گزارش دوربین تسنیم از پنجمین روز جشنواره فیلم فجر| رقابت تلخ تنابنده و عطاران/ آقای بازیگر در قامت کارگردان به خاطر آبادان + فیلم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، روز پنجم را مسئولین جشنواره فیلم فجر به دو فیلم کاملاً متفاوت اختصاص دادند؛ کار دو کارگردانی که یکی به ساخت کارهای بحث‌برانگیز معروف است و دیگری را بیشتر به عنوان بازیگر می‌شناسند تا کارگردانی.

"روشن" در اولین سانس اکران شد کاری با بازیگرانی مثل رضا عطاران، سارا بهرامی و سیامک انصاری؛ اما مباحث دستمالی شده این سال‌های سینمای شبه روشنفکری که چنان مبتذل و بی‌مایه‌اند که تلاش می‌کند افاضات بی‌سر و ته خودش را در قالب نگاهی مثلاً فلسفی انسانی به رخ مخاطب بکشد.

حتی دوپینگ بازیگری نظیر رضا عطاران و یا تقلید و بازسازی صحنه‌های مشهور سینمای کلاسیک نظیر صحنه راه پله سرگیجه هیچکاک و دور زدن با موتور در حالی که دختر بچه را در ترک خود سوار کرد و دیالوگ گفتن شبیه به رابرت دنیرو در گاو خشمگین هم به داد فیلم نمی‌رسد.

ویدئوی گزارش دوربین تسنیم در پنجمین روز از جشنواره فیلم فجر

فیلم حمیدرضا آذرنگ فیلم دومی بود که روی پرده رفت. کاری که گریمور کاربلد سینمای ایران، تهیه‌کنندگی کرده است. آذرنگ از نگاه بازیگری‌اش برای انتخاب بازیگرانش استفاده کرده و فاطمه معتمدآریا را در کنار محسن تنابنده قرار داده است. تنابنده‌ای که چند بار کاندیدا شد و برای فیلم "هفت دقیقه تا پاییز" سیمرغ گرفت.

روزی روزگاری آبادان اولین ساخته حمیدرضا آذرنگ نمایی از مرد معتادی است که از سویی گرفتار مشکلات اعتیاد است و از سویی مادر با بازی فاطمه معتمدآریا در تلاش برای حفظ خانواده. این تقابل در خانواده در عین مسائلی که دارد آنان را درگیر جریاناتی می‌کند که به نظر می‌رسد از جنس فضای مشابه این روزهای سینمای ایران است.

روایت عزیزالله حاجی‌مشهدی از "روشن"

‏‎دوربین تسنیم  در روز پنجم به سراغ هنرمندان و منتقدین رفت تا تحلیل و نقطه نظراتشان را درباره این دو فیلم متفاوت جویا شود. مشروح این گپ و گفت‌ها را در ادامه بخوانید:

عزیزالله حاجی مشهدی منتقد و کارشناس سینما درباره "روشن" روح‌الله حجازی در مقابل دوربین تسنیم  قرار گرفت و گفت: فیلم "روشن" ساخته روح‌الله حجازی و برگرفته از اسم کوچک قهرمان قصه، رضا عطاران است. فیلم دقیقی است در لایه‌های پنهان زندگی اجتماعی ایران امروز با همه شرایط اقتصادی و مجموعه فشارهایی را که امروز بی‌تعارف بر زندگی اقشار فرودست و شاید تهی‌دست جامعه سنگینی می‌کند، واکاوی می‌کند.

فرود سینماگر از برج عاج خیال 

وی افزود: خیلی دور از انتظار نیست این فشارهایی که روی قهرمان فیلم می‌بینیم ذهنی، موهوم و حتی به عبارتی موهن تلقی کنیم. جسارت و اهانتی به اوضاع و احوال اجتماعی است و در همه سینماهای واقع‌گرای جهان وقتی قرار است سینماگر از برج عاج خیال پایین آید و دوربین را به بطن جامعه بکشاند، باید در اعماق جامعه این زشتی‌ها و پلشتی‌های جامعه را به تصویر بکشد.

مردم هم دردشان را از سینما می‌خواهند و هم لذت‌هایشان!

این منتقد سینما تأکید کرد: درست است سینما پدیده رویاپردازی است و این واقعه در جوهره و خمیره سینما نقش مهمی دارد اما پشت کردن به واقعیت‌ها به نظرمن تعهدگریزی است که در هنر و صنعت سینما اتفاق می‌افتد. برخی اعتقاد دارند سینما باید صرفاً به جنبه‌های سرگرم‌کننده و مفرح بپردازد اما سینما این نیست. سینما باید آیینه تمام‌نمای جامعه‌ای باشد که برای مردم دردها،‌ رنج‌ها، لذت‌ها و خوشی‌ها آشنا باشد. 

