 2.5مایلی از خط ساحل این اتفاق رخ داده و حدوداً 150 مترمربع آشفتگی و آشوب آب دریا در این منطقه داشتیم.
این عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور افزود: تحلیل اولیه به ما نشان داد در مورد عوامل مؤثر در بروز این پدیده، فرضیه فعالیت زمین‌شناختی از نوع رسوبی گل‌فشان‌ها در میان است به‌طوری که با توجه به نقشه زمین‌شناسی و توپوگرافی منطقه مشخص شد شیب منطقه از ارتفاعات شمال شرق شهرستان چابهار به این محل منتهی است و وجود دیواره سدی که در مسیر جاده چابهار به «پسابندر» ایجاد شده، موجب انباشت مقدار زیادی روان‌گل (ترکیب غلیظی از آب و گل فرسایش‌یافته) تحت تأثیر بارش‌های اخیر به وجود آمده است.
این پژوهشگر اضافه کرد: در واقع همین روان‌گل بود که پس از نفوذ از طریق لایه‌های چین‌خورده، شکاف‌ها و درزهای سطحی، به‌سمت بستر دریا حرکت و در بخشی از بستر در لایه سست رسوبی، با فشار و سرعت زیاد و همراه با صدا فوران کرده که موجب تغییر رنگ آب دریا نیز شده بود و شواهد و نتایج حاصل از بررسی‌های آزمایشگاهی و مطالعات میدانی نیز مؤید همین موضوع بود.
وی خاطرنشان کرد: استشمام گاز متان در محل بروز پدیده، بالا بودن میزان غلظت مواد مغذی نظیر فسفات، سیلیکات، نیتریت و نیترات در لایه‌های عمقی نسبت به سطح و همچنین طبیعی بودن و عدم اختلاف قابل توجه پارامترهای محیطی لایه‌های آب، همگی نشان‌دهنده تأیید فرضیه فعالیت گل‌فشان دریایی است که این نوع پدیده دارای سابقه بوده و کاملاً طبیعی است به‌طوری که طی سال‌های گذشته نیز به‌استناد اخبار دریافتی از ساکنین محلی و بومیان منطقه، گزارش‌هایی از فعالیت‌های موردی و تغییرات رنگ و فوران‌های گلی در آب‌های کم‌عمق ساحلی محدوده شرق چابهار، به‌ویژه در حدفاصل «لیپار، رمین و بریس» شده است.
مدیر گروه مطالعات بوم‌شناسی دریایی گفت: با توجه به مستندات و شواهد علمی، در مجموع به این نتیجه رسیدیم این اتفاق به‌دلیل فعال شدن یک گل‌فشان زیردریایی (Marine Mud Volcano) در منطقه رخ داده و خودش را نمایان کرده است. از منتهی‌الیه مرز غربی منطقه مکران در میناب تا محدوده غرب بندر چابهار تاکنون 16 گل‌فشان در بخش خشکی ــ ساحلی از انواع کوچک و بزرگ، فعال و نیمه‌فعال، سرد با منشأ زمین‌شناسی و گرم با منشأ آتشفشانی و با اشکال متفاوت حوضچه‌ای، مسطح و مخروطی با شیب‌های مختلف گزارش و ثبت شده است.
فریدون عوفی اظهار داشت: به‌خلاف سایر پدیده‌های طبیعی مانند سونامی، سیل و طوفان‌های گرمسیری که مشکلات اجتماعی، اقتصادی، ضرر و زیان‌های زیادی ایجاد می‌کنند و در واقع به‌عنوان پدیده‌های مخرب همیشه جوامع بشری را تهدید کرده‌اند، این پدیده هیچ تأثیر مخربی ندارد، بلکه با توجه به منحصر به فرد بودن آن در کشور و منطقه، می‌تواند به‌عنوان یک جاذبه گردشگری برای توسعه اقتصاد در سطح استان و کشور مورد توجه قرار گیرد و نباید از آن به‌عنوان یک بحران بلکه به‌عنوان نشانه‌ای برای ایجاد فرصت نگاه کنیم.
گفت‌وگو از سیدخلیل موسوی‌نیا
انتهای پیام/395/ش+
