دوربین تسنیم در پشت‌صحنه برنامه‌ای متولد اربعین/ دلتنگی‌های صابر خراسانی برای کربلایی که قسمت نشد + فیلم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، برنامه‌ تلویزیونی که چند سال پیش با اجرای شهرام شکیبا موکب به موکب جلو می‌رفت این روزها با معرفی چهره‌های گمنام و قصه‌های تأثیرگذار به راه خودش ادامه می‌دهد و این بار صابر خراسانی را که تجربه کوتاهی در سحرگاه رمضانی شبکه پنج سیما داشت با چهره‌ای متفاوت روی صندلی این برنامه نشاند.

شاعر آیینی روی صندلی اجرای تلویزیونی

صابر خراسانی را پیشتر به‌عنوان شاعری آیینی و مهمان برنامه‌های ادبی و فرهنگی می‌شناختند. شعرخوانی او در بسیاری مجالس و برنامه‌ها هم زبان‌زد خاص و عام است اما در این برنامه جز چند دقیقه آخر، نه شعر می‌خواند و نه کار آیینی می‌کند. در دکورِ نیمه‌تاریک "جاذبه" شبکه افق مقابل مهمانانی می‌نشیند که هرکدام‌شان قصه‌ای متفاوت و عجیب و غریب دارند.

روزی جانبازی را می‌آورند که 30 سال است که نخوابیده است و روزی هم به‌سراغ گروهی نابینا می‌روند که در کارگاه زنجان مشغول فعالیتند و کارهای عجیب و غریب می‌کنند. قصه‌های اجتماعی این برنامه را کمتر بتوانیم در تلویزیون سراغ بگیریم.

وارد استودیوی "جاذبه" شدیم

وقتی وارد استودیو شدیم به امیرحسین رحیمیان سردبیر برنامه برخوردیم، جوانی که از ابتدای کار همراه با این گروه بوده و جزو طراحان و ایده‌پردازان و هدایتگران قصه‌های اجتماعی این برنامه تلویزیونی است. او خلاقیت را یکی از مهمترین اتفاقاتی می‌داند که فقدان آن هر روز در تلویزیون بیشتر احساس می‌شود.

برنامه‌ تلویزیونی متولد اربعین

او اعتقاد دارد که برنامه "جاذبه" به‌دنبال داستان زندگی آدم‌هاست و به خبرنگار تسنیم  می‌گوید: ما در زندگی آدم‌ها به جست‌وجوی معنویت می‌پردازیم. اصلی‌ترین دلیل ما برای ساخت این برنامه، این بود که با وجود شرایط کرونا و کم‌شدن ارتباط مردم با اماکن مقدس، سعی کنیم توسل‌ها و نورانیت‌ها را در زندگی مردم نمایش بدهیم و آن‌ها را تعریف کنیم.

سردبیر برنامه "جاذبه" می‌گوید: تا الآن فضای برنامه خوب پیش رفته است؛ برای فصل‌های بعد حتماً باید به‌سراغ ساختاری جدید برویم، اصلاً رفتار یک‌سویه را به‌هیچ‌وجه در برنامه‌سازی قبول ندارم. دغدغه ما این بود که آورده‌ای برای مخاطب داشته باشیم؛ روزی در اربعین متولد شدیم و موکب به موکب جلو رفتیم و مخاطبِ تلویزیون را در جریانِ اتفاقات اربعین قرار می‌دادیم. امروز هر قصه‌ای تعریف می‌کنیم که مخاطب با سبک زندگی و اتفاقات اجتماعی مختلف و تأثیرگذاری روبه‌رو شود.

نخواستیم قصه‌هایمان تکراری باشد

وی افزود: به هیچ‌وجه نخواستیم که قصه‌هایمان را قبلاً شنیده باشند؛ به‌سراغ قصه تازه و کمتر شنیده‌شده رفتیم، کار سختی بود اما می‌خواستیم به هر طریقی شده قصه خوب پیدا کنیم. سعی کردیم اصول ساختاری و فرمی برنامه را بر مبنای سادگی بنا بگذاریم. دکور، نور، میز و اجزای صحنه همه ساده‌اند.

برنامه‌ای که چهره آقای مجری را تغییر داد

از رحیمیان سؤال کردیم "چرا صابر خراسانی انتخاب شد و چهره و ظاهرش را آن‌قدر تغییر داد؟" و او پاسخ داد: صابر خراسانی به‌عنوان شخصیتی شناخته‌شده در حرفه ادبی خود شناخته می‌شود. ما می‌خواستیم تجربه متفاوتی را با صابر خراسانی رقم بزنیم. تغییر ظاهر او به‌اقتضای ساختار برنامه بود. ساختار برنامه جاذبه، بر مبنای سادگی و آراستگی بود، آن را در ظاهر صابر خراسانی هم بازنمایی کردیم. تغییر چهره او یکی از راه‌های متفاوت بودن برنامه ما به حساب می‌آید.

هنوز خودش را نوکر امام رضا(ع) معرفی می‌کند

جلوتر که می‌رویم با چهره‌ای آشنا روبه‌رو می‌شویم؛ نامش صابر خراسانی است و خودش را مثل همیشه نوکر آستان امام رضا(ع) معرفی کرد. حضور صابر در تلویزیون به سال 1386 و برنامه صبحگاهی دف و نی‌نوازی برمی‌گردد. آن‌ سال‌ها شعرخوانی در تلویزیون برای مردم جا نیفتاده بود. او همواره گفته که کلاس نرفته و عالمِ شاعری را نمی‌شناخته است، ارتباطی هم با شاعران و خوانندگان نداشته است.

کم‌کم با شاعران جوان آشنا می‌شود و به کلاس و کنگره می‌رود. البته صابر در طرحی که دانشگاه صداوسیما برای مجریان و گویندگان برگزار کرد، حضور داشت، در ادامه حفظ شعر را شروع کرد و تمام زندگی‌اش را برای حفظ شعر گذاشت، البته نوعِ اجرای متفاوت صابر خراسانی توجه بسیاری از مخاطبین را به خودش جلب کرد.

صابر خراسانی چطور مجری شد؟

خودش می‌گوید که بعد از آن بود که با تیم هنری تئاتر آشنا شد و از او برای حضور در نمایش دعوت کردند. به‌قولِ خودش در زمان حاضر سالی یک بار بازی در تئاتر را تجربه می‌کند و اعتقاد دارد که تئاتر نقش عمده و بزرگی را در زندگی هنری‌اش داشته است.

او چند باری در تلویزیون پیشنهاد اجرا داشته اما هیچ‌وقت به اجرا فکر نمی‌کرده است. حالا چه شد سر از اجرای تلویزیونی درآورد که گفت‌وگوی ویدئویی تسنیم با این شاعر آیینی و مجری تازه‌واردِ تلویزیون از اینجا آغاز شد. او گفت: سال گذشته به‌خاطر شیوع کرونا برنامه‌هایم را لغو کردم و به‌خاطر خانواده مشهد بودم. ماه رمضان یکی از دوستانم به من پیشنهاد اجرای برنامه داد. به‌خاطر بی‌تجربگی در حوزه اجرا می‌ترسیدم قبول کنم؛ اما از نقاط قوت برنامه "خلوتگه عارفان" اجرا در حرم امام رضا(ع) بود، برای همین پذیرفتم.

از اجرا می‌ترسیدم

صابر خراسانی اجرا را خیلی کار سختی می‌داند و می‌گوید: فکر می‌کردم اجرا خیلی راحت باشد؛ اما زمانی که جلوی دوربین ایستادم دیدم چقدر دنیای متفاوتی است. ورودی مرز مهران و عراق بودم که عوامل برنامه "جاذبه" با من تماس گرفتند و پیشنهاد اجرا دادند، گفتم "من اجرا کرده‌ام و سخت است". زمانی که به من گفتند "برنامه گفت‌وگومحور است"، بیشتر ترسیدم، چون همیشه من حرف می‌زدم و مردم گوش می‌کردند؛ حالا باید من گوش می‌کردم و مهمان صحبت می‌کرد.

گفتم چرا این‌قدر تغییر!

در جریان این گپ‌وگفت از خراسانی پرسیدیم که "چرا آن‌قدر چهره‌ات تغییر کرده است؟"، این‌طور پاسخ داد که: روز اول به من گفتند "ما یک صابر با کاراکتر جدید می‌خواهیم". من ابتدا متوجه نشدم؛ اما وقتی گروه گریم و چهره‌پرداز اضافه شدند، نتیجه کارشان بسیار حیرت‌انگیز بود. عوامل به من گفتند که "عوض می‌شوی". زمانی که کار تمام شد و من آیینه را نگاه کردم، گفتم "چرا این‌قدر تغییر؟!" گفتند "می‌خواهیم یک کار جدید کنیم."

عوض‌شدن بد نیست

وی اضافه کرد: سؤال کردم "این‌قدر تغییر نیاز است؟"، و آن‌ها گفتند "ما با نسل جدید مواجهیم؛ پس باید به لباس پوشیدن و آراستگی آن‌ها نزدیک شویم و بگوییم که «ما هم‌جنس شماییم»". تغییر ظاهر من به‌حدی بود که یکی از دوستانم در شبکه که من را قبل از گریم دیده بود، بعد از گریم مرا نشناخت (خنده).

خراسانی درباره تغییر ظاهرش بیان کرد: به‌نظرم عوض شدن بد نیست؛ تغییر خوب است، به‌شرطی که اصول فراموش نشود. ما آمدیم یک حرف نو با نگاه بزنیم، اما در فضای شعرخوانی دوباره با همان فضای قبل کار می‌کنم.

ما "ماه عسل" نیستیم

صابر خراسانی در پاسخ به این سؤال که چرا بسیاری از برنامه‌های قصه‌گوی اجتماعی تلویزیون را هنوز "ماه عسل" می‌دانند، آیا این اتهام به برنامه "جاذبه" هم وارد شد،‌ تأکید کرد: برنامه "جاذبه" گفت‌و‌گومحور است؛ در این برنامه از آدم‌های خاص دعوت کردیم تا از حال‌وهوای خودشان صحبت کنند. جایی خواندم که برنامه ما شبیه "ماه عسل" است. من از روز اول با تقلید مخالف بودم، چرا که وقتی می‌خواستم مجری "جاذبه" بشوم برخی به من گفتند اجراهای دیگر را ببینم اما من مخالفت کردم.

وی افزود: من نخواستم در این برنامه جای کسی دیگر باشم، می‌خواستم نوع گفتار و طرح سؤال و کارهایم شبیه صابر خراسانی باشد. حالا اینکه برخی هنوز بعضاً برنامه‌های تلویزیون را "ماه عسل" می‌دانند و به ما هم می‌گفتند، من گفتم هیچ‌کس نمی‌تواند جای ماه عسل را برای مردم بگیرد. هیچ برنامه‌ای به‌نظر من "ماه عسل" نمی‌شود. سعی نکردیم شبیه ماه عسل باشیم؛ بلکه سعی کردیم جاذبه باشیم و لحظاتی حال دل مردم را خوب کنیم.

