میزگرد// جایگاه ضعیف ایران در رتبه‌بندی "ارتباط صنعت با دانشگاه" در دنیا/ رتبه ۱۱۷ کشور در بخش پژوهش ارتباط صنعت و دانشگاه!
یکی از مسائل جدی در چالش‌های همکاری بین علم و دانشگاه و صنعت، عدم نیاز جدی در صنعت به دانش بومی است؛ طبق آمار بانک جهانی، رتبه ایران در موضوع "ارتباط صنعت و دانشگاه" از دنیا و حتی کشورهای منطقه پایین‌تر است!
به گزارش خبرنگار علمی خبرگزاری تسنیم؛ چندین دهه است که در کشور از ارتباط صنعت و دانشگاه صحبت به‌میان می‌آید و نخستین بیانات مقام معظم رهبری در این باره مربوط به سال 1369 است اما آنچه مسلم است تاکنون نتوانستیم ارتباط مؤثری بین علم، دانشگاه و صنعت به وجود بیاوریم؛ امروز ساختار علم و فناوری و صنعت کشور بیش از هر زمان دیگر نیازمند بازبینی مجدد و تعامل هرچه بیشتر است و دست‌اندرکاران صنعت باید این واقعیت را قبول کنند که در کنار دانشگاه، قادر به جذب کامل فناوری خواهند بود.
این بخشی از بیانات معظم‌له در دیدار جمعی از اساتید، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها است: "ما راجع به «علم نافع» زیاد صحبت کرده‌ایم؛ در دیدارهای مختلف دانشگاهی، دانشجویی و مانند اینها بحث کرده‌ایم راجع به آن، گفتیم "علم نافع" هم یعنی علمی که مسائل کشور را حل می‌کند؛ حلّ مسائل کشور، علمِ نافع است یعنی با مسائل گوناگونی که در کشور وجود دارد، مواجهه‌ی علمی بشود". تولید "علم نافع" در دانشگاه نیز شاخص مهمی است که از بیانات مقام معظم رهبری به دست آمده است و لذا پرونده ویژه‌ای را تحت عنوان "علم نافع" با محوریت مسئله "ارتباط دانشگاه و صنعت" در تسنیم آغاز کردیم.
در رابطه با موضوع ارتباط صنعت و دانشگاه، میزگردی با حضور "مهدی پورفتح" مدیرکل امور پژوهش‌های کاربردی دانشگاه تهران، "احسان صفرنواده" مدیرعامل شرکت دانشبنیان کاریزاعتماد، "حسین زربخش‌زاده" مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه شهید بهشتی و "مصطفی امینی" کارشناس حوزه علم و فناوری برگزار کردیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: در حال حاضر، وضعیت شرکت‌های دانشبنیان و ارتباط آنها با دانشگاه‌های کشورمان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
احسان صفرنواده: از اینکه به اقتصاد دانشبنیان و فضای نوآوری کشور در خبرگزاری تسنیم توجه جدی می‌شود بسیار خوشحالم و مجموعه‌های مختلف نیز در این حوزه فعالیت‌های جدی انجام می‌دهند؛ دانشگاه تهران به عنوان جامع‌ترین دانشگاه کشور شناخته شده است و بخش خصوصی نیز همیشه آماده ورود به این موضوعات بوده است؛ بنده مدیرعامل شرکت دانشبنیان "کاریزاعتماد" هستم و بیش از 10 سال است که در حوزه نوآوری در حال فعالیت هستم و همیشه دغدغه‌ام رفع نیاز مجموعه‌های کشور در موضوع فناوری بوده است و مجموعه ما همیشه به دنبال این بوده است که علم نافع در کشور تولید شده و بتواند به جامعه سود برساند و در نهایت به بهبود شرایط زندگی مردم و اجتماع کمک کند.
