نظر اسلام برای جلوگیری از اتلاف آب باران چیست؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ یکی از راههای مقابله با سیلابهای مخرب و سهمگین، آبخیزداری و ترمیم، احیا و گسترش پوشش گیاهی است. حجت الاسلام و المسلمین دکتر سیدعلی حسینی «استاد حوزه علمیه و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام» در این باره در یادداشتی چنین نوشت:

باران نعمت، رحمت و برکت الهی است و خدای مهربان آن را آفرید تا زمین را بدان زنده، سرسبز، خرم و نشاط آفرین کند و نیازهای آدمیان و حیوانات را برآورد. ناسپاسی نعمتهای الهی کیفری دردناک در پی دارد و ممکن است نعمت را به نقمت تبدیل کند: «و لان کفرتم ان عذابی لشدید» (ابراهیم آیه 4)

اسلام همواره تاکید کرده است که می باید از نعمتهای الهی با روشهای مشروع، صحیح و عقلانی بهره برد و از اسراف و تبذیر در آنها دوری کرد و این اصلی است روشن که واضح بودن آن ما را از توضیح بیشتر بی نیاز می سازد. بی شک بر پایه این اصل، جلوگیری از هدر رفتن باران و پرهیز از اسراف و تبذیر در آن مورد تأکید اسلام است؛چه اینکه باران از بزرگترین نعمتهای پروردگار است و شکر نعمتهای خداوند واجب و کفران آن حرام است.

اکنون این سوال مطرح است که باران را چگونه حفظ کنیم و نگذاریم به صورتی لجام گسیخته در زمین جریان یابد و گاه به صورت سیلهای ویرانگر درآید و زیانهای فراوان به بار آورد و خاکهای حاصلخیز زمین را بشوید؟

انسانها از قرنها پیش به فکر استفاده از نزولات جوی به خصوص آب باران بوده اند و دانشمندان آب شناس در این باره اندیشیده ­اند و معرفتها و تجربه های سودمندی را برای ما به یادگار گذاشته اند.یکی از شیوه های بسیار سودمند حفاظت از آب باران، ترمیم، احیا و گسترش پوشش گیاهی با آبخیزداری است. گیاهان، درختان، جنگلها و مراتع در نگهداری آب باران و ذخیره سازی آن در منابع طبیعی زیرزمینی نقش عظیم و ارزنده ای دارند.

گیاهان با برگها، شاخه ها و ساقه های خود مانع برخورد مستقیم قطرات باران با زمین شده و بخشی از آن را جذب کرده و باقی نیز به تدریج از طریق منافذی که ریشه های این گیاهان در زمین پدید آورده اند و دیگر منفذهای طبیعی به داخل خاک نفوذ کرده و به سفره های زیرزمینی آب می پیوندند و آنها را غنی و غنی تر می سازند. در نتیجه چشمه­ ها، کاریزها و چاهها پرآب می شوند و هر مقدار چشمه ها، کاریزها و چاهها غنی تر شوند، پوشش گیاهی زمین، گسترده تر می شود و متقابلا هر اندازه زمین، خرم و سرسبز شود، ذخیره سازی آب در آن فزونی می یابد.

از این روی میان نزول باران و رونق گرفتن و انبوه شدن گیاهان و درختان ارتباط تنگانگی وجود دارد و آیات متعددی از قرآن کریم این نکته را یادآور شده است. برای نمونه در آیه 11 سوره زخرف خداوند متعال می فرماید: «وَالَّذِی نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَنْشَرْنَا بِهِ بَلْدَةً مَیْتًا ۚ كَذَٰلِكَ تُخْرَجُونَ» همان کسی که از آسمان آبی فرستاد بمقدار معیّن، و بوسیله آن سرزمین مرده را حیات بخشیدیم؛ همین گونه (در قیامت از قبرها) شما را خارج می‌سازند!

علاوه بر قرآن کریم گروهی از روایات نیز به مساله پوشش گیاهی اعم از درختان و مراتع تشویق می کنند. از پیامبر خدا روایت شده است که آن حضرت فرمود: «اگر عمر جهان پایان یابد و قیامت برسد و یکی از شما نهالی در دست داشته باشد چنانچه به اندازه کاشتن آن فرصت باشد، باید فرصت را از دست ندهد و آن را بکارد» در روایت دیگر از امام صادق علیه السلام چنین نقل شده است: «خداوند درخت را برای انسان آفرید، از این رو باید درخت بکارد و آن را آبیاری کند و در حفظ آن بکوشد.» (کافی، ج5، ص76)

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

در اینجا مناسب است این نکته را بیفزاییم که نقش مشارکت مردم در گردآوری و استفاده صحیح از باران را نباید از نظر دور داشتو طبیعی است آن دسته از مردم که به نوعی با درخت سرکار دارند اهمیت ویژه ای به حفظ باران و استفاده صحیح از آن خواهند داد . در روایتی از امام صادق علیه السلام در این باره چنین آمده است: «خداوند برای پیامبرانش کشاورزی و درختکاری را برگزید تا از بارش باران ناخشنود نباشند.» (وسائل الشیعه، ج13، ص193)

بنابراین محافظت از گیاهان و درختان، رشددهی، تکثیر و انبوه سازی آنها و به طور کلی گسترش پوشش گیاهی زمین با آبخیزداری از شیوه های بسیار مناسب و سودمند برای انبارش آب در منابع طبیعی زیرزمینی و در نتیجه پر آب شدن چشمه ها، قناتها و چاهها خواهد بود و در این باره نقش مشارکت مردم در گردآوری و استفاده صحیح از باران از اهمیت فراوانی برخوردار است.

انتهای پیام/