گزارش| لیبی و زنگ خطر بازگشت مجدد درگیری‌ها
نشانه‌های جدید در عرصه تحولات لیبی نمایانگر آن است که بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ایی نمی‌خواهند، توافقات گروههای لیبی به سرانجام برسد و دولت وحدت ملی تشکیل و ثبات و آرامش به این کشور بازگردد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزای تسنیم، نشست « گفت‌وگوهای سیاسی لیبی » تحت نظارت سازمان ملل طی آبان و آذر ماه در مغرب و تونس برگزار شد. شرکت کنندگان در این نشست توافق کردند، انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری لیبی تا دسامبر 2021 برگزار شود البته لازمه برگزاری این انتخابات وجود یک قدرت اجرایی یکپارچه است که شرکت کنندگان در گفت‌وگوهای سیاسی لیبی توافق کردند که این قدرت اجرایی تشکیل شود اما اختلافات آنان درباره پست‌های این قدرت اجرایی سبب شده است تا مذاکرات آنان در این زمینه همچنان ادامه پیدا کند. به رغم اینکه چند بار گفت‌وگوهای سیاسی لیبی در داخل این کشور از طریق ویدئو کنفرانس برگزار شده ولی شرکت کنندگان در آنها نتوانسته‌اند، به اختلافات خود پایان دهند و بسترهای لازم را برای تشکیل قدرت اجرایی یکپارچه فراهم کنند.
اکنون در محافل سیاسی در داخل لیبی نگرانی‌هایی درباره احتمال شکست گفت‌وگوهای سیاسی ایجاد شده و این نگرانی‌ها به دو دلیل عمده باز می‌گردد.
-اول اینکه تعدادی از احزاب سیاسی و نیروهای تاثیرگذاری اجتماعی لیبی در نشست گفت‌وگوهای سیاسی در مغرب و تونس شرکت نکردند چراکه خانم « ویلیامز استفانی » نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور لیبی شرط کرده بود، لیبیایی‌هایی مجاز به شرکت در این نشست هستند که متعهد شوند، در ساختار آینده قدرت شرکت نخواهند کرد لذا احزاب سیاسی و تشکلات اجتماعی که این شرط را نپذیرفتند، از دایره تصمیم گیری و ترسیم ساختار سیاسی آینده کشورشان دور ماندند. آنها طیفی از ناراضی‌یان را تشکیل دادند که با خط و مشی سازمان ملل برای پایان دادن به بحران لیبی مخالفند و این درحالی است که ساختار اجتماعی – سیاسی در لیبی به گونه‌ای است که اجازه نمی‌دهد، بخشی از فعالان اجتماعی و سیاسی این کشور از صحنه تصمیم گیری‌ها سرنوشت ساز به دور باشند چراکه بافت اجتماعی و قبیلگی در لیبی و فراوانی سلاح در این کشور به بازیگران سیاسی و اجتماعی اجازه می‌دهد با به کارگیری سلاح روند سیاسی در لیبی را مختل و ناکارآمد کند.
دوم اینکه اختلافات درخصوص پست‌های قدرت اجرایی یکپارچه درمیان شرکت کنندگان در نشست گفت‌وگوهای سیاسی لیبی آنقدر زیاد است که احتمال شکست این گفت‌وگوها را بیش از بیش تقویت کرده است. به گونه‌ای که « عقیله صالح » رئیس پارلمان لیبی چندی قبل با نمایندگان همین پارلمان که در نشست گفت‌وگوهای سیاسی شرکت نکرده بودند، نشستی برگزار کرد. در این نشست راه‌های پایان دادن به بحران لیبی درصورت شکست گفت‌وگوهای سیاسی بررسی شد. این موضوع نشان می‌دهد که سیاستمداران لیبی چندان به موفق بودن گفت‌وگوهای سیاسی تحت نظارت سازمان ملل امیدوار نیستند اما به این نتیجه رسیده‌اند که بحران داخلی کشورشان را از راهکارهای سیاسی حل‌وفصل کنند. شاید آنان به دنبال یک راه حل داخلی برخاسته از واقعیت‌های موجود درون جامعه لیبی باشند.
پیش از شروع مذاکرات گروههای سیاسی لیبی در مغرب و تونس، طرف‌های متخاصم ( دولت‌های طرابلس – غرب و طبرق اردوگاه شرق ) توافق کردند، به جنگ داخلی لیبی پایان دهند و نظارت بر مقررات آتش بس را به عهده کمیته مشترک « 5 نظامی وابسته به دولت طرابلس و 5 نظامی دیگر وابسته به دولت طبرق» گذاشتند. اکنون بیش از نزدیک به 6 ماه است که از اجرای توافقنامه آتش بس می‌گذرد اما دو هفته گذشته خبرهایی از لیبی مخابره شد که حاکی از نقض مقررات آتش بس بود.
سرتیپ احمد المسماری سخنگوی نیروهای موسوم به ارتش ملی لیبی، دولت طرابلس را به انتقال گسترده نظامیانش از طرابلس به محور سرت متهم کرد و به همین دلیل، حملاتی را علیه این نیروها انجام داد. دولت طرابلس نیز در واکنش به این اقدام ، به تمام نیروهایش دستور داد، در صورت حمله به مواضع آنان با متجاوزان به شدت برخورد کنند . سخنگوی نیروهای حفتر با اشاره به پیمان همکاری های نظامی امنیتی آنکارا - طرابلس گفت: ترکیه به اعزام مزدور و سلاح به لیبی همچنان ادامه می‌دهد و این کشور در زمان اجرای مقررات آتش بس در لیبی مزدورانی از سوریه و ترکیه به طرابلس و مناطق تحت حاکمیت دولت وفاق ملی انتقال داده است. وی با تاکید بر اینکه نیروهای موسوم به ارتش ملی لیبی برمقررات آتش بس پایبند هستند، اظهار داشت: جنگ ما با ترکیه ادامه خواهد داشت.
فشارهای بین‌المللی تاکنون اجازه نداده است، غرش سلاح‌ها بار دیگر در لیبی به گوش برسد ولی شواهد موجود نشان می‌دهند، برخی بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ایی تمایل ندارند که بحران داخلی لیبی به سرانجام رسید و ثبات و آرامش به این کشور باز گردد. به همین دلیل، نسبت به حضور مزدوران و مستشاران نظامی بیگانه در لیبی اصرار دارند و این در حالی است که بر اساس مصوبه مشترک نظامی « 5-5 » قرار بود، تمام مزدوران بیگانه از جبهه‌های نبرد به شهر بنغازی واقع در شرق لیبی فرستاده شوند و از آنجا به کشورشان انتقال یابند. اکنون بیش از سه ماه است که از موعد اخراج مزدوران بیگانه از لیبی می‌گذرد و هنوز این مزدوران در مناطق مختلف این کشور حضور دارند و حتی به تازگی خبرهایی درباره اعزام مزدورانی از سودان به لیبی برای کمک به نیروهای حفتر در رسانه‌‌های منطقه منتشر شده است.
به رغم اینکه تمام بازیگران فعال در عرصه تحولات لیبی از آتش بس و روند گفت‌وگوهای سیاسی در این کشور حمایت میکنند اما واقعیت این است که آنها منافع خود را بر هر چیز دیگری ترجیح می‌دهند. به گفته یکی از دیپلماتهای حوزه تحولات لیبی، تا زمانی که بازیگران منطقه‌ایی و بین‌المللی فعال در عرصه تحولات لیبی به توافقی در حوزه منافع خود در این کشور دست پیدا نکنند، امکان دست‌یابی لیبیایی‌ها به توافقی در خصوص پایان دادن به بحران داخلی کشورشان بسیار دور از ذهن است. مثلا لیبیاییهای تحت نظارت سازمان ملل در سال 2015 در شهر صخیرات مغرب توافق کردند که دولت یکپارچه و نظام پارلمانی در لیبی تشکیل و به جنگ داخلی این کشور پایان داده شود. قرار بود، انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری لیبی در اواخر سال 2019 انجام شود اما نیروهای حفتر درست چند ماه قبل از برگزاری اولین انتخابات به طرابلس حمله کردند و تمام توافقات سیاسی لیبیایی‌ها را بر باد دادند.
در شرایط کنونی لیبی در آستانه تکرار چنین تجربه‌ای قرار دارد. حال، باید دید که چقدر لیبیایی‌ها از تجربه‌های گذشته خود درس گرفته‌اند و چقدر توانایی دارند که اجازه ندهند، دسیسه‌های بازیگران خارجی و داخلی بار دیگر این کشور را به پرتگاه جنگ داخلی بکشاند.
نویسنده: عباس سیدمیرجمکرانی
انتهای پیام/