یاری‌رسان همیشگی ما فضای دانشگاه‌ها بوده است و با آغوش باز به ما کمک کردند که این فضا شکل بگیرد به عنوان نمونه با پیگیری دوستان و لطف مجموعه دانشگاه تهران و معاونت پژوهش، بحث ایجاد ارتباط بخش‌های خصوصی مثل کارگزاران با بخش خصوصی تسهیل شده است؛ در یک فرایند کاملاً علمی و غیربروتراتیک که لازمه توسعه فضای نوآوری است توفیق شد که در خدمت دوستان دانشگاه باشیم و در آن فضا مستقر شدیم و بسیار خوشحالم از اینکه عرض کنم در 10 روز آینده از اولین قرارداد مهمی که بسته‌ایم، رونمایی خواهیم کرد که این می‌تواند سرفصل مشترکی را ایجاد کند که بتوانیم این همکاری‌ها را گسترش بدهیم.
شاید در نگاه اول بزرگ‌ترین مشکل فضای ارتباطی بین صنعت، جامعه و دانشگاه، موضوع فنی باشد اما وقتی وارد این فضا می‌شویم مشاهده می‌کنیم که عملاً اینگونه نیست و به نظر می‌رسد عدم اطلاع، عدم اعتماد و نداشتن انگیزه 3 رکن اصلی این موضوع باشد؛ در بسیاری از اوقات صنعت و جامعه‌ی ما از ظرفیت و پتانسیل شرکت‌های دانشبنیان و شرکت‌های دانشگاهی و اعضای هیئت علمی اطلاعی ندارد.
یک نگاه غلطی در صنعت وجود دارد که یک شرکت دانشبنیان را چند جوان تصور می‌کنند که در یک زیرپله کار مختصری انجام می‌دهند در حالی که ما اعضای هیئت علمی داریم که پروژه‌های نو و جدیدی را انجام می‌دهند و این مهم هم در طرح‌های بنیاد ملی نخبگان و هم در خروجی‌های خود دانشگاه نیز وجود داشته است؛ امروزه صرفِ پژوهش، کاربردی ندارد و بسیاری از پژوهش‌ها کاربردی شده است و نسل فعلی دانشگاه‌ها، دانشگاه‌هایی هستند که عملاً براساس تقاضای جامع تعریف مسئله می‌کنند و این فضای اعتمادسازی در حال شکل‌گیری است، منتها باید با شتاب بسیاری صورت بگیرد.
موضوع ترک تشریفات شرکت‌های دانشبنیان برای پروژهها، ترک تشریفات دانشگاه‌ها برای انجام پروژهها به عنوان یک مرجع علمی و در گام آخر هم به نظرم نداشتن انگیزه یکی از دغدغه‌هایی است که شرکت‌های دانشبنیان دانشگاهی دارند و در حال حاضر صنایع به خاطر تحریم‌ها روی خوشی به شرکت‌های دانشبنیان نشان می‌دهند؛ صنعت در شرایط اضطرار مجبور است که نیازش را برطرف کند و ناچار است که از بازار داخلی، تامین منابع و تامین تکنولوژی کند و من به عنوان فعال این حوزه، این دغدغه را دارم که بعد از رفع تحریم‌ها آیا همچنان رویکرد صنعت به این اکوسیستم مثبت خواهد بود یا همچنان آن فرهنگ غلط وارداتی حکمفرماست؟!
یک فرهنگ غلط در صنعت ایران وجود دارد که معتقد است در هر شرایطی ترجیح می‌دهیم وارد کنیم و درواقع واردات، اتفاق مهم‌تر و ضمانت‌شده‌تری است؛ امروز دغدغه‌ی شرکتِ دانش‌بنیانِ ما این است و در طی این سال‌ها توانسته‌ایم با مجموعه‌های نفتی و فولادی و مجموعه‌های بزرگ کار کنیم و بعد از برداشته شدن تحریم‌ها نیز این اتفاقات ادامه پیدا می‌کند.