کسانی که پای فیلم روشن می‌‌نشینند؟!

وی خاطرنشان کرد: همه آدم‌هایی که پای فیلم روشن می‌‌نشینند با تمام وجودشان روشن را می‌شناسند و درک می‌کنند برای اینکه نمونه‌هایی از این آدم‌ها را در دور و برمان می‌بینیم. کافی است به این برج‌های نیمه تمام پردیس‌ها و جاهای مختلف سر بزنیم؛ ببینید چه آدم‌هایی در طول این سال‌ها به دلیل بدقولی‌های کسانی که به نوعی حتی سوء استفاده کردند از حسن ظنّ مردم، آسیب دیدند.

حاجی مشهدی افزود: این فیلم اجتماعی با مضمون تلخ و گزنده به خوبی روایت می‌شود، بازی‌ها در حد قابل قبولی اداره شده و کارگردانی فیلم از روح‌الله حجازی که قبلاً کارهایی از او دیده بودیم قوام یافته‌تر است. فیلم اصلاً شعار نمی‌دهد و از آن کارهایی است که با اقبال مخاطبان عام هم روبرو خواهند شد. 

"روشن"، روشن حرف می‌زند

روح‌الله حجازی کارگردان فیلم "روشن" در پاسخ به دوربین تسنیم  درباره بی‌ثباتی زن و شوهرِ داستان (رضا عطاران- سارا بهرامی) که به مشکلاتی برمی‌خورند که قابل تأمل است؛ آیا مشکلاتی که به تصویر کشیدید در جامعه رواج پیدا کرده‌اند و یا هشدار جدّی کارگردان تلقی می‌شود، این چنین پاسخ داد:

"هیچ‌وقت  فیلم نساختم که هشدار بدهم یا فلان حرف را بزنم. ممکن است از یک کاراکتر و یا ایده اولیه به داستان برسم اما قطعاً چون در این جامعه زندگی می‌کنم و می‌بینم مردمی که این‌چنینی‌اند و متأثر از فضای پیرامون هم هستند. رواج مسئله نیست و آیا چیزی رواج پیدا می‌کند یا خیر. بحث من کلان‌تر بود عزت و شرف انسانی در فیلم کاراکتر "روشن" دارد باید ببینیم و نباید از این سوء استفاده کنیم؛ مسئله ما این است که نباید با این آدم‌ها این شکلی برخورد کرد."

با خود شخصیت "روشن" به این فیلم رسیدم

دغدغه‌ها زیاد است به عنوان فیلمساز ذهن مرا شخصیت روشن و آدم‌های این چنینی و سرنوشتی که دارند به جهت درگیری که داشتم، درگیر خودش کرد. ریاکار نیستم اما آدم‌هایی را می‌بینم که به این شخصیت رسیدم. من با خود شخصیت "روشن" به این فیلم رسیدم.

هدفِ من خانه‌دار شدن بود

او در پاسخ به این سؤال که آیا هدفتان از نمایش فیلم‌های نیمه ساخت و رها شده، مسکن مهر بوده است و طعنه به این دولت که این پروژه را طرح مزخرفی می‌دانستند، گفت: 

"ساختمان‌های مختلف وجود دارد و راجع به مسکن مهر نیست. این پروژه حرکت خوبی است که مردم را خانه‌دار می‌کند. مسئله و هدفِ من هم همین خانه‌دار شدن است. 

من فیلمساز سیاسی نیستم و مسئله‌ام مسکن مهر نیست. مسئله‌ام خانه‌دار شدن آدمی است که می‌تواند خانه داشته باشد و زندگی و شرایط مالی داشته باشد. من وقتی خانه دارم و کسی ندارد خیلی سخت است. منِ فیلمساز این مسائل و مشکلات را نبینم خیلی نامردی است."

نوع ویژه‌ای از روایت روح‌الله حجازی

محمدرضا مقدسیان منتقد و مجری اعتقاد دارد روح‌الله حجازی بعد از تجربه موفق در دو فیلم "زندگی خصوصی آقا و خانم میم" و "زندگی مشترک آقای محمودی و بانو" که حاصل همکاری حمید طالب‌آبادی فیلمنامه‌نویس بود، دوره نه چندان درخشان را با روزهای اوج خودش پیدا کرد و بخشی از موفقیت روح‌الله حجازی به خاطر فیلمنامه‌نویسی بود و "روشن" در همان مسیری قرار گرفته که سینمای روح‌الله حجازی پیش‌تر در آن گام برمی‌داشت، یعنی نوع ویژه‌ای به روابط خانوادگی مرد، زن و کودک و مشکلات و مسائلی که در این فضا ممکن است، اتفاق بیفتد. معمولاً رگه‌هایی از روانکاوی و روانشناسی را هم مدنظر قرار می‌داد و در روشن هم همه این ویژگی‌ها وجود دارد.

