گفت‌وگو|جزئیات خودکفایی جزیره قشم در تأمین برق/ مهمترین دغدغه تولیدکنندگان برق حرارتی چیست؟
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری برق و انرژی غدیر گفت: یک دغدغه اصلی داریم که بحث تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی است؛ درآمد ما ریالی است اما بازپرداخت ما به صندوق توسعه ملی ارزی است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اخیراً واحد نخست گازی نیروگاه سیکل ترکیبی قشم وارد مدار بهره‌برداری شده است و ظرفیت اسمی تولید برق بزرگترین جزیره خلیج فارس با بهره‌برداری از این واحد، 170 مگاوات افزایش یافت. به‌بهانه بهره‌برداری از این واحد تأثیرگذار در تأمین زیرساختهای جزیره قشم برای جهش تولید، با سید فریدالدین معصومی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری برق و انرژی غدیر به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل این گفت‌وگو بوده که مباحث مختلف از فعالیت در عرصه احداث نیروگاه‌های حرارتی تا مطالعات به‌روی روشهای نوین تولید برق را شامل می‌شود.
تسنیم: در ابتدا در مورد ظرفیت هلدینگ برق و انرژی غدیر در بخش تولید برق بفرمایید.
معصومی: شرکت سرمایه‌گذاری برق و انرژی غدیر سال 1390 با خرید نیروگاه 1350مگاواتی گیلان از سازمان خصوصی‌سازی تأسیس شد و پس از آن، شروع به احداث چندین نیروگاه کرد که در سالهای گذشته یک به یک به بهره‌برداری رسیدند. این شرکت در زمان حاضر دارای 7 نیروگاه با مجموع ظرفیت 2170 مگاوات در استان‌های گیلان، هرمزگان، خوزستان، اصفهان، یزد، قم و جزایر قشم و ابوموسی می‌باشد که 170 مگاوات اخیراً با افتتاح واحد نخست گازی نیروگاه قشم توسط ریاست محترم جمهوری به ظرفیت منصوبه این شرکت اضافه گردید و دومین واحد گازی این نیروگاه در مرداد ماه سال جاری به بهره‌برداری خواهد رسید که 170 مگاوات به ظرفیت تولیدی برق این شرکت افزوده خواهد شد و عملیات احداث واحد بخار به‌ظرفیت 160 مگاوات آغاز شده است که در سال 1400 با بهره‌برداری از واحد بخار این نیروگاه، در مجموع 330 مگاوات به ظرفیت تولید برق شرکت افزوده می‌شود و تولید برق شرکت سرمایه‌گذاری برق و انرژی غدیر به 2500 مگاوات خواهد رسید.
تسنیم: هلدینگ سرمایه‌گذاری برق و انرژی غدیر فقط در بخش تولید برق فعال است؟
معصومی: خیر، در بخش‌های دیگری از جمله سوآپ گاز هم فعالیت‌هایی از گذشته داشته‌ایم. سوآپ گاز را با خریداری گاز از ترکمنستان و فروش آن به آذربایجان با هماهنگی دولت اجرایی کردیم.
تسنیم: از چه‌سالی سوآپ گاز ترکمنستان را آغاز کردید؟
معصومی: از سال 1395 آغاز شد و تا سال 1397 ادامه یافت، البته اکنون به‌دلیل تحریم‌ها این فرآیند تجاری متوقف است. حوزه تجارت انرژی یکی از بحثهای جدی ما است که در دستور کار داریم که به آن ورود کنیم. در این بخش هم خرید و فروش برق و هم خرید و فروش حامل‌های انرژی مدنظر است.
تسنیم: توقف سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان ربطی به اختلافات گازی ایران و ترکمنستان داشت؟
معصومی: خیر، زمانی که ما سوآپ گاز ترکمنستان را آغاز کردیم، اختلافات مالی قرارداد واردات گاز از ترکمنستان وجود داشت و ورود ما به‌منزله برطرف کردن نقصان کشور در بخش ورود گاز از ترکمنستان بود.
