برگزیده جایزه جلال-۲| اینجا رادیو آبادان، صدای مقاومت مردم ایران

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «فرکانس 1160» که به عنوان یکی از برگزیدگان جایزه جلال در بخش مستندنگاری معرفی شده، یکی از آثاری است که در سال‌های اخیر به ارائه روایتی مردمی از جنگ پرداخته است. 

کتاب که توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده، نحوه کار رادیو آبادان طی سال‌های جنگ تحمیلی به ویژه در زمان حمله عراق به خرمشهر، سقوط این شهر و اتفاقاتی که برای شهرهای مختلف مرزی و جنگی به ویژه آبادان رخ داده، نگاهی متفاوت به جنگ تحمیلی داشته باشد.

فضل‌الله صابری و عبدالله نعیم‌زاده که کار تدوین و نگارش این اثر را برعهده داشتند، برای تنظیم «فرکانس 1160» راهی شهرهای مختلف از تهران و کرج تا اراک و قزوین و اهواز شدند تا با افرادی که در زمان جنگ تحمیلی در رادیو آبادان فعالیت می‌کردند، گفت‌وگو کرده و خاطرات آنها را جمع‌آوری کنند. 

«فرکانس 1160» از جمله آثار در گونه خاطره‌نویسی دفاع مقدس است که با دریچه جدیدی به پدیده جنگ پرداخته است. خاطره‌نویسی که از گونه‌های مورد اقبال در سال‌های پس از انقلاب به ویژه در یکی دو دهه گذشته است، توانسته با پرداختن به موضوعات جذاب و جدید، یکی از پرمخاطب‌ترین گونه‌های ادبی تاریخی در سال‌های اخیر در بازار نشر باشد. در میان موضوعات مختلف، دفاع مقدس به دلیل فراوانی موضوع و گسترده بودن آن، سهم قابل توجهی در این توفیق دارد. می‌توان به عدد همه آدم‌هایی که با جنگ مواجه شده‌اند، از جنگ گفت و شنید. هرچند به نظر می‌رسد که با تلاش‌هایی که در حوزه خاطره‌نویسی جنگ طی سال‌های اخیر شده، کمتر موضوع جدیدی بتوان از دل آن جست، انتشار آثاری چون «فرکانس 1160» نشان می‌دهد که جنگ بعد از گذشت 40 سال هنوز حرف‌های ناشنیده بسیاری در دل خود دارد.

گذشته از اینکه کتاب روایتگر خاطرات آدم‌های جدیدی است که در بحبوحه جنگ در آبادان حضور داشتند، به جهت کارکرد رسانه‌های ایران در مواجهه با این پدیده نیز حائز اهمیت است. جنگ به یکباره رخ داد و همچون جغدی، سایه شومش را بر شهرهای جنوبی کشور گستراند، همین موضوع سبب شد تا رسانه‌های بومی منطقه در چند روز نخست ابتکار عمل را از دست دهند. اما با وجود این شرایط جدید، رسانه‌هایی چون رادیو آبادان، با آن صدای گرم گویندگانش، به منبع امیدبخش در کوران جنگ و خمپاره مبدل شد. آن هم با حضور مردانی که هنوز در آستانه جوانی قرار داشتند: «همه ما مردان ناتمامی بودیم که برای کامل شدن به دنبال فرصت و الگو می‌گشتیم و جنگ با همه دردناکی‌اش از پی انقلاب آمده بود تا ما را به آزمونی عظیم‌تر از آنچه انتظارش را داشتیم، فرا بخواند».

«فرکانس 1160» داستان یک رادیو محلی ساده نیست، داستان جوانانی است که توانستند در یکی از بحرانی‌ترین لحظات تاریخی انقلاب، نقش هدایتگری برای شهر داشته باشند. خیلی زود رادیو آبادان، به جای پخش برنامه‌های روتین، تبدیل شد به یکی از مراکز برای مدیریت بحران و هدایت مردم به سمت رفع نیازها در مناطق مختلف. نمونه‌ای از آن، دفع حملات دشمن از طریق ایستگاه هفت آبادان بود: خودم توی اتاق فرمان اطلاعیه را پخش کردم که: «مردم غیور آبادان! دشمن مترصد است که از طریق ایستگاه هفت وارد آبادان شود. حفظ شهر منوط به دفاع شماست. هر کاری می‌توانید انجام دهید. از کوکتل مولوتف یا هر چیزی که دم دست‌تان هست استفاده کنید.» این اطلاعیه را چندین بار پخش کردیم. حدود ساعت هفت و نیم صبح تا هشت بود که گفتم بروم ببینم توی شهر چه خبر است و اصلا این اطلاعیه تاثیر داشته یا خیر؟ دیدم مردم خودشان با کمپرسی خاک آورده‌ و خیلی از مسیرهایی که به ایستگاه هفت منتهی می‌شد را بسته‌اند. بعد اطلاعیه رسید که خوشبختانه نیروهای نظامی، سپاه، بسیج و مردمی، با هجومی که به ایستگاه هفت برده بودند، باعث شدند دشمن وحشت کرده و به مواضع خودش برگردد. این یکی از تأثیرات رادیو بود.

انتهای پیام/