با توجه به شیوع ویروس کرونا زندگی همه مردم تحت تاثیرات فراوانی قرار گرفته است و یکی از اتفاقات مهم، موضوع وبینارها، رویدادهای مجازی و نمایشگاه‌های مجازی است که جایگزین رویدادهای حضوری و فیزیکی شده است و در حال بهره‌برداری از این فضا هستیم؛ به عنوان نمونه یک شرکت دانشبنیان داخلی پارک علم و فناوری دانشگاه تهران به اسم "کهربا" یک فضاسازی جذابی در حوزه برگزاری رویدادها و نمایشگاه‌های مجازی داشته است و البته مشابه این کار نیز در داخل کشور بسیار زیاد انجام شده است اما تکنولوژی استفاده شده توسط این شرکت دانشبنیان بسیار خاص است.
نکته جالب این است که خریدار این تکنولوژی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است یعنی ستاد آب و انرژی برای برگزاری رویدادهای خود دچار مشکل بود که این دوستان در هفته آینده قراردادی را امضا می‌کنند و از پلتفرم نخستین پروژه رویداد بین‌المللی کاتالیست رونمایی می‌کنند و در گام دوم نیز در نمایشگاه صنعت پتروشیمی کیش که خیلی از دوستان دسترسی فیزیکی به آن ندارند، قرار است این پلتفرم اجرایی شود که این رویداد مهمی در صنعت برگزاری رویدادها و همایش‌ها است.
یک تیم توانمند از فارغ‌التحصیلان دانشگاه تهران که از سال 1390 در دانشگاه تهران مستقر است توانسته است توسعه‌دهنده این پلتفرم باشد و به لطف دوستان، اولین قرارداد در این حوزه انجام شده است و باید کمک کنیم که با ایجاد انگیزه، ارتباط خیلی بیشتری بین فضای صنعت، جامعه و دانشگاه تهران برقرار شود.
تسنیم: چالش اصلی ارتباط صنعت و دانشگاه در ایران چیست؟
مهدی پورفتح: به‌طور کلی در سطح دنیا، دانشگاه‌ها و صنعت هر یک وظایف متعددی دارند که باعث تفاوت نگرش‌هایی در این دو مجموعه می‌شود و وقتی قصد دارید دو سیستم متفاوت را به هم متصل کنید دچار چالش‌های خواهید شد، در نتیجه یکی از چالش‌های جدی ارتباط بین دانشگاه و صنعت، عدم وجود واسط بین این دو مجموعه است.
صنعت ما ممکن است یک مسئله بزرگی را جلو پای ما بگذارد و قطعاً یک تیم نمی‌تواند این کار را انجام بدهد و لازم است این پروژه به زیرپروژه‌های بیشتری خُرد بشود و 7 یا 8 تیم مختلف هدایت کار را بر عهده بگیرد و در مواردی نیز لازم است علاوه بر تیم پژوهشی دانشگاه‌ها، شرکت‌های صنعتی یا شرکت‌های دانشبنیان نیز در انجام پروژهها حضور داشته باشند؛ بسیاری از پروژه‌های صنعتی ما نیازمند رعایت استانداردهای صنعتی می‌باشند که شاید ما با استفاده از نیروهای دانشجویی نتوانیم محصول یا دانش فنی با آن استاندارد ارائه دهیم؛ درواقع محصول یا دانش فنی آماده شده است اما فرایند دیگری لازم است تا آنها یک مرحله ارتقاء پیدا کرده و به گونه‌ای باشد که قابل استفاده در صنعت باشد.
بین یک نمونه آزمایشگاهی و یک محصول صنعتی، یک خلاء بزرگی وجود دارد که ممکن است دانشگاه نتواند این خلاء را پر کند، در نتیجه اجزای زیادی لازم است تا بتوانیم یک همکاری موثری بین دانشگاه و صنعت برقرار کنیم که نبود این اجزا باعث شده است که دانشگاه از صنعت انتقاد کند و بالعکس که مشکل، نبود واسطه است چرا که سخنان طرفین درست است؛ به عنوان مثال ما در صنایع دفاعی مشکلاتمان بسیار کم است چراکه صنایع دفاعی، دوران بلوغ خود را سپری کرده است و از همان اوایل سال‌های 1360 و از زمانی که جنگ شروع شد بسیاری از نیازمندی‌های تحقیق و توسعه‌ای نیز آغاز شد و این دو بخش نیز نحوه همکاری و حل مشکل با یکدیگر را یاد گرفتند.
