اندیشکده روسی|آمریکا و پیمان آسمان‌های باز؛ نقض معاهده از ترس کسب اطلاعات مهم توسط روسیه؟
تحلیلگر آمریکایی معتقد است که تصمیم واشنگتن مبنی بر خروج از پیمان آسمان باز به هراس این کشور از دسترسی روسیه به اطلاعات مهم نظامی بازمی‌گردد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، باشگاه مباحثه والدایِ فدراسیون روسیه مقاله‌ای را به‌قلم ریچارد وِیتز، عضو ارشد مؤسسه آمریکایی هادسون و تحلیلگر مسائل بین‌المللی منتشر کرده است. در این مقاله ابتدا به ادعاهای واشنگتن مبنی بر نقض معاهده اشاره می‌شود و پس از آن نویسنده دلایل اصلی خروج آمریکا را بررسی می‌کند.
وی می‌نویسد: در تاریخ 6 ژوئیه 2020، کشورهای عضو پیمان آسمان باز در یک کنفرانس آن‌لاین، آینده این معاهده را با توجه به تصمیم ایالات متحده آمریکا برای خروج از آن مورد بررسی قرار دادند. در این کنفرانس هیچ کدام از طرف‌های دیگر معاهده قصد خود را برای خروج از آن اعلام نکردند، اگرچه فدراسیون روسیه بر حق خود برای خروج آتی از این پیمان تأکید کرد. در همین حال نظرها بر این است که به دست آوردن ریاست جمهوری آمریکا توسط جو بایدن، به‌عنوان نماینده دموکرات‌ها، دولت وی می‌تواند به پیمان آسمان بازگردد.
ویتز توضیح می‌دهد: به‌طور کلی هدف اعلام‌شده از این پیمان کمک به توسعه و تحکیم بیشتر صلح، ثبات و گسترش امنیت از طریق همکاری در این عرصه است. این توافق همچنین بر ترویج صراحت و شفافیت، همچنین تسهیل نظارت بر توافق‌های موجود در کنترل تسلیحات به‌منظور تقویت مدیریت بحران تأکید می‌کند. مقامات ایالات متحده آمریکا دلایلی را برای خروج از این پیمان برشمردند که از جمله آنها عدم رعایت مفاد آن توسط روسیه است. مقامات آمریکایی نگران این هستند که هواپیماهای روسی مشاهده پیمان از آن برای اهداف نظامی خود استفاده کنند، در واقع جمع‌آوری تصاویر از زیرساخت‌های حساس غربی برای هدفگیری بهتر موشک‌ها است.
تحلیلگر مسائل بین‌المللی با توجه به دلایل اصلی خروج آمریکا از پیمان آسمان باز، ادامه می‌دهد: به‌خلاف ایالات متحده آمریکا، روسیه به‌دلیل بودجه محدود و برخی مسائل دیگر قادر به ایجاد شبکه‌ای مؤثر از ماهواره‌های شناسایی نبود، با این حال روسیه طی سال‌های گذشته در هواپیماهای تجسسی مانند نمونه پیشرفته تی‌یو154اِم (Tu-154 M) سرمایه‌گذاری کرده است که مجهز به سنسورهای دیجیتال الکترونوری بود. اما در سال 2019 جدیدترین هواپیمای تی‌یو214او‌اِن (Tu-214ON)، ایجادشده برای انجام پروازهای بازرسی تحت پیمان، در سرزمین‌های ایالات متحده آمریکا و کانادا پرواز را آغاز کرد.
وی اضافه می‌کند: این هواپیمای مدرن مجهز به طیف کاملی از سخت‌افزارهای نظارت بر حمل‌ونقل هوایی است. داده‌های به‌دست‌آمده از این هواپیما به‌مراتب از کیفیت بهتری برخوردار است و در واقع روسیه می‌تواند برای به دست آوردن تصاویر از داده‌های آسمان باز استفاده کند، داده‌هایی که ماهواره‌های روسی نمی‌توانند آن را به‌طور کامل ارائه کنند.
در این گزارش آمده است: جالب توجه است که مقامات اطلاعاتی آمریکا حتی قبل از انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری، این موارد را هشدار داده بودند، برای نمونه در مارس 2016، ژنرال آمریکایی به‌نام وینسنت استوارت، نظر پرسنل خود را به یک نکته جلب کرد که "چیزهایی که شما می‌توانید مشاهده کنید، در واقع میزان داده‌هایی است که می‌توانید جمع‌آوری کنید و پس از پردازش آنها کاری را انجام می‌دهید. به‌نظر من این اطلاعات به روسیه اجازه می‌دهد اطلاعاتی مهم و باورنکردنی درباره زیرساخت‌های مهم، پایگاه‌ها و بنادر ما به دست بیاورد".
عضو ارشد اندیشکده هادسون معتقد است که برای آینده قابل پیش‌بینی عواقب خروج آمریکا از پیمان آسمان باز بسیار اندک است. جلسه 6 ژوئیه سال جاری نشان داد که هیچ کشوری حداقل در میان‌مدت این معاهده را ترک نخواهد کرد. البته در خصوص همکاری مسکو ــ واشنگتن در خصوص توافقات کنترل تسلیحات، وضعیت بسیار نامطلوب است و عقب‌نشینی آمریکا از پیمان آسمان باز ممکن است موجب بدتر شدن شرایط این‌گونه معاهدات شود.
وی می‌نویسد: در چشم‌انداز بلندمدت باید دید که آیا روسیه از این پیمان خارج خواهد شد یا خیر. همان‌طور که گفته شد، مقامات مسکو در جلسه 6 ژوئیه این گزینه را برای خود باز گذاشتند، با این حال اگر روسیه نیز از این پیمان خارج شود، پیمان از هم می‌پاشد. خروج مسکو موجب می‌شود رویکرد رسمی دولت مبنی بر از‌بین‌رفتن سایر رژیم‌های کنترل تسلیحات توسط ایالات متحده آمریکا نیز به‌نوعی تأیید شود. البته چنین انتخابی برای روسیه بسیار پرهزینه است، چراکه هواپیماهای شناسایی روسیه قادر به پرواز بر فراز پایگاه‌های نظامی آمریکا در اروپا نخواهد بود.
ویتز با اعتقاد بر اینکه بین کشورهای غربی درباره این موضوعات اختلافاتی به وجود آمده است، توضیح می‌دهد: بسیاری از اعضا و شرکای ناتو موافق این قضیه هستند که روسیه با برخی اقدامات خود پیمان آسمان باز را نقض کرده است، اما برخی دیگر از آنها این اقدامات را به‌اندازه کافی جدی نمی‌دانند که توجیه‌کننده خروج از پیمان باشد، بنابراین از آنجاکه این پیمان یک توافق چندجانبه است، واشنگتن بایستی نگرانی سایر شرکای خود مبنی بر خروج از این پیمان را رفع کند، برای نمونه آمریکا ممکن است برنامه‌های اضافی و جایگزین برای انتقال اطلاعات به کشورهای اروپایی را در نظر بگیرد.
تحلیلگر مسائل بین‌المللی در پایان تأکید می‌کند: با این حال لازم است بر اهمیت سیاسی پیمان آسمان باز به‌عنوان ابزاری برای برقراری گفت‌وگو و افزایش تعاملات بین دولت‌ها، همچنین یک کانال مهم برای ارتباط تخصصی بین نیروهای نظامی به‌عنوان ابزاری برای شفافیت و پیش‌بینی، به‌ویژه در مواقع بحران تأکید شود. اما در شرایط کنونی پیمان آسمان باز اهمیت اصلی خود را به‌عنوان نماد اعتماد بین مخالفان سابق جنگ سرد از دست داده است.
انتهای پیام/+
