سفرنامه‌ای ناشناخته درباره حضرت معصومه(س)
«فراقنامه پریشان»، سروده عباس خان افشار، از شاعران عصر مشروطه است که در آن برای نخستین‌بار سفر تاریخی حضرت معصومه از مدینه تا قم به صورت منظوم و هنرمندانه روایت شده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «فراقنامه پریشان» اثری است از عباس‌خان افشار متخلص به «پریشان» که در شرح سفر تاریخی حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها از مدینه تا رحلت در قم سروده شده است. این اثر تنها کتاب مستقلی است که از آغاز تا پایان سفر آن حضرت را به نظم درآورده است.
پریشان با استفاده از این چند جمله سفر تاریخی حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها را داستان‌وار بازآفرینی کرده است: «مأمون امام رضا علیه‌السلام را به ولیعهدی برگزید. سپس امام علیه‌السلام نامه‌ای به خواهرش حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها برای سفر به ایران نوشت و به وسیلۀ قاصدی به مدینه فرستاد. هنگامی که حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها نامۀ برادرش را از قاصد گرفت، با جمعی از بستگان خویش عازم ایران شد و در شهر قم بر اثر بیماری یا مسمومیت وفات یافت و در همان شهر به خاک سپرده شد.»
این اثر که با مقدمه و تصحیح احسان‌الله جهانشاهی منتشر شده، توانسته است در بازآفرینی لحظات زندگی کریمه اهل بیت(ع) هنرمندانه عمل کند. جهانشاهی درباره ویژگی‌های این اثر و ارزش و اهمیت آن می‌نویسد: عینیت‌بخشی و بازآفرینی صحنه‌های سرشار از عواطف را - آنگونه که در این کتاب بازآفرینی و توصیف شده است - در هیچ جای دیگر نمی‌توان یافت؛ مراحل مختلفی مثل مضمون نامه امام رضا علیه‌السلام به خواهرش، سؤال و جواب حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها و قاصد، زبان‌حال آن حضرت در لحظۀ دیدن و خواندن نامه، بیانات حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها هنگام خداحافظی از شهر مدینه و ... .
عباس خان افشار متخلص به «پریشان» از شاعران عصر مشروطه است که نامی از وی در تاریخ ادبیات‌های این دوره چندان به چشم نمی‌خورد. او در سال 1282هجری قمری، در کرسف دیده به جهان گشود و در سن 45 سالگی در هیجدهم ذیقعده سال 1317 هجری قمری دار فانی را وداع گفت. مهمترین اثر عباس خان افشار «جهان‌شاهنامه» است که به تقلید از شاهنامه فردوسی سروده شده است.
این شاعر گمنام خود را چنین معرفی می‌کند:
من که سرمست جام اسرارم
بنده کوی پـاک قیدارم
گر بپرسی نشـان و نام مرا
ز خوانیـن ایل افشارم
لقبم در جهان پریشان است
چون پریشان عشق دلدارم...
سروده ذیل بخشی از کتاب «فراقنامه» اوست که در رابطه با نامه امام رضا(ع) به حضرت معصومه(س) سروده شده است:
ای در دیار خویش غریب دیار من
یعنی حمیده، خواهر چشم انتظار من
باغ خزان‌رسیده و خورشید رنگ‌زرد،
سرو خمیده قامت و ماه نزار من
دور از تو کرده چرخ چنانم ز بعد مرگ
مشکل که باد بر تو رساند غبار من
افسوس و آه کز ستم چرخ کینه‌جو
دور از مزار اهل وطن شد مزار من
مرغ دلم به کوی تو پرواز می‌کند
سیل سرشک بسته ولی رهگذار من
مکتوب من چو بر تو رسد عزم طوس کن
مانند جان رفته به جسم فگار من
بازآ که مانده چشم امیدم به راه تو
ای بُرده عشق روی تو از کف قرار من
شب‌ها به وقت صبح نخوابم ز انتظار
کاید نسیم صبح ز سمت دیار من
بی نرگس دو چشم تو گردیده داغدار
مانند برگ لاله دل داغدار من
بازا ببین که سخت پریشان و درهم است
چون زلف تابدار تو لیل و نهار من ...
نیکان کتاب «فراقنامه پریشان» را در دسترس علاقه‌مندان به ادبیات آیینی قرار داده است.
انتهای پیام/