یکی دیگر از مسائل جدی در چالش‌های همکاری بین دانشگاه و صنعت، عدم نیاز جدی در صنعت به دانش بومی است؛ در سال‌های ابتدایی جنگ، حتی ابتدایی‌ترین تجهیزات را به کشور ما نمی‌فروختند و این اضطرار باعث شد که به سمت خودکفایی در آن حوزه پیش برویم اما در حوزه‌های دیگر مثل خودروسازی که این اضطرار وجود نداشت، مشاهده می‌کنیم که این مقدار خودکفایی و رشد وجود ندارد.
اوایل سال‌های 1380 شمسی ایران به همراه دانشگاه تهران قرار بود یک موسسه‌ای را ایجاد کنند که تمرکزش بر روی فعالیت‌های نوین و الکترونیک خودرو بود، در سنوات بعد مدیرعامل وقت تغییر کرد و افراد دیگری جایگزین شدند و اعلام کردند که این مسائل جزو اولویت‌های آنان نیست و به طور کامل تعطیل کردند، بعد از گذشت سال‌ها در سال‌های 92 و 93 تحریم‌ها اثر کرد و متوجه شدیم که این قسمت دقیقاً مشکل و چالش ما بود و در نتیجه اضطرار، نقش مهمی را بازی می‌کند و در ایران تا در موضوعی به این اضطرار نیافتیم، نمی‌توانیم وارد حوزه‌ای بشویم.
البته این یک واقعیت است که کیفیت بد و عدم دقت در محصولات و دستاوردهای بومی می‌تواند ایجاد سرخوردگی کند. به عنوان مثال اگر ما یک خط تولید داشته باشیم که به علت عدم دقت یک نفر در طراحی، خط تولید بخوابد، ممکن است میلیاردها تومان در ساعت خسارت ایجاد بشود و اینجاست که ترجیح می‌دهد 5 برابر قیمت جاری هزینه کند تا نمونه خارجی با کیفیت و قابلیت اعتماد بالا را تهیه کند.
تجربه نشان داده است که محصولات داخلی با کیفیت خوب، جای خود را در بازار پیدا کردند و توانستند جای خودشان را باز کنند اما این نکته را نیز باید مدنظر قرار داد که قطعاً یک دوران سختی را طی خواهند کرد تا بتوانند نفوذ کرده و بمانند ولی آنهایی که خوب کار کرده‌اند حتی در فضای رقابتی نیز ماندگار شده‌اند، اگر خودروی داخلی باکیفیت داشته باشیم چه دلیلی دارد که مردم به سمت خودروی خارجی بروند؟
تسنیم: در دانشگاه تهران قبل از انعقاد تفاهم‌نامه دانشگاه تهران با کاریز اعتماد، چه سازوکارهایی وجود داشته است؟
مهدی پورفتح: بنده قبل از مسئولیت پژوهش دانشگاه تهران، در دانشکده برق و کامپیوتر مسئول دفتر انتقال تکنولوژی بودم، در آنجا تا حدی پروژهها را خُرد می‌کردیم و همچنین از شرکت‌های دانشبنیان که از خود دانشکده شکل گرفته بودند استفاده می‌کردیم تا کارهایی که در داخل دانشکده امکان انجامش نبود را از طریق این شرکت‌های دانشبنیان انجام بدهیم؛ باید به این نکته توجه داشت که دانشگاه و شرکت‌های دانشبنیان رقیب یکدیگر نیستند و این 2 مکمل یکدیگر هستند.