تسنیم: یعنی در این قرارداد، پای شرکت ملی گاز یا وزارت نفت در میان نیست، یک طرف، هلدینگ برق و انرژی غدیر و طرف دیگر شرکت ترکمن گاز است؟
معصومی: بله، این قرارداد دوجانبه با شرکت سرمایه‌گذاری برق و انرژی غدیر به امضا رسیده بود. البته ما برای اجرای این سوآپ، باید حق ترانزیت، به شرکت ملی گاز ایران پرداخت می‌کردیم و بر اساس قانون پرداخت شد.
تسنیم: الآن مذاکراتی برای سوآپ دوباره گاز با ترکمنستان دارید؟
معصومی: ما مذاکراتی در این زمینه داشته‌ایم اما شرایط کمی تغییر کرده است، یکی آنکه به‌سبب وجود تحریم‌ها، منعقد شدن قرارداد جدید مسائل مربوط به خود را دارد و از طرفی، با وجود افت قیمت نفت که به‌تبع آن روی قیمت گاز نیز تأثیرگذار بوده، هنوز ترکمنستان حاضر به کاهش قیمت گاز خود نشده و این مسئله نکته‌ای مهم در امضای هر نوع قرارداد جدید است.
تسنیم: در خصوص ماهیت شرکت برق و انرژی غدیر بفرمایید، زیرمجموعه چه نهادی است و سهامداران آن چه سازمان‌ها یا افرادی هستند؟
معصومی: شرکت برق و انرژی غدیر یکی از 8 هلدینگ شرکت سرمایه‌گذاری غدیر است که ما فقط در بخش نیروگاه و انرژی فعالیت می‌کنیم، اما دیگر هلدینگ‌های این مجموعه روی بخش‌های دیگر همچون صنعت و معدن، آی‌تی، نفت و گاز و... به فعالیت مشغول هستند.
هلدینگ برق و انرژی غدیر از زیرمجموعه‌های سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح و متعاقباً وزارت دفاع محسوب می‌شود و با وجود آنکه هلدینگ سرمایه‌گذاری غدیر سهامی عام است، اما بیشترین سهام آن در اختیار وزارت دفاع است.
هلدینگ برق و انرژی غدیر به حوزه بهره‌برداری نیز ورود کرده است. از سال 1390 که شرکت بهره‌برداری نیروگاه گیلان را خریداری کرده بودیم این فعالیت آغاز شده است و در زمان حاضر یک شرکت جدید در عرصه بهره‌برداری با نام شرکت تعمیرات و نگهداری ارژن تأسیس کرده‌ایم که نیروگاه قشم را نیز همین شرکت بهره‌برداری خواهد کرد.
تعاملات بسیار خوبی با مجموعه‌های پالایشی غدیر به‌منظور بهینه‌سازی شرایط تأمین برق آنها داریم. روشهای نوین تأمین برق از برنامه‌های آتی شرکت است. همچنین به تولید برق از انرژی‌های بادی و برق‌آبی نیز ورود خواهیم کرد.
تسنیم: چه شد که غدیر به بحث احداث نیروگاه قشم ورود کرد؟ آیا سهامی را خریداری کردید یا از ابتدا غدیر وارد بحث نیروگاه قشم شد؟
معصومی: از ابتدای موضوع احداث نیروگاه قشم، غدیر به این موضوع ورود کرد. با توجه به اینکه قرار بود از نظر صنعتی و پالایشگاهی قشم توسعه زیادی پیدا کند و این توسعه نیازمند برق بود، وزارت نیرو درخواستی برای احداث نیروگاه در جزیره قشم داشت. شرکت برق و انرژی غدیر به موضوع ساخت نیروگاه در قشم ورود کرد. عملیات اجرایی به‌صورت زودهنگام در آذرماه 1395 آغاز شد و در اسفند سال 1396 پس از گشایش اعتبار اسنادی، شروع عملیات اجرایی به‌صورت اصلی آغاز شد. میزان سرمایه‌گذاری پروژه 308 میلیون یورو بوده که از این مقدار، 203 میلیون یورو از صندوق توسعه ملی تأمین شده است و 105 میلیون یورو نیز از محل آورده سرمایه‌گذاران تأمین می‌شود که از این 105 میلیون یورو، تا امروز 67 میلیون یورو تأمین شده است.