بازی متفاوت رضا عطاران

وی افزود: نکته مهم فیلم "روشن" حضور متفاوت رضا عطاران به عنوان بازیگری که سال‌های سال با سبک و سیاق خودش سینمای کمدی را دنبال می‌کرد شاید معدود آثاری بود که در سینمای غیرکمدی ایفای نقش کرد. برجسته‌ترین اثر تا قبل از آن "دهلیز" بهروز شعیبی باشد. در فیلم "روشن" حتی یک قدم فراتر می‌گذارد، چرا که رضا عطاران کاملاً بازی کنترل شده و درونی،‌ کم دیالوگ و در نقش غیرکمدی جدّی، تلخ و متفاوت ظاهر شده است. به نظرم می‌آید می‌تواند مقدمه‌ای باشد رضا عطاران مسیر جدیدی در بازیگری پیش بگیرد کاری که جواد عزتی چند سال پیش در دستور کارش قرار داد و نقش‌های غیرکمدی را تجربه کرد.

مزیّت مهمِ "روزی روزگاری آبادان" 

مقدسیان درباره "روزی روزگاری آبادان" حمیدرضا آذرنگ گفت:‌ "روزی روزگاری آبادان" حمیدرضا آذرنگ، نمایشنامه‌ای است که خود ایشان نوشتند و سال پیش این فیلم را کارگردانی کردند. شاید مهم‌ترین مزیّت این فیلم متن بسیار دوست داشتنی، روان و همدلی برانگیز است، اما به عنوان کار اول سینمایی تا حد خوبی اثر موفقیت‌آمیز درآمده است. به دلیل اینکه گروه حرفه‌ای و کارکشته‌ای بودند؛ هم تنابنده، معتمدآریا و بازیگران نوجوانی که تجربه تئاتر داشتند.

اعتراض فیلم به خشم و جنگ

این منتقد و مجری تصریح کرد: مضمون خوبی که در "روزی روزگاری آبادان" وجود دارد ماجرای اعتراض به خشم و اعتراض انسانیت نسبت به جنگ‌افروزی و بی‌اخلاقی است. این اتفاق و شیوه روایت که آقای آذرنگ در پیش گرفته اعتراض به خشم و جنگ و مصداق آن موقعیتی که در شهر آبادان اتفاق می‌افتد. دیالوگی از موشکی که به زبان می‌آید و می‌گوید که من روی نقشه تفاوت نیم‌اینچی داشتم به جای اینکه در عراق فرود بیایم، در آبادان فرود آمدم. ماجرا از این قرار است که از اساس جنگ و خونریزی زیر سؤال می‌رود و درباره این صحبت می‌شود که این موشک هرجایی فرود بیاید چه در ایران و عراق و هرکجای دنیا، به هر حال انسان‌ها را از بین می‌برد و از اساس این کار پذیرفتنی نیست. 

مظلومیتِ مردم آبادان در نگاه حمیدرضا آذرنگ

حمیدرضا آذرنگ کارگردان "روزی روزگاری آبادان" آخرین نفری بود که در پاسخ به سؤال دوربین تسنیم  درباره مظلومیت مردم آبادان، خاطرنشان کرد: این مظلومیت فقط مربوط به آبادان نیست بلکه مردم غرب کشور، خرمشهر و اهواز و همه آن خطه‌ای که ارتباط مستقیم با جنگ و این پدیده شوم و نکبت بار داشتند. در همه‌جای دنیا که این اتفاق در حوالی جامعه می‌افتد آن جامعه را دچار سوگ و درد و ویرانی می‌کند.

امیدوارم به خودشان بیایند

"وااسفا به سرزمین‌هایی که بعد از این اتفاق پلید به درمان واقعه فکر نمی‌کنند و زخم‌ها کهنه و کهنه‌تر می‌شوند تا جائی که با جان آدم‌ها بازی کند. من معتقدم هنوز مردم آبادان و خرمشهر و مردم غرب کشورمان زخم دارند."

او درباره مفهوم اصلی "روزی روزگاری آبادان" گفت:‌ مفهوم اصلی ما این است که انسان آمده نفسی بکشد و برود. این همه خفگی حقش نیست. مقداری به خودشان باییند و هرکسی و هرجایی به سیاست بیشتر از انسانیت فکر می‌کند امیدوارم تلنگر بخورد و به خودش بیاید.

انتهای پیام/