کاری که ما در دانشگاه انجام می‌دهیم، نمی‌توانیم در شرکت دانشبنیان انجام بدهیم و بالعکس اما باید یک هم‌افزایی ایجاد کنیم که اگر این اتفاق رخ دهد کارهای خیلی خوبی انجام خواهد شد؛ در همه جای دنیا تحقیقات بنیادی در دانشگاه‌ها شکل می‌گیرد اما شاید نقطه قوت دانشگاه در صنعتی‌سازی، یک دانش فنی نباشد و اینجاست که یک شرکتی باید دانش فنی را از ما گرفته و بالا ببرد؛ امید است کارگزارهای پژوهشی به ما کمک کنند تا این فرایند هم در خُرد کردن پروژهها هم در شناساندن توانمندی‌های دانشگاه به خارج و هم در مواردی که نیاز به محصول صنعتی داریم، تکمیل شود.
تسنیم: وضعیت ارتباط علم و دانشگاه با صنعت در ایران و در مقایسه با دنیا چگونه است؟
مصطفی امینی: طبق ارزیابی‌هایی که انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که وضعیت حال حاضر ما در شاخص ارتباط صنعت و دانشگاه خوب نیست است؛ یکی از شاخص‌های بسیار مهم در ارتباط بین صنعت و دانشگاه، درآمد پژوهشی دانشگاه‌ها است.
میانگین درآمدهای پژوهشی به کل درآمدهای دانشگاهی در دانشگاه‌های سطح 1، 10، دانشگاه‌های سطح 2 و 3، 1.7 و در دانشگاه‌های سطح 4، 0.08 درصد است؛ در حالی که در کشور نیوزیلند مجموع درآمدهای پژوهشی به کل درآمد دانشگاه‌ها 13 و در انگلستان 26 درصد است.
همچنین یکسری شاخص‌هایی را بانک جهانی برای ارزیابی کشورها در ارتباط صنعت با دانشگاه تعریف کرده است که طبق آمارها، رتبه ایران در همکاری دانشگاه و صنعت هم در پژوهش از کشورهای دنیا و حتی کشورهای منطقه عقب‌تر است.
در ارتباط صنعت و دانشگاه در پژوهش رتبه ایران 117 است در حالی که کشورهای منطقه در شاخص همکاری دانشگاه و صنعت در پژوهش بهتر از ایران هستند؛ جمهوری آذربایجان که یک کشور همسایه شمالی که تک محصولی و متکی به نفت است دارای رتبه 23 است، همچنین کشور امارات دارای رتبه 24، عربستان دارای رتبه 35 و ترکیه 70 است و اینها نشان‌دهنده این است که در بحث ارتباط دانشگاه و صنعت، وضعیت ایران خوب نیست و نه در سطح حاکمیت و نه در سطح بخش خصوصی، دانشگاه و صنعت نتوانسته‌اند یکدیگر را پیدا کرده و این ارتباط ایجاد شود.
مهدی پورفتح: ما قطعاً نیاز به اصلاحات و پیشرفت داریم اما آیا باید با این آمار نگران باشیم و لزوماً نباید با این اعداد سر خودمان را مشغول بکنیم؛ آنچه که رخ داده است در طول چندین دهه گذشته نقش دانشگاه‌ها در پیشرفت صنعت و بومی‌سازی دانش فنی و محصولات بسیار جدی‌تر و اثربخش‌تر شده است؛ طبیعتاً باید زیست‌بوم خود را در نظر بگیریم و امید است که دانشگاه‌ها نقش جدی‌تری در نوآوری و کارآفرینی در آینده کشور داشته باشند و فراموش نکنیم بعضی دانشگاه‌های کشورهای منطقه 100ها برابر بودجه‌های دانشگاه‌ها را دارند و شاید یک دهم دستاوردهای ما را نیز حاصل نکردند و در نتیجه باید مقایسه منصفانه‌ای داشته باشیم تا خروجی حاصل با توجه به سرمایه و حمایت صورت گرفته در نظر گرفته شود.
تسنیم: نقش صندوق‌های پژوهش و فناوری در ارتباط صنعت و دانشگاه چگونه است؟
مصطفی امینی: یکی از مشکلات جدی در ارتباط بین صنعت و دانشگاه، عدم تأمین ضمانت‌های معتبر از سوی دانشگاه است که این ضمانتنامهها می‌توانