نجابتی: مشارکت پابرهنگان جهان در جشنواره هنر مقاومت ارزشمندتر از مشارکت هنرمندان پرآوازه جهانی است/ ترس هنرمندان خارجی از حضور در جشنواره هنر مقاومت!

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، میزگرد بحث و بررسی ششمین جشنواره هنر مقاومت با حضور: مسعود نجابتی؛ دبیرکل جشنواره، طاهر شیخ‌الحکمایی؛ دبیر بخش حجم و مجسمه‌‌سازی و مهدی علی‌بخشی مدیر روابط عمومی جشنواره، در خبرگزاری تسنیم برگزار شد.

در این میزگرد، هریک از حاضرین به مرور اهم دیدگاه‌ها و مواضع خود درباره برگزاری ششمین جشنواره جهانی هنر مقاومت پرداختند. بررسی کارکرد گفتمان‌ساز هنر مقاومت، وضعیت تولید ادبیات و مفاهیم نظری مرتبط به هنر مقاومت، چگونگی کاربردی‌سازی محصولات خلق شده در ادوار گوناگون جشنواره هنر مقاومت، چشم‌انداز جشنواره و... از جمله محورهایی بود که در این جلسه مورد بحث و تبادل نظر حاضرین قرار گرفت.

مشروح نخستین بخش از این میزگرد چندی پیش از خبرگزاری تسنیم منتشر شد که در لینک زیر قابل مشاهده است:

اینک دومین بخش از این میزگرد را از نظر می‌گذرانید:

برایند نظرات برخی منقدان و کارشناسان حاکی از آن است که جشنواره هنر مقاومت از بدو برگزاری تاکنون هنوز نتوانسته است آنگونه که بایسته و مورد انتظار است، ارتباطی ارگانیک و هدفمند خود را با بخش‌های مختلف جامعه از جمله دانشگاه‌ها که از ظرفیت همسویی و هم‌افزایی قابل توجهی هم برخوردارند، برقرار کند. تحلیل شما در این‌باره چیست؟

شیخ‌الحکمایی:یکی از مقاطع مهمی که در طول آن همکاری و همیاری آحاد مردم را شاهد بودیم، جنگ تحمیلی 8 ساله بود؛ اگر چنین تعاون و همکاری سازنده‌ای در جنگ تحمیلی وجود نداشت، آن دستاوردها حاصل نمی‌شد. باور من این است که جنگ هنوز تمام نشده است و همچنان ادامه دارد؛ لذا حال و هوای سال‌های جنگ و آن جوش و خروش و همکاری باید کماکان در بخش‌های مختلف کشور جریان داشته باشد تا دستاوردهای مورد انتظار حاصل شود. پیشنهاد من این است که ساختارهای مختلف کشور که می‌توانند در عرصه فرهنگ و هنر کنشگری داشته باشند، اعم از: حوزه هنری، بنیاد شهید، بنیاد روایت فتح و... بیش از پیش همسو و هماهنگ باشند و موازی با یکدیگر کار نکنند؛ در این‌صورت هم هزینه‌ها کاهش خواهد یافت و هم ظرفیت همفکری در پیشبرد امور فرهنگی و هنری تقویت خواهد شد. لذا لازم است که برنامه‌ریزهای لازم صورت پذیرد تا این ساختارها بتوانند برای انجام فعالیت‌های مهم فرهنگی و هنری در کشور همگام و هم‌افزا شوند تا شاهد تحقق رخدادهای بزرگ‌تر و مؤثرتری در عرصه فرهنگ و هنر کشور باشیم. اکنون گام‌های اولیه در این راستا برداشته شده است و امیدواریم در آینده نزدیک شاهد ثمرات آن باشیم.

نجابتی: برای تحقق این هدف شاید لزوم تشکیل قرارگاهی فرهنگی که بتواند کارکردی هماهنگ‌کننده داشته باشد و تمامی دستگاه‌های ذیربط را به یکدیگر متصل کند، محسوس باشد؛ مثل وزارت دفاع که در زمان جنگ توانست سپاه، بسیج، ارتش و تمامی نیروهای کشور را سازماندهی کند. می‌خواهم بگویم که تحقق کامل این امر لزوماً در حیطه اختیارات بنیاد فرهنگی روایت فتح نیست. تصور می‌کنم در شرایط کنونی که ما در معرض تهاجم فرهنگی دشمنان قرار داریم و در حال مقاومتیم، همه باید در این مقاومت مشارکت داشته باشند و در این راستا به نقش خود عمل کنند؛ آنچه که مد نظر شما است، در چنین شرایطی رخ خواهد داد و اگر هرکس به درستی به وظیفه خود عمل کند، این دستاورد حاصل خواهد شد. ما نیز سعی می‌کنیم به وظایفمان عمل کنیم و کارمان را به درستی انجام دهیم.

یکی از اوصاف مهمی که جشنواره ششم هنر مقاومت به آن متصف شده است، وصف «جهانی» است و همان‌طور که دبیرکل محترم جشنواره هم پیش‌تر اعلام کرده‌اند، امسال چهار رشته از رشته‌های هنری حاضر در جشنواره در مقیاسی جهانی ظهور و بروز خواهند یافت.  برای اینکه ششمین جشنواره هنر مقاومت به معنای واقعی کلمه به جشنواره‌ای مؤثر و جهانی تبدیل شود و در  حد وصف «جهانی» باقی نماند، چه تمهیدات و اقداماتی کرده‌اید و یا در دستور انجام قرار داده‌اید؟

نجابتی:جهانی که ما از آن صحبت می‌کنیم با جهانی که نزد افکار عمومی مطرح است، قدری متفاوتاست. جهان ما شامل کسانی است که با ما همفکر، هم‌اعتقاد و همسو باشند؛ بنابراین نمی‌توانند کمیت زیادی را شامل شوند. با وضعیتی که سلطه استکبار در دنیا رقم زده است، نمی‌توان انتظار داشت که تمام دنیا با ما همفکر و هم‌راستا باشند و در جشنواره هنر مقاومت مشارکت کنند. موضوعات و محورهای مطرح در جشنواره هنر مقاومت، شامل موضوعاتی است که مشخصاً از ایدئولوژی جمهوری اسلامی سرچشمه می‌گیرد؛ از این رو افراد خاص و معدودی از سراسر دنیا قادرند که در این جشنواره حضور پیدا کنند. همین افراد خاص و معدود جهان ما را شکل می‌دهند. این جهان ممکن است چندان بزرگ نباشد اما ارزشمند است. ممکن است تعداد افراد حاضر در آن کم باشد اما طبق فرموده خداوند متعال در قرآن کریم، چه‌بسا همین تعداد کم قادر باشند بر خیلی انبوه فائق آیند. ما دنبال چنین افرادی هستیم و می‌خواهیم جهانمان را با آنها تعریف کنیم؛ اساساً در پی ارائه آمار نیستیم که بخواهیم مبتنی بر آن بگوییم از 80 کشور جهان کار جمع کردیم؛ به‌طور کلی ارائه آمارهای این‌چنینی برای ما چندان جذاب نیست؛ همین که بتوانیم یک نفر را از آمریکای لاتین، پنج نفر را از آفریقا، دو نفر را از شرق دور و... جذب کنیم که تا حدودی با ما همفکر و واجد خصوصیاتی چون ظلم‌ستیزی و استکبارزدایی باشند و در ادامه از این طریق بتوانیم شبکه هنرمندان جبهه فرهنگی را در مقیاس کشورهای مقاومت شکل دهیم، برایمان کفایت می‌کند. با این نگاه، همین کمیت محدود پابرهنگان جهان که در جشنواره شرکت کرده و برای ما کار ارسال می‌کنند، برایمان کافی و ارزشمندتر از آثار فاخری است که هنرمندان نامی جهان به جشنواره‌هایی با موضوعات عام که مکررا در طول سال برگزار می‌شوند، ارسال می‌کنند.

فکر می‌کنید اکنون که پنج دوره از برگزاری جشنواره هنر مقاومت را پشت سر گذاشته و در آستانه ورود به دوره ششم هستیم، شبکه هنرمندان جبهه فرهنگی چه وضعیتی دارد؟ تا چه‌میزان شکل گرفته، بسط یافته و شاخ و برگ‌های آن در مقیاسی جهانی امتداد پیدا کرده است؟

نجابتی: برای تشکیل این شبکه، بخشی از مسئولیت بر دوش جشنواره جهانی هنر مقاومت است و آن عبارت از پیدا کردن افراد مستعد و واجد ظرفیت است؛ اما حفظ و مدیریت چنین شبکه‌ای کار بزرگ و دشوارتری است و نیاز به استمرار دارد. شبکه‌ای که ما اکنون شناسایی کرده‌ایم، مشتمل بر هنرمندانی محدود از کشورهای شناخته شده جبهه مقاومت است. این شبکه به واسطه برگزاری کارگاه «عوده القرن» که در شهر مشهد مقدس برگزار کردیم، قوام پیدا کرد. در آن کارگاه هنرمندان مختلفی از کشورهایی نظیر: هند، پاکستان، عراق، سوریه، بحرین و... حضور داشتند و جالب اینکه برخی از آنها با هزینه خودشان در کارگاه حضور یافته بودند؛ چراکه ما قادر به تأمین هزینه‌های سفرشان نبودیم. اگر این شبکه تاکنون حفظ شده است، به دلیل وقوع برخی اتفاقاتی است که در جهان رخ می‌دهد و درد مشترک ما و آنها است؛ مثل: شهادت حاج قاسم و ابومهدی المهندس که باعث شد این بچه‌ها در فضای مجازی با یکدیگر مرتبط و همگرا شوند و دست به خلق و تبادل آثار هنری بزنند. اما اینکه سازمانی اینها را مدیریت، به آنها کمک و از آنها حمایت کند، خیر؛ چنین سازمانی تا به حال وجود نداشته است. آنچه تا به امروز حاصل شده، به‌واسطه همت بچه‌های جهادی و تشکل‌های مردمی است.

مجموعه روایت فتح نیز در راستای شناسایی و ترغیب چنین افرادی به‌منظور حضور در شبکه هنرمندان جبهه فرهنگی فعالیت‌هایی داشته است اما نیاز به حمایتی جدی و مدیریت کلان‌تری است که بتواند این شبکه را حفظ و سازماندهی کند. این مدیریت از عهده جشنواره هنر مقاومت خارج است.

شیخ‌الحکمایی: همان‌طور که استاد نجابتی هم اشاره کردند، در سراسر دنیا آدم‌هایی وجود دارند که با جبهه مقاومت همدل‌اند؛ هرچند تعدادشان اندک باشد. امام خمینی(ره) سال‌ها پیش از تعبیر «انقلاب پابرهنه‌ها» استفاده کردند. این تعبیر باید حفظ شود و امتداد پیدا کند؛ در همه جای دنیا مظلومینی وجود دارند که تحت ظلم و زورگویی ظالمان واقع می‌شوند. اگر می‌خواهیم جبهه مقاومت رشد و گسترش پیدا کند، باید حمایت‌های لازم از سوی دست‌اندرکاران امر به عمل آید؛ چنین رشدی می‌تواند فراتر از مؤلفه‌هایی نظیر زبان، نژاد، ملیت و... شکل گرفته و امتداد یابد. نمونه چنین اتفاقی تشکیل جبهه پزشکان بدون مرز است که با چنین مختصاتی شکل گرفته و گسترش پیدا کرده است. در جبهه هنر مقاومت نیز چنین ظرفیتی وجود دارد؛ مشروط بر اینکه روی آن تمرکز و در راستای فعلیت‌بخشی به ظرفیت‌های بالقوه آن تلاش شود.

نکته دیگری که لازم است به آن اشاره کنم، لزوم احتراز از پراکنده‌کاری است. بهتر است نهاد یا قرارگاه واحدی تشکیل و عهده‌دار سازماندهی تمامی فعالیت‌های مرتبط به جریان هنر مقاومت شود؛ در این‌صورت می‌توان امیدوار بود که فعالیت‌ها شکلی منسجم و مؤثر‌تر به خود بگیرند و در مقیاسی وسیع‌تر به وقوع بپیوندند و اهداف مورد انتظار به نحو احسن و بیش از پیش محقق شوند.

نجابتی: نکته‌ای که به منظور تکمیل بحث، مایلم به آن اشاره کنم این است که برخی هنرمندان قلباً با ما همراه‌اند اما ترس و دلهره ناشی از علنی ساختن این همراهی مانع از مشارکت و ارسال آثارشان به جشنواره می‌شود؛ چراکه جنس محورها و موضوعات جشنواره هنر مقاومت به گونه‌ای است که برای آنها مسئله‌ساز است. برای مثال، در جریان جشنواره کاریکاتور «هولوکاست» که به همت آقای شجاعی طباطبایی برگزار شد، دو تن از هنرمندان برگزیده این رویداد مورد تهدید قرار گرفتند؛ شرایط به حدی دشوار بود که مجبور شدند با نام مستعار در جشنواره شرکت کنند؛ با این‌ حال، ‌نتوانستند برای دریافت جوایزشان به ایران بیایند و در نهایت و جوایزشان به سفارت تحویل داده شد.

ادامه دارد...

انتهای پیام/