گزارش افشاگرانه شخصیت اماراتی| از ماجرای تحقیر بن سلمان توسط اردوغان تا سناریو دستگیری پادشاه به دستور پسر

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم روزنامه الاخبار لبنان در گزارشی مفصل از اسناد افشا شده «ویکی لیکس» درباره عربستان سعودی نوشت، طرف های اماراتی و سعودی تلاش می‌کنند تا اختلافات خود را در بسیاری از امور پنهان نگه دارند؛ اما این موضوع درباره دیپلماسی فعال عربی و غربی در دو کشور صدق نمی کند. اسناد محرمانه مربوط به فعالیت دیپلمات‌های غربی و اماراتی در عربستان سعودی اثبات می کند که در ابوظبی هستند کسانی که از سیاست های «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی شکایت دارند. با این حال دیپلمات های مذکور به ندرت درباره جنبه های پیچیده روابط ابوظبی و ریاض که مربوط به ایفای نقش امارات متحده عربی در قالب «نگهبان ناظر» بر رفتار رژیم عربستان تحت حکمرانی محمد بن سلمان است صحبت می کنند.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در صفحه اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

علت این امر آن است که مقامات امارات متحده عربی تمایل دارند دیپلماتهای خود را در ریاض نگه دارند و برخی از محققان برای تهیه گزارش هایی درباره وضعیت عربستان با وزارت خارجه و سرویس‌های امنیتی امارات قرارداد بستند.

در این زمینه یک دیپلمات فرانسوی که در ابوظبی فعالیت دارد به همتای لبنانی خود گفت که مشکل ابوظبی با ریاض همان مشکل لبنان و سوریه قبل از 2005 است. در آن زمان مقامات لبنان نمی توانستند بدون موافقت دمشق هیچ گام استراتژیکی بردارند. در اینجا نیز امارات متحده عربی برای انجام هر گونه ابتکار عمل منتظر موافقت عربستان می ماند. در این میان «محمد بن راشد» حاکم دبی بیشتر از همه تحت تاثیر این محدودیت ها قرار داشته و خشمگین است؛ چرا که معتقد است محمد بن سلمان به شکل ویژه در رقابت با امارات بوده و «محمد بن زاید» حاکم ابوظبی نیز کاری برای رهایی محمد بن راشد از این شرایط نمی کند.

روشن است که پس از حکمرانی محمد بن سلمان در امور عربستان ، امارات امیدوار به برقراری رابطه ای در یک سطح دیگر با ریاض بود. در همین زمینه محمد بن زاید با این فرض که ولیعهد سعودی شریک بزرگی در پروژه وی خواهد بود برای گسترش نفوذ کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در منطقه و سراسر جهان همه تلاش خود را به کار برد. اتحاد میان این دو طرف در ابتدا فراتر از آسیب زدن به رقیب سنتی شان یعنی «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر بود و شامل ترکیه و یک سری کشورهای دیگر در منطقه نیز می شد. بنابراین محمد بن زاید روابط شخصی خود را با محمد بن سلمان گسترش داد تا اینکه ناگهان اتفاقی افتاد که همه چیز را تغییر داد.

این دیپلمات غربی ادامه داد به شکل ناگهانی همه چیز تغییر کرد. بن سلمان رفتاری متفاوت از خود نشان داد و به محض اینکه قدرت را در داخل عربستان به دست گرفت و موفق شد مخالفان خود را چه در خاندان سلطنتی و چه خارج از آن بیرون کند با روش دیگری شروع به رفتار با بن زاید کرد. به دنبال آن ریاض به شدت از عملکرد طرف های اماراتی و مصری در پرونده قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی ناراضی است زیرا انتظار داشت که این کشورها محکم در کنار عربستان در این پرونده بایستند.

اسناد افشا شده در این زمینه نشان می دهد که رفتار دیپلماسی امارات درباره پرونده هایی که محمد بن سلمان در گیر آنها شده بود از موقعیت ناظر فراتر رفته و متمرکز بر جزئیاتی شد که نشان می‌داد اماراتی‌ها درصدد انجام تغییراتی در عربستان هستند که موجب تضعیف ولیعهد جوان سعودی شده و جایگاه او را به قبل از دوره رسیدنش به منصب ولیعهدی در این کشور برمی‌گرداند.