این پروژه که به‌منظور تأمین آب و برق پایدار مورد نیاز بخش‌های مسکونی و صنعتی منطقه آزاد قشم و سرزمین اصلی اجرایی شده، در دوره احداث حدود 500 نفر به‌صورت مستقیم اشتغالزایی داشته است که میزان اشتغالزایی مستقیم آن در دوران بهره‌برداری از بخش گاز به 40 نفر و در دوره بهره‌برداری به‌صورت بلوک سیکل ترکیبی به 150 نفر می‌رسد.
تسنیم: بعد از نیروگاه قشم، احداث نیروگاه جدیدی را در برنامه دارید؟
معصومی: چندین پروژه آماده اجرا داریم که به‌دلیل مشکلاتی که در اقتصاد برق کشور وجود دارد، اجرایی نشده‌اند، از جمله این نیروگاه‌ها، نیروگاه بندرعباس است که در منطقه ویژه خلیج فارس با ظرفیت 900 مگاوات واقع شده، تمامی کارهای مطالعاتی و مهندسی برای این پروژه انجام شده و هزینه قابل‌توجهی در ساختگاه این نیروگاه انجام شده است. در دزفول نیز برنامه مشابهی داریم. در نیروگاه بهبهان از ابتدا برنامه‌ریزی‌ها برای ساخت دو واحد 500مگاواتی بوده اما یک واحد اجرایی شده و برای 500 مگاوات دوم نیز 10 تا 15 درصد کار اجرایی انجام شده است. این پروژه‌ها به‌دلایل شرایط اقتصادی، در دسترس نبودن فاینانس خارجی و محدودیت‌هایی که صندوق توسعه ملی برای تخصیص تسهیلات دارد، فعلاً متوقف هستند و ما در حال بررسی هستیم که با چه روشهای اقتصادی می‌توانیم این پروژه‌ها را فعال کنیم. قراردادهای ECA موجود جوابگو نیست، باید مشکلات آن برطرف شود تا دوباره پروژه‌ها را اجرایی کنیم. رسالت اصلی ما این است که کنار تمامی کارها، احداث نیروگاه‌های حرارتی را در برنامه داشته باشیم.
تسنیم: در خبرها داشتیم گام بلند (برق و انرژی غدیر) برای ورود به بورس، لطفاً در این خصوص توضیحاتی بیشتر بفرمایید.
معصومی: بله درست است، یکی از مهمترین سیاست‌های برق و انرژی غدیر در سال جاری ورود به بورس است که این اتفاق مهم با نماد بگیلان و ورود نیروگاه 1350مگاواتی گیلان که 54% سهام آن مربوط به شرکت سرمایه‌گذاری برق و انرژی غدیر است، یقیناً حضور مؤثری آغاز خواهد شد و به‌دنبال آن نیروگاه هرمز که یکی از نیروگاه‌های موفق شرکت در تولید برق می‌باشد و شرایط ورود به بورس آن در دست اقدام است و همچنین سهام شرکت سرمایه‌گذاری برق و انرژی طی چند ماه آینده به بورس وارد خواهد شد که مطمئن هستیم با راندمان بسیار خوب این نیروگاه‌ها عملکردی که در صورت‌های مالی دارند در این زمینه با موفقیت همراه خواهیم بود.
تسنیم: در خصوص ورود به عرصه نیروگاه‌های بادی اشاره داشتید، آیا در این زمینه پروژه‌ای را آغاز کرده‌اید؟
معصومی: ما دو سایت در استان خراسان داریم که بیش از یک سال است که انجام فعالیت‌های مربوط به دوران پیشبرد آنها را شروع کرده‌ایم. اکنون به مرحله نصب دکل بادسنجی رسیده‌ایم که این دکل ظرف یکی دو هفته آینده نصب خواهد شد. هر کدام از این پروژه‌ها 50 مگاوات است.
تسنیم: پیش‌بینی می‌کنید چه‌زمانی این نیروگاه‌های بادی به مدار بهره‌برداری وارد شوند؟
معصومی: وقتی دکل بادسنجی نصب می‌شود، حدود 12 تا 18 ماه زمان نیاز دارد که تحلیل سرعت باد و نحوه وزش را به‌درستی به‌دست آورید تا برای نصب توربین‌ها قابل اتکا باشد. در این دو پروژه فکر می‌کنم تا 12 ماه این موضوع به‌طول بینجامد و به‌موازات آن، روشهای تأمین مالی را نیز برای اجرای این پروژه‌ها دنبال خواهیم کرد.
تسنیم: در زمینه انرژی خورشیدی، اشاره داشتید که 3 نیروگاه در سه استان مرکزی کشور دارید، آیا برنامه‌ای برای توسعه فعالیت‌ها در این بخش دارید؟
معصومی: دو پروژه آماده در بخش توسعه داریم؛ یکی کنار نیروگاه فعلی اصفهان است که یک نیروگاه 10مگاواتی جدید کنار نیروگاه 10مگاواتی فعلی احداث خواهیم کرد. احداث نیروگاه دیگری نیز در شهر دیگری در دست پیگیری داریم که هنوز مجوزات آن نهایی نشده است.
با توجه به اینکه ورود پنل به ایران کمی سخت شده است و شرکت‌های سازنده داخلی نیز در این زمینه فعالیت می‌کنند میزان سفارشاتی که دارند بسیار بالاست، باید ابتدا خیالمان برای تأمین پنل‌ها راحت شود و بعد به توسعه در این بخش ورود می‌کنیم.
تسنیم: ورود شرکت برق و انرژی غدیر به بحث احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر، تقاضامحور و مبتنی بر شرکت در مناقصات دولتی است و یا تعریف پروژه از سمت خود هلدینگ انجام می‌شود؟
معصومی: تعریف پروژه از طرف خود ماست، ابتدا ظرفیت‌سنجی می‌کنیم و بعد از بررسی مسائل فنی و اقتصادی، پروژه‌ای را تعریف و به سازمان‌های مربوطه ارائه می‌کنیم، به‌طور مثال در احداث نیروگاه‌های خورشیدی، هم بحثهای فنی مطرح است و هم بحثهای اقتصادی؛ در یک منطقه که معافیت‌های مالیاتی می‌دهند، ممکن است از نظر مباحث فنی ایده‌آل نباشد و در یک منطقه دیگر ممکن است از نظر تابش و دیگر مسائل فنی ایده‌آل باشد اما از نظر مباحث اقتصادی مشکلاتی وجود داشته باشد. ما تاکنون خودمان اقدام به تعریف پروژه و ظرفیت‌سنجی‌ها می‌کردیم، اما اخیراً شرایط در حال تغییر است و قرار بر این شده است که خود سازمان‌های متولی، ظرفیت‌ها را شناسایی و مناقصات مربوطه را برگزار کنند.
تسنیم: در خصوص روشهای نوین تولید برق، چه روش‌هایی مدنظر است؟
معصومی: روش‌هایی در کشور وجود دارد که در حد تحقیقات است و کار عملیاتی روی آن انجام نشده است، مثلاً در خصوص Waste Heat Recoveryاقدامات بسیاری می‌توان انجام داد. برخی کارخانه‌ها خروجی گاز داغی دارند که برای تولید برق بدون نیاز به خوراک جدید گازی، می‌توان از این گاز خروجی استفاده کرد؛ و یا خیلی از روشهای تولید برق که ما در کشور نداریم اما برخی کشورها همچون کره جنوبی از این روش‌ها استفاده می‌کنند، مثلاً روی بام پشت‌بام‌ها بدون استفاده از پنل‌های خورشیدی می‌توان برق همان مجتمع و حتی بیش از آن برای تزریق به شبکه را تولید کرد که روی چنین روش‌هایی داریم کار مطالعاتی و امکان‌سنجی انجام می‌دهیم.
البته پیش از همه اینها باید روی اقتصاد برق کار کرد. از آنجایی که شرکت برق و انرژی غدیر شرکت بزرگی است، می‌تواند تکانه‌های اقتصادی و نوسان‌ها را تحمل و از این مشکلات عبور کند اما در نهایت باید به سهامداران سود بدهیم و یک شرکت اقتصادی محسوب می‌شویم، پس باید روی اقتصاد پروژه کار کنیم. اگر پروژه‌ای صرفه اقتصادی نداشته باشد ورود نمی‌کنیم؛ مگر آنکه این اطمینان را حاصل کنیم که با مقررات موجود و تعاملی که با دولت خواهیم داشت بتوانیم روی بازخورد اقتصادی یک پروژه حساب کنیم.
اقتصاد برق باید بر اساس بخش‌نامه‌های عمومی و قانون‌گذاری با پیگیری دولت و مجلس اصلاح شود تا سرمایه‌گذاری‌ها و ظرفیت‌سازی‌ها در برق به‌عنوان زیرساخت توسعه اقتصادی کشور، با توقف و وقفه همراه نشود.
تسنیم: آیا برای صادرات برق هم با کشوری وارد مذاکره شده‌اید؟
معصومی: ما از سمت وزارت نیرو، پروانه صادرات برق دریافت کرده‌ایم اما برنامه وزارت نیرو این است که فعلاً فقط از تولید برق تجدیدپذیرها برق صادر شود که اقتصاد این مسئله کمی مشکل دارد و گاهی بحث احداث خطوط انتقال برق جدیدی مطرح می‌شود که از نظر اقتصادی پروژه را با مشکل مواجه می‌کند. وزارت نیرو با توجه به تعاملاتی که با وزارت نفت دارد از محل برق‌آبی‌ها و تجدیدپذیرها برق را صادر می‌کند و ما هم اگر بخواهیم ورود کنیم، وزارت نیرو از ما می‌خواهد که در بحث صادرات برق تجدیدپذیرها ورود کنیم، در این خصوص ما ظرفیت فنی خطوط موجود را مورد بررسی قرار می‌دهیم، مثلاً خطی که به افغانستان می‌رود شاید حدود 40 درصد ظرفیت خالی داشته باشد که می‌توانیم از این ظرفیت برای صادرات برق استفاده کنیم.
فعلاً تمایل وزارت نیرو برای صادرات برق حرارتی نبوده است که باید سازوکار این مسئله ایجاد شود. سندیکای تولیدکنندگان برق نیز مذاکراتی را با مجموعه وزارت نیرو آغاز کرده است که اگر این باب باز شود، بخش‌های خصوصی دیگر نیز خواستار این هستند که این کار را انجام دهند.
نکته مهم این است که وقتی می‌خواهیم نیروگاهی را احداث کنیم، هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری به‌صورت ارزی است اما درآمد ریالی است و با هر نوسان ارزی، درآمدها به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد و اقتصاد پروژه به هم می‌خورد. تمایل اکثر شرکت‌های خصوصی این است که درآمدهایشان را صادراتی کنند تا بتوانند ارز دریافت کنند، اما از آنجایی که وزارت نیرو بخش عمده درآمدهایش از صادرات برق است، ترجیح می‌دهد که این منبع درآمد در اختیار خودش باشد تا بتواند امور وزارت نیرو را جلو ببرد. اما نظر سندیکا این است که می‌توان به تعامل برد ــ بردی در این زمینه دست پیدا کرد.
تسنیم: مهمترین دغدغه شما به‌عنوان تولیدکننده برق حرارتی چیست؟
معصومی: یک دغدغه اصلی داریم که بحث تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی است، درآمد ما ریالی است اما بازپرداخت ما به صندوق توسعه ملی ارزی است. اکنون درآمد و هزینه‌هایی که ما کردیم با هم نمی‌خواند و هرچقدر هم درآمد داشته باشیم، با فرض اینکه هیچ رقمی را سهامداران برندارند و درآمدها صرف مورد دیگری نشوند هم نمی‌توانیم حتی نیمی از بدهی‌های خود به صندوق توسعه ملی را بپردازیم.
در تعامل با دولت و بقیه مجموعه‌های ذی‌نفع حکومتی هستیم تا بتوانیم این مشکل را حل کنیم. نیروگاه بهبهان یکی از مصادیق این موضوع مهم است، شرکت‌های خصوصی دیگر هم هستند که توان بازپرداخت بدهی‌های ارزی خود را ندارند.
قانونی حدود 7 سال پیش بر اساس قانون رفع موانع تولید اجرایی شد و بدهی‌های ارزی را ریالی کردند تا بتوانند تولیدکنندگان به تولید خود ادامه دهند و اقتصاد نیروگاه‌ها قابل قبول شد؛ اگر چنین تمهیداتی نیز امروز اجرایی شود، نیروگاه‌ها از این مشکل جدی نجات پیدا می‌کنند.
انتهای پیام/+