بغض و دلتنگی صابر خراسانی از کربلایی که قسمت نشد

بعد از این صحبت‌ها با صابر خراسانی وارد فضای اربعین و دلتنگی‌های این روزهایش شدیم، با این سؤال آغاز کردیم که "این روزها که نزدیک اربعین است حال مردم و راهپیمایان حسینی خیلی گرفته؛ حال دلِ صابر خراسانی چطور است؟"

حالش دگرگون شد و صحبت‌هایش را این‌طور آغاز کرد: اربعین را باید تجربه کرد و لمس‌کردنی نیست. حال دل‌مان خوب نیست. من از طرف خودم می‌گویم خیلی دوست داشتم این اتفاق بیفتد و در این ایام کربلا باشم. وصف نمی‌توان کرد اجتماع بی‌نظیر است. اربعین آمادگی برای ظهور است؛ اجتماع انسانی، به‌سمت تکامل رفتن و همه خوبی‌ها را دارد. هرکس می‌تواند با دوربین و زاویه نگاهش نگاه کند.

فراغی که ارزشمند است

صابر خراسانی در ادامه صحبت‌های خودش درباره اربعین از دلتنگی و فراغی گفت که ارزشمند است؛ او گفت: می‌گویید مردم حال‌شان خوب نیست این هم خودش ارزش است، فراق هم عالمی دارد که ما قدردان لحظاتی که به وصال نزدیک می‌شویم، باشیم. روزی گفتند که راه کربلا بسته است وقتی باز شد چه اتفاقی افتاد. در همان حال‌وهوا می‌گفتم "قدر بدانید یک زمانی می‌بینید این راه را می‌بندند."

بغض‌ و ناراحتی خراسانی باعث شد که شعر و نماهنگ معروفی را که قبلاً اجرا کرده بخواند (هلابیکم):

موکب به موکب عطر اسپند و گل و چایی

از جون و دل مایه گذاشتن واسه مردم

هر کی یه‌جور عرض ارادت می‌کنه اینجا

از هرجا باشی می‌شنوی هر دم ... هلابیکم

افتخار می‌کنم در خانه اهل‌بیتم

صابر خراسانی تأکید کرد: هرجای دیگری کار می‌کردم ضرر می‌کردم، اما اینجا هر قدمی که برداریم سودمند خواهیم بود. در خانه اهل‌بیت(ع) بودن برای من ارزشمند و افتخارآمیز است. برای من صحنه‌های عجیب و جالبی در کربلا اتفاق افتاد.

خراسانی جلوی دوربین شعری خواند که به‌قولِ خودش وصفِ حال این روزهایش است:

صبح چشمان تو از خواب درآورد مرا

خاک پای تو زر ناب درآورد مرا

ساحل امن نگاه تو از امواج بلا

عاقبت گریه‌کن از آب درآورد مرا

رحمت واسعه‌ات هروله باران است

گلِ لبخند تو از باغچه ایمان است

باد و باران به‌هوای تو زمین‌گیر شدند

هرکه افتاد به دامِ کرمت حیران است

آسمان پیش قدم‌های تو از جا پا شد

گریه تا کرد زمین از غم تو دریا شد

هرکسی از قِبلت نان و نوایی دارد

هرکه شد نوکر دربار شما آقا شد

امسال اربعین هم این‌طور شد!

خراسانی در پایان این گفت‌وگوی ویدئویی خاطرنشان کرد: دوستی می‌گفت چقدر کربلا خلوت است. گفتم باور می‌کنید که خیلی‌ها حاضرند همه زندگی‌شان را بدهند و بیایند و دوباره چشم‌شان به این گنبد و بارگاه بیفتد. امسال اربعین این‌طور شد! سال‌های گذشته تقریباً از آخرهای دهه اول محرم روزشماری می‌کردیم وسایل‌مان را آماده کنیم تا وارد جاده زیبایی‌ها شویم، چه زمینی و چه هوایی سعی می‌کردیم خودمان را به مرز دلتنگی‌ها برسانیم. از خداوند می‌خواهم بلا را از همه ما دور کند تا بار دیگر این افتخار نصیب ما شود.

این گزارش و گفت‌وگو را در ویدئوی تسنیم می‌توانید مشاهده کنید.

گزارشگر: مجتبی برزگر

تصویربردار و تدوینگر: محمدرضا کشت‌دار

انتهای پیام/+