در این اسناد همچنین اطلاعاتی فاش شده که نشان می دهد اماراتی ها چگونه به محافل حاکم بر عربستان سعودی نفوذ کرده و توانایی بالایی برای ایجاد شبکه‌ای قوی از روابط یا همکاری با مخالفان محمد بن سلمان برای رسیدن صدای آنها به خارج از عربستان دارند.

روزنامه الاخبار لبنان برخی اسناد صادر شده توسط مقامات عالی رتبه امارات درباره جنبه‌های مختلف بحران میان ابوظبی و ریاض و پیامدهای آن بر محمد بن سلمان و حکمرانی و موقعیت و نقش او در خارج از عربستان سعودی را منتشر کرده است.

در 11 اکتبر 2018 «انور قرقاش» وزیر مشاور در امور خارجه امارات متحده عربی گزارشی فوق سری درباره وضعیت محمد بن سلمان و روند دشوار وی در بحران خاشقجی را برای محمد بن زاید ارسال کرد که به این شکل است:

دشواری موقعیت ولیعهد سعودی در این بحران با تغییر موضع وی از سکوت به انکار این اتفاق و سپس فرار از آن که وی را مجبور به تماس با «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه کرد به خوبی نشان داده شد. در این شرایط محمد بن سلمان مجبور شد تا به تحقیر شدن در برابر مقامات ترکی تن داده و به آنها اجازه ورود به کنسولگری عربستان را بدهد با این ادعا که او چیزی برای پنهان کردن ندارد. با این اقدام تحقیر آمیز اعتبار محمد بن سلمان در سطح داخلی و بین‌المللی بسیار تحت شعاع قرار گرفته و دستاویزی برای دشمنان ولیعهد جوان عربستان در داخل و خارج جهت ضربه زدن به وی شد.

بر اساس گزارش انور قرقاش در مرحله ای قابل پیش بینی آینده سیاسی محمد بن سلمان ممکن است در 3 سطح تحت تاثیر قرار بگیرد:

- هر چند که تیم مامور قتل خاشقجی متشکل از افراد نزدیک به دربار سعودی و شخص بن سلمان مانند سعود القحطانی و احمد عسیری و بدر العساکر از مناصب رسمی خود در عربستان برکنار شدند اما اگر اتهامات این افراد در قتل خاشقجی ثابت شود نگرانی های زیادی درباره وجود مدارکی علیه ولیعهد عربستان همچنان وجود دارد و سپس روایت کسانی که محمد بن سلمان را در این قتل متهم می‌کنند تقویت می‌شود که این وضعیت برای ملک‌سلمان بسیار نگران کننده و شرم‌آور خواهد بود و او در شرایطی قرار می‌گیرد که مجبور است محمد بن سلمان را از سمت ولیعهدی کنار بزند.

- مقامات ترکیه مدارک قاطع علیه ولیعهد سعودی را فاش نمی کنند و طبق معامله ای که بین عربستان و ترکیه با نظرات آمریکا انجام می شود محمد بن سلمان تا حدودی از این مسئله مصون می ماند، اما این اتفاق و پیامدها و پس لرزه های آن محمد بن سلمان را از آنچه که هست ضعیف تر می کند و ممکن است او را مجبور به تجدیدنظر در محاسبات خود برای آینده کند.

- بر اساس این معامله ای که بین عربستان و ترکیه و تحت نظارت آمریکا برای حمایت از ولیعهد سعودی انجام میشود ترکیه در ازای یک سری شروط سیاسی و اقتصادی که تماماً به نفع آنکارا است نقش مستقیم محمد بن سلمان در قتل خاشقجی را انکار می کند. در این شرایط حاشیه امنی برای محمد بن سلمان شکل می گیرد، روابط عربستان و ترکیه نزدیک می‌شود اما سعودی ها باید بهای سیاسی و اقتصادی بالایی بپردازند.

سناریوی انتخاب جایگزین برای محمد بن سلمان

اگر ملک‌سلمان فکر کند که لازم است از منصب پادشاهی استعفا کند یا محمد بن سلمان را از منصب ولیعهدی کنار بزند گزینه دوم بهتر است. در این شرایط گزینه‌های متعددی مقابل پادشاه عربستان روی میز قرار دارند و از جمله گزینه‌های احتمالی برای جایگزینی محمد بن سلمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

-شاهزاده احمد بن عبدالعزیز: این گزینه می تواند در داخل عربستان مورد قبول واقع شود و از آن جایی که شخصیتی آرام و سنتی به شمار می‌رود برای این مرحله پرتنش سعودی ها مناسب است. اما ممکن است محافل آمریکایی و برخی محافل غربی با ولیعهدی وی موافقت نکنند. در هر صورت به دلیل هجمه گسترده جهانی ضد محمد بن سلمان و تاکید بر اینکه او یک خطر بزرگ برای عربستان و امنیت منطقه است شاهزاده احمد بن عبدالعزیزنسبت به او گزینه مناسب تری به نظر می رسد.

-شاهزاده مقرن بن عبدالعزیز: حمایت بین المللی از مقرن عبدالعزیز نسبت به حمایت های داخلی از او بیشتر است اما او نسبت به احمد بن عبدالعزیز شانس زیادی ندارد و طرف های داخلی عربستان گزینه اول را ترجیح می دهند.

-شاهزاده محمد بن نایف: این گزینه مورد حمایت غرب و آمریکاست اما ممکن است او روند برکناری خود توسط محمد بن سلمان را فراموش نکرده باشد و به همین دلیل جهت انتصاب دوباره به سمت ولیعهدی در عربستان به دنبال تضمین‌های جهت تکرار نشدن اقدامات محمد بن سلمان علیه وی باشد.

-شاهزاده خالد بن سلمان: از آنجایی که شاهزاده خالدبن سلمان برادر و نزدیکترین فرد به محمد بن سلمان است ممکن است خوش شانس ترین گزینه برای جایگزینی او باشد؛ اما ممکن است بزرگان آل سعود از این انتخاب راضی نباشند، زیرا او شاید تفاوت چندانی با برادرش محمد نداشته باشد. همچنین خالد قطعاً در سایه سیاست های محمد بن سلمان فعالیت خواهد کرد و همان سناریوهای تکراری دوره بن سلمان در انتظار عربستان و جهان خواهد بود .

گزارش دوم

در همین روز یعنی 11 اکتبر 2018 انور قرقاش در گزارش دوم خود برای محمد بن زاید پیامدهای پرونده قتل خاشقجی و مواضع و تصمیمات ملک‌سلمان را شرح می دهد که به شکل زیر است:

- اضطراب و عصبانیت پادشاه: اطلاعات منتشر شده از سوی محافل نزدیک به ملک سلمان نشان می دهد که او پس از فاش شدن قتل خاشقجی دوره بسیار پرتنشی را از یک دهه گذشته تا کنون پشت سر گذاشته است؛ به ویژه اینکه ردپای پسرش در این جنایت دیده می شود. علاوه بر آن این اتفاق جایگاه ملک سلمان را در سطح جهانی بسیار کاهش داد. به عنوان مثال او دو بار مجبور شد با رجب طیب اردوغان تماس بگیرد و پس از آن شاهزاده خالد فیصل را نزد اردوغان بفرستد. این در حالی است که رئیس جمهوری ترکیه عامدانه با تاخیر و پس از یک و نیم روز جواب تماس محمد بن سلمان را داد که نشان دهنده ضعف موقعیت منطقه‌ای و جهانی عربستان است.

- ملک سلمان در امور مربوط به حاکمیت داخلی و روابط خارجی مجبور شد برای ساماندهی به اوضاع آشفته ناشی از بحران خاشقجی نقش فعال تری را برعهده بگیرد. از سوی دیگر ملک سلمان متوجه شد که محمد بن سلمان از اختیاراتی که وی به او داده بود سوء استفاده کرده است. در این میان ملک سلمان از جانب شاهزاده‌های سعودی نیز به شدت تحت فشار قرار گرفت و مجبور شد امتیازاتی را واگذار کند که نمی‌خواست.

- ابهام درباره تصمیم نهایی ملک سلمان درخصوص سرنوشت ولیعهد جوان سعودی: با وجود ابهاماتی که در موضع کنونی پادشاه عربستان وجود دارد اما شاخص‌ها نشان می‌دهد که تحت فشارهای روانی زیاد و مستمری از جانب اعضای ارشد خانواده سلطنتی قرار گرفته است و مقامات عربستان در ضرورت برکناری محمد بن سلمان حتی به شکل موقت تاکید دارند. بنابراین در صورتی که این فشارها بیشتر شود ملک سلمان مجبور به انجام هر کاری می‌شود. در این صورت اگر پادشاه سعودی توانایی برکنار کردن محمد بن سلمان را نداشته باشد ممکن است شخص ملک سلمان به دستور ولیعهد جوان این کشور بازداشت شود که این یک سناریو فاجعه بار خواهد بود.

انتهای پیام/