شگردهای تازه برون‌مرزی/ باز شدن پای بی‌رمق چاپخانه‌ها در افغانستان به قاچاق کتاب
قاچاق کتاب که هر روز ابعاد تازه‌ای از آن نمایان می‌شود، این بار از شگردهای برون‌مرزی بهره می‌برد. صنعت چاپ در افغانستان که صنعتی بی‌رمق و ابتدایی است، حالا به حوزه قاچاق کتاب‌های ایرانی وارد شده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حجم 10 میلیاردی صادرات کتاب از ایران به افغانستان که موجب شده بود افغانستان در سال‌های ابتدایی دهه 90 به یک بازار بالفعل برای نشر ایران تبدیل شود، امروز دیگر چندان به قوت گذشته نیست. بازاری که اگر به درستی رصد می‌شد و اوضاع فرهنگی و اجتماعی افغانستان به گونه‌ای دیگر رقم می‌خورد، می‌توانست علاوه بر سودی که نصیب جریان فرهنگی دو کشور می‌کند، به ارتباط بیشتر دو ملت نیز بیانجامد.
صارداتی که نیازمند یک مدیریت در تهران بود برای اینکه مشخص شود چگونه کتاب باید از ایران به افغانستان و با کدام قیمت و تخفیف وارد شود، بازاری که با وجود اینکه 80 تا 85 درصد آن از کتاب‌های ایران بود، موجب نشد مسئولان فرهنگی نسبت به آن توجه داشته باشند. حالا چند سالی است که این بازار رونق سابق را ندارد؛ ولی با وجود این همچنان مشتریان پر و پاقرص افغانستانی طالب کتاب‌های ایرانی هستند.
البته یک بازار فعال دیگر نیز از کتاب‌های ایرانی در افغانستان وجود دارد، بازار کتاب‌های قاچاق که از ایران تا افغانستان ادامه یافته و پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نه چندان دور بازار اصلی کتاب ایرانی در افغانستان شود که این خطرناک است.
قاچاقچی‌های کتاب در قم، اصفهان و خیابان انقلاب تهران کار خود را چند سالی است گسترش داده و به کشورهای همسایه نیز رفته‌اند؛ البته کتاب‌های قاچاق عمدتاً در حوزه ادبیات است و علوم دانشگاهی. این کتاب‌ها در تهران افست یا منتشر می‌شوند و با 50 درصد قیمت در کابل به فروش می‌روند. تخفیف‌های بالا و چاپ نسخه‌های قاچاق در شمارگان بالا موجب شده است تا کتاب ارزان‌تر به دست مشتری برسد؛ در نتیجه بسیاری از اهالی نشر افغانستان نیز مشتری این کتاب‌ها شده‌‌اند.
«ملت عشق»، «انسان خردمند»، کتاب‌های حوزه علوم انسانی، حقوق و ... از جمله پرطرفدارترین کتاب‌های قاچاق شده به افغانستان هستند. گردش مالی که از طریق فروش این نسخه‌های قاچاق در افغانستان در جریان است قابل توجه است.
وسعت ورود نسخه‌های قاچاق به کابل و سایر شهرهای افغانستان به اندازه‌ای است که حالا بسیاری از قاچاقچیان از چاپخانه‌های این کشور که نه از توان بالا برخوردارند و نه کیفیت لازم را دارند، برای دستیابی به سرعت بالاتر و قیمت پایین‌تر برای چاپ کتاب‌ها استفاده می‌کنند.
محمد‌ابراهیم شریعتی مدیر انتشارات عرفان که در زمینه صادارت کتاب از ایران به افغانستان فعال است، می‌گوید: قاچاقچیان ایرانی اخیراً در زمینه ارسال کتاب قاچاق به افغانستان به دو شیوه عمل می‌کنند یا فایل کتاب را در ایران تهیه کرده و برای چاپخانه‌ای در افغانستان ارسال می‌کنند و آنجا کتاب با کیفیت بسیار پایین منتشر می‌شود که خب طبیعی است چون ما صنعت چاپی نداریم.
وی ادامه می‌دهد: یا اینکه کتاب را در ایران چاپ می‌کنند و آدرس چاپخانه‌ای در افغانستان را درج می‌کنند که قابل ردگیری نباشد. نسخه‌های متعددی از کتاب‌های "انسان خداگونه" و "انسان خردمند" که در ایران مجوز چاپیشان تمام شده است، به این شیوه چاپ شده و هم در بازارهای ایران و هم در بازارهای افغانستان توزیع می‌شوند.گردش مالی که از طریق فروش این نسخه‌های قاچاق در افغانستان در جریان است قابل توجه است و اگر ناشران ایرانی فکری نکنند، به زودی کل بازار افغانستان را از دست خواهند داد.
به نظر می‌رسد کاهش قدرت اقتصادی مخاطبان و افزایش قیمت کتاب در سال‌های اخیر موجب شده تا مخاطبان ناآگاه اقبال خوبی نسبت به کتاب‌های قاچاق که با تخفیف‌های قابل توجه 50 تا 70 درصدی به فروش می‌روند، داشته باشند. طبیعتاً این اقبال در افغانستان بسیار بیشتر است. از سوی دیگر نهادهای قضایی با توجه به اینکه سرمنشأ این جریان در ایران است، می‌توانند تا دیر نشده نسبت به قطع این جریان از ایران به افغانستان و از دست رفتن بازار خوبی که کتاب‌های ایرانی و فارسی در کشور همسایه دارند، اقدام کنند.
انتهای پیام/
