وجود "مدارس غیردولتی" چطور مدارس دولتی را هر روز ضعیف‌تر و لاغرتر می‌کنند؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ "عدالت آموزشی" کلیدواژه این روزهاست، مطالبه‌ای که پس از هشدارها درباره وضعیت ناخوش مدارس دولتی، شکل‌گیری انواع مدارس خاص و در کنار آن مدارس غیردولتی‌های لاکچری ویژه اقشار خاص جامعه " از طبقه قدرت تا طبقه ثروت" و در نهایت کشاندن نظام طبقاتی به درون مدارس کشور و از همه تأسف‌آورتر به جمع کودکان این سرزمین، شکل گرفت و حالا عدالت آموزشی مطالبه افکار عمومی جامعه از مسئولان و قانونگذاران در نظام جمهوری اسلامی ایران است.

اوضاع آنجا وخیم‌تر می‌شود که مدارس دولتی عادی را در کنار رنگین کمان مختلفی از مدارس غیردولتی، مدارس سمپاد، نمونه دولتی، شاهد، وابسته و... قرار داده و به مقایسه وضعیت بپردازیم؛ مدارس دولتی که حالا با حداقل‌ها پذیرای فرزندان طبقات ضعیف و متوسط جامعه هستند با شرایط خاص از تراکم بالای کلاس‌های درس تا افت کیفیت آموزشی زیر سایه شکل‌گیری انواع مدارس خاص و غیردولتی.

شاخصه اصلی مدارس خاص و غیردولتی نیز دریافت پول از خانواده‌هاست و البته که مشتریان آنها در دسته‌‌بندی‌های مختلف متفاوت هستند و به هر حال اغلب دانش‌آموزان آنها از میان طبقه قدرت و ثروت جامعه انتخاب می‌شوند.

"آموزش" یکی از شاخص‌های شکاف طبقاتی

ادامه این وضعیت باعث شده که حالا یکی از شاخص‌های شکاف طبقاتی در جامعه ما مسئله "آموزش"‌ باشد تا جایی که براساس برخی بررسی‌ها البته در سال 96 میزان نابرابری‌هایی که در هزینه‌های آموزش بین خانواده‌های دهک بالا و دهک پایین وجود دارد حدود یک به پنجاه‌وسه است  یعنی دهک ثروتمند 53 برابر دهک فقیر، برای آموزش فرزندش هزینه می‌کند حالا تصور کنید در چنین شرایطی رقابت برای موفقیت در ورود به دانشگاه‌ها و رشته‌های برتر، چگونه می‌تواند یکسان باشد؟!

بر اساس این رویه، افرادی که از پول، ثروت و قدرت بیشتری برخوردارند به تربیت رسمی و عمومی بهتر و با کیفیت‌تری دسترسی پیدا می‌کنند و سایر اقشار جامعه که توان مالی آنچنانی ندارند باید به مدارس دولتی مراجعه کنند بیشتر این مدارس از نظر کیفیت خدمات تربیتی با آن مدارس قابل مقایسه نیستند از آنجا که برخورداری از تربیت رسمی و عمومی طبق فلسفه وجودی‌اش موجب دسترسی به کیفیت مطلوب زندگی نیز خواهد شد بنابراین فرزندان اقشار کم‌درآمد، آینده چندان مطلوبی پیش رو نخواهند داشت.

در همین رابطه گفت‌وگویی میان "علی پارسانیا" مدیر بنیاد تربیتی حیات و مدرس دانشگاه فرهنگیان به عنوان مخالف مدارس غیر دولتی و علی امینیان مسئول طرح و برنامه مجتمع فرهنگ به عنوان موافق مدارس غیردولتی شکل گرفت.

این متن در چند بخش تدوین شده است که بخش نخست آن به صحبت‌های علی پارسانیا به‌عنوان مخالف مدارس غیردولتی اختصاص دارد و در ادامه می‌توانید آن را مطالعه کنید:

عدالت معیار ارزیابی جمهوری اسلامی

علی پارسانیا مدرس دانشگاه فرهنگیان در پاسخ به این پرسش که آیا با وجود مدارس غیردولتی موافق هستید یا مخالف، مطرح کرد: قطعاً مخالف هستم، مدارس غیردولتی از اواخر دهه 60 شروع شد و هر روز مدارس دولتی را تضعیف کرد و به یک آموزش طبقاتی منجر شد.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود مدارس غیردولتی مخالف هستید؟ گفت: ما برای مخالفت با مدارس غیردولتی شاخص می‌خواهیم به اعتقاد بنده معیاری دقیق‌تر و مهمتر از عدالت برای ارزیابی یک نظام اسلامی نداریم؛ اگر این نظام به سمت عدالت حرکت کرد، می‌گوییم به سمت اسلامی شدن حرکت می‌کند، بالأخره انقلابی شده و ادعا کرده است که می‌خواهم بر اساس مکتب حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) جامعه را اداره کنم و مردم با این ادعا به میدان آمده‌اند و با این ادعاست که همچنان در میدان هستند؛ این ادعا شاخصی می‌خواهد تا ببینیم اگر جمهوری اسلامی براساس این سنجه حرکت می‌کند مردم همچنان در میدان باشند اما اگر خطا می‌رود مردم جلوگیری کنند.

سیاست مدارس غیردولتی نافی عدالت است

پارسانیا در پاسخ به این پرسش "شما معتقدید مدارس غیردولتی نمونه روشنی از بی‌عدالتی در جامه هستند"؟ گفت: بله معتقدم که سنجه، عدالت است و در موضوعات مختلف از جمله سلامت، اقتصاد، سیاست داخلی و خارجی باید عدالت بررسی شود و یکی از زمینه‌های مهم حوزه آموزش است به ویژه آموزش عمومی یعنی دوران مدرسه. آیا توانستیم در این حوزه براساس عدالت حرکت کنیم؟ به اعتقاد بنده سیاست مدارس غیر دولتی به شکلی که در کشور اجرا شد البته نه هر مدرسه غیر دولتی بلکه آن گروهی که امروز با آن مواجه هستیم، نافی عدالت است.

این کارشناس آموزشی با تأکید بر اینکه بنده معتقدم قانون مدارس غیردولتی ظالمانه است و این بدان معنا نیست که پس جمهوری اسلامی ظالم است، عنوان کرد: یکی از قوانینی که در جمهوری اسلامی وضع شده، قانون مدارس غیر دولتی بوده که این ظالمانه است، چرا باید از تعریف عدالت بگذریم؟  اتفاقاً باید بگوییم عدالت آموزشی چیست و براساس آن بگوییم آیا قانون مدارس غیردولتی ظالمانه است یا عادلانه.

مدارس غیر دولتی ایجاد شد تا به مدارس دولتی برسند؛ امروز مدارس دولتی چه وضعیتی دارند؟

پارسانیا در واکنش به این موضوع که موافقت با تأسیس مدارس غیر دولتی به دلیل ناتوانی دولت از تأمین هزینه‌های تحصیل دانش‌آموزان در بخش دولتی شکل گرفت، مطرح کرد: صحبت این است چون دولت زیر بار جمعیت دانش‌آموزان کمرش خم می‌شد تن به اجبار مدارس غیر دولتی داد تا بتواند به مدارس دولتی برسد اما پرسش من این است مدرسه دولتی امروز در سال 99 نسبت به مدرسه دولتی سال 66 قوی‌تر است یا ضعیف‌تر؟

مدارس غیر دولتی مدارس دولتی را تضعیف کردند

وی ادامه داد: ما 30 سال سیاست تأسیس مدارس غیر دولتی را تجربه کردیم که نتوانست مدرسه دولتی را تقویت کند چه بسا مدارس غیر دولتی در ایران باعث شدند مدارس دولتی ضعیفتر شوند. وقتی می‌گویم مدرسه غیر دولتی مدرسه دولتی را ضعیف می‌کند از یک نهاد صحبت می‌کنم، این نهاد به تدریج در درون خود، ثروتمندان جامعه و طبقه فرهنگی خاص و معلمان ویژه را جذب کرده است، امکانات ویژه را به درون خود می‌آورد اساساً اینکه دانش‌آموزان را براساس طبقه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جدا کنیم و در مدارس خاص قرار دهیم ناخواسته مدارس دولتی را به لحاظ بافت فرهنگی دانش‌آموزانی که در آن قرار می‌گیرند، دگرگون می‌کند و انگیزه معلم را کاهش می‌دهد.

این مدرس دانشگاه فرهنگیان در واکنش به این موضوع که عدالت به معنای تساوی نیست، گفت: بله، عدالت به معنای تساوی نیست و در یک تلقی مارکسیستی کمونیستی، در تعریف عدالت همه چیز را مانع تساوی‌گرایی  فرض می‌گیریم و در تلقی لیبرال هم تفاوت‌ها را بر اساس طبقه اقتصادی به رسمیت می شناسیم اما اگر نمی‌خواهیم مارکسیست باشیم  نباید لیبرال هم باشیم.

