تشبیه عجیب پیامبر(ص) از انسان‌های گناهکار/ مشاورانی که آسیب می‌زنند!
پیامبر(ص) فرمود: کسی که کاری را انجام می‌دهد و در آن آگاهی لازم را ندارد، آنچه را که خراب می‌کند، بیشتر از مقداری است که درست می‌کند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از ویژگی‌های انسانی که می‌تواند در بسیاری از مواقع به رفع مشکلات افراد و جامعه کمک کند روحیه «بی‌تفاوت نبودن» نسبت به اطرافیان است. انسان خیرخواه نمی‌تواند با این مطلب کنار بیاید که اطراف او کسانی زندگی می‌کنند که بابت رفتار و یا فکری اشتباه قرار است دچار خسارت زیادی شوند!
اهمیت این دیدگاه زمانی مشخص می‌شود که بدانیم آنچه از آسیب‌ها و مشکلات، در اجتماع و محیط اطراف هر فردی صورت می‌گیرد، آسیبش محدود نخواهد بود و دیر یا زود، مستقیم یا غیر مستقیم آن آفات و مشکلات، به دیگر افراد نیز سرایت خواهد کرد، از این رو در تفسیر آیه 104 سوره آل‌عمران که خداوند متعال می‌فرماید: «و باید از شما گروهى باشند که [همه مردم را] به سوى خیر [اتحاد، اتفاق، الفت، برادرى، مواسات و درستى] دعوت کنند و به کار شایسته و پسندیده وا دارند، و از کار ناپسند و زشت بازدارند و اینان‌اند که یقیناً رستگارند»، بیان شده که در اجتماع چیزى به عنوان "ضرر فردى" وجود ندارد، و هر زیان فردى امکان این را دارد که به صورت یک "زیان اجتماعى" درآید.
همین دلیل منطق و عقل است که از باب نمونه به افراد اجتماع اجازه مىدهد در پاک نگه داشتن محیط زیست خود از هرگونه تلاش و کوششى خوددارى نکنند، از این رو می‌بینیم در روایتی پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله چنین می‌فرمایند: «یک فرد گنهکار، در میان مردم همانند کسى است که با جمعى سوار کشتى شود، و به هنگامى که در وسط دریا قرار گیرد تبرى برداشته و به سوراخ کردن موضعى که در آن نشسته است بپردازد، و هر گاه به او اعتراض کنند، در جواب بگوید من در سهم خود تصرف مىکنم! اگر دیگران او را از این عمل خطرناک باز ندارند، طولى نمىکشد که آب دریا به داخل کشتى نفوذ می‌کند و یکباره همگى در دریا غرق مىشوند» [1]
طبیعی است که انسان نتواند از کنار مطالب و موضوعات اطرافش خصوصاً از آنچه بر عزیزانش می‌گذارد بی‌تفاوت عبور و آنچه از دستش برآید را دریغ کند؛ منتها مشکل زمانی ایجاد خواهد شد که ورود دلسوزانه در مسائل، همراه با تخصص و آگاهی نباشد؛ در اینجا فرد می‌خواهد کمک کند اما چون روش کمک صحیح را نمی‌داند، بیش از آنکه کمک‌کننده باشد، آسیب‌زننده خواهد بود!
در این باب مثال‌های متعددی را می‌توان زد؛ اما مثالی که بسیار مشاهده می‌کنیم و چه‌بسا یکی از مهم‌ترین علل درصد بالای طلاق در کشورمان نیز محسوب شود ورود افراد غیر متخصص در مشکلات خانوادگی اطرافیان و عزیزانشان است. بسیار پیش آمده که زوجین در اثر اختلاف سلیقه و کمی‌تجربه، دچار تنش‌های نه‌چندان پیچیده می‌شوند که به راحتی می‌توان آن را با اندک راهنمایی حساب شده‌ای برطرف کرد، اما ورود اطرافیان و یا افراد غیردلسوز و اظهار نظرهای به ظاهر خیرخواهانه‌ای که به دور از اصول علمی و یا مراعات دستورات الهی مبنی بر اهمیت نظام خانواده است، از مشکل ساده، مشکلی پیچیده را ایجاد می‌کنند که نتایج نامطلوبی را به دنبال دارد و باعث ریشه‌دار شدن اختلافات و حتی جدایی می‌شود و حال آنکه اگر افراد غیرمتخصص ورود نمی‌کردند چه‌بسا با اندک درایتی می‌شد این مشکل برطرف شود؛ از این رو در احادیث نیز می‌بینیم که بسیار تأکید شده به اموری که در آن آگاهی کاملی وجود ندارد، افراد ورود نکنند.
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرماید: «مَنْ عَمِلَ عَلَى غَیْرِ عِلْمٍ کَانَ مَا یُفْسِدُ أَکْثَرَ مِمَّا یُصْلِحُ؛ کسی که کاری را انجام می‌دهد و در آن آگاهی لازم را ندارد، آنچه را که خراب می‌کند، بیشتر از مقداری است که درست می‌کند.» [2]
در پایان سخن می‌توان گفت آنچه در رفع مشکلات دیگران بیش از هر چیز به خیرخواهان کمک می‌کند مراعات دستورات الهی و به کارگیری اصول علمی است که اگر این دو با هم همراه باشد، می‌توان شاهد برطرف شدن بسیاری از مشکلات بود، در غیر این صورت با مشکلاتی روبرو خواهیم شد که جبرانش شاید به راحتی ممکن نباشد.
* حجت‌الاسلام طاهر قلی‌زاده محمدی کارشناس مباحث خانواده
-------------------------
پی‌نوشت:
[1] ر.ک تفسیر نمونه ج3 ، ص 37 و 38
[2] کافی ج 1، ص 44
انتهای پیام/
