انتشارات مدرسه و معمای مصوبه ۸۲۸ شورای عالی آموزش و پرورش

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در سال 1368 انتشارات مدرسه را با هدف انجام وظیفه قانونی خود در زمینه «تالیف، تدوین و انتشار کتب و نشریات آموزشی و کمک آموزشی برای دانش آموزان، معلمان و مربیان» تاسیس کرد. این انتشارات به منظور گسترش فعالیت های خود در بخش های فرهنگی و هنری در سال 1373 با حفظ نام انتشارات مدرسه، به موسسه فرهنگی مدرسه برهان ارتقا یافت.

ظهور و پایان انتشارات مدرسه در مدارس و وعده مسئولان

بسیاری از دانش آموزان دهه 1370 انتشارات مدرسه را با مجله موفق برهان و مجموعه کتاب های کوچک ریاضی به یاد دارند. دورانی طلایی و کیفیت محور که با ظهور ناشران کنکوری از اواسط دهه 1380 رو به نزول گذاشت و هم اکنون کمتر دانش آموزی پیدا می شود که نام انتشارات مدرسه و محصولات آن را شنیده باشد.

در آن زمان آموزش و پرورش بدون داشتن اختیارات قانونی لازم در امر نظارت، به دنبال وزارتخانه ناظر به جای وزارتخانه مجری رفت و با هدف صرفه جویی در هزینه ها و با شعار حضور بخش خصوصی و ایجاد رقابت برای ارائه محصولات با کیفیت تر، اجرای وظیفه قانونی خود را تقریبا متوقف و فضای مدارس را برای ناشران کنکوری خالی کرد. نتیجه آن که ناشران کنکوری بدون نیاز به کسب مجوز آموزش و پرورش به صورت گسترده تر اقدام به انتشار انواع کتاب ها ذیل عنوان «آموزشی و کمک آموزشی» کرده و به راحتی در مدارس، صدا و سیما و رسانه های دیگر به تبلیغ آنها پرداختند. اما ناشران کنکوری به این نیز قانع نشدند و آنچنان فشار را بر انتشارات مدرسه شدت بخشیدند که این ناشر در آذرماه 1397 مجبور شد در اطلاعیه ای خبر تعطیلی بخش «آموزشی و کمک آموزشی» خود در سال 1396 را که رازی داخلی محسوب می شد، به صورت عمومی اعلام کند تا اندک نگرانی ناشران کنکوری برطرف شود.

پیگیری وضعیت و عملکرد انتشارات مدرسه توسط خبرگزاری تسنیم باعث شد سکوت مدیران سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در این زمینه شکسته شود و علی محبی معاون برنامه ریزی درسی و تولید بسته های تربیت و یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در پاسخ به خبرنگار تسنیم گفت: به تازگی به عنوان هیئت امنای انتشارات مدرسه منصوب شدم و آنجا مطرح کردیم آسیب شناسی بشود تا اهداف تشکیل این موسسه چیست، چه میزان در راستای اهدافش موفق عمل کرده و اگر در جاهایی موفق نبوده است، دلیل آن چیست.

بلایی که ناشران کنکوری بر سر آموزش و پرورش آوردند

مهم ترین تاثیر انفعال آموزش و پرورش در حوزه کتاب های کمک آموزشی و خالی کردن فضای مدارس، حاکم شدن سبک تحصیل و مطالعه موردپسند ناشران کنکوری بود. در این فضا هر کتابی که بتواند کپسولی تر مطالب درسی را فقط برای موفقیت در امتحانات به ذهن دانش آموزان تزریق کند، ارزشمندتر بوده و هر ناشری که بتواند تبلیغات گسترده تر و پر رنگ و لعاب تری داشته باشد، موفق تر است.

ناشران کنکوری که به نظر میرسید محدوده فعالیتشان به دبیرستان و متوسطه دوم محدود باشد، از خلاء موجود استفاده و برای مشتریسازی به سراغ دوره آموزش عمومی (پایه های 1 تا 9) رفته و به گسترش شیوه مطالعه کنکوری و چهار گزینه‌ای در مقاطع ابتدایی و متوسطه اول روی آوردند. وضع به جایی رسیده است که هم اکنون اهمیت و ارزش گذاری هر مطلب کتاب درسی بر اساس برجستگی آن در کتاب های کمک آموزشی و قابلیت طراحی تست از آن تعیین می شود. در این میان تنوع مدارس و کنکورهایی که آموزش و پرورش برای ورود به مدارس سمپاد و نمونه دولتی برگزار می کند، در تثبیت و تداوم این وضع بی تاثیر نبوده است.  

معمای مصوبه 828

متاسفانه در این شرایط و بدون آنکه تلاشی برای کسب اختیارات نظارتی لازم در زمینه چاپ کتاب های آموزشی و کمک آموزشی و تبلیغات رسانه ای در حوزه آموزش و پرورش شود، همچنان عده ای با همان شعارهای قبلی نظارت بر کیفیت و بهره مندی از پتانسیل بخش خصوصی، به دنبال بالاتر جلوه دادن مصوبه 828 شورای عالی آموزش و پرورش نسبت به شرح وظایف سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی مصوب مجلس هستند تا خودمختاری ناشران کنکوری در مدارس را به صورت کامل برقرار کنند. غافل از اینکه آزموده را، آزمودن خطاست.

مصوبه 828 شورای عالی آموزش و پرورش شامل هفت ماده، در دوم شهریورماه 1389 به تصویب این شورا رسیده و به دنبال حمایت از مواد و رسانه های آموزشی و تربیتی استاندارد از طریق تسهیل در معرفی و توزیع این محصولات است. در این مصوبه معیارهای ارزیابی محصولات آموزشی به دو گروه عمومی و اختصاصی تقسیم شده و سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی به عنوان مجری آن تعیین شده اما راهکاری برای جلوگیری از انتشار و تبلیغ محصولات آموزشی و کمک آموزشی غیر استاندارد و تفکیک محصولات کنکوری از کمک آموزشی در نظر گرفته نشده است.