تفاوت میان دانش‌آموزان باید براساس سعی و استعداد باشد نه طبقه اقتصادی

پارسانیا ادامه داد: انتقاد بنده این است هر نقدی به مدارس غیر دولتی بیان می‌شود، می‌گویند اینها جریان چپ هستند و از آن طرف منتقدان مدارس غیر دولتی، طرف مقابل را جریان راست تلقی می‌کنند اما چه زمانی می‌توانیم بدون اینگونه مسائل صحبت کنیم؟ وقتی که تعریف خودمان را از عدالت ارائه دهیم. براساس نگاه اسلامی عدالت به معنای تبعیض است و عدالت آموزشی نیز به معنای تفاوت است اما تفاوت در بهره مندی از منابع و فرصتهای آموزشی و پرورشی متناسب با استعداد و سعی دانش‌آموز نه براساس طبقه اقتصادی و اجتماعی او!

وی متذکر شد: اگر هر قانونی وضع شود که بهره‌مندی دانش‌آموزان از منابع و فرصتهای تربیتی متناسب با طبقه اقتصادی آنها باشد نه براساس استعداد و سعی، این نگاه لیبرال است؛ وقتی مسئولان و افراد بانفوذ و خاص فرزندان خود را به مدارس خاص و غیردولتی می‌برند بعد از مدتی آیا این دغدغه در آنها از بین نمی‌رود که افراد عادی هم به هرحال زندگی خود را در مدارس دولتی عادی انجام می‌دهند، آیا این روند باعث نمی‌شود مدارس دولتی تضعیف شوند.

پارسانیا گفت: هم‌اکنون بحث بر سر نقد قانونی است که به این ساختار دامن می‌زند مثل این می‌ماند که خلاف شرعی اتفاق می‌افتد و ما می‌گوییم این را قانونی کنیم تا افراد احساس گناه نکنند؛ من نمی‌توانم این منطق را درک کنم.

این کارشناس آموزشی عنوان کرد: باید به این پرسش پاسخ داد آیا مدارس غیر دولتی منابع و فرصتهای تربیتی را در براساس طبقه اقتصادی در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهند یا خیر. بنده می‌گویم اگر براساس استعداد و تلاش نباشد و براساس طبقه اقتصادی باشد با تعریف اسلامی ما از عدالت آموزشی هماهنگ نیست و چون براساس طبقه اقتصادی است پس  قانون تأسیس مدارس غیر دولتی غلط است.

مسئولان مدارس مذهبی اسلامی پاسخ دهند!

وی در واکنش به این موضوع که آیا بخش غیردولتی می‌توانست به بحث آموزش ورود کند؟ گفت: بله می‌توانست اما چرا با پولی شدن. فرهنگ تعاون در نگاه اسلامی وجود دارد نه رقابت. مدارس مذهبی اسلامی که صاحبان آنها در رسانه‌ها یادداشت می‌نویسند و می‌گویند این مدارس باعث رقابت می‌شوند باید پاسخ بدهند، رقابت بین کجا؟ رقابت بین مدرسه ... و ... !

الگوی مذهبی مدارس غیر دولتی قابل درک نیست

پارسانیا افزود: اگر مدرسه غیردولتی معتقد به اقتصاد بازار بود و نگاه مذهبی نداشت درک آن آسانتر بود و می‌گفتند فردی که پولدارتر است امکانات بیشتری دریافت می‌کند اما الگوی مذهبی مدارس غیردولتی قابل درک نیست و نباید محور آموزش را براساس درآمد پدر و مادر قرار داد.

وی بیان کرد: چرا الگوی تعاون را در اقتصاد آموزش فراموش کردیم همین الان به شما مدرسه‌ای در شهرستان نشان می‌دهم که شهریه نمی‌گیرد و یک صندوق قرض الحسنه گذاشته است، خیران پول می‌دهند و والدین هم مبلغی که تمایل دارند به صندوق واریز می‌کنند و هر وقت خواستند این مبلغ به آنها عودت می‌شود. این صندوق قرض الحسنه مدرسه را می‌چرخاند و با پول آن کار تولیدی و دامداری ایجاد کرده‌اند. این یک مثال است، نمی‌گویم تمام مدارس ایران می‌توانند با این الگو جلو بروند.

این مدرس دانشگاه فرهنگیان در یک برنامه رادیویی اظهار کرد: سیاست پولی شدن آموزش غلط است نه به کارگیری بخش غیر دولتی. اتفاقاً بخش غیر دولتی باید پای کار بیاید. اگر به مدارس دولتی اعتراض دارید اشکال ندارد بخش غیر دولتی پای کار بیاید اما قانونی بگذارند که این بخش در پارادایم رقابت قرار نگیرد.

انتهای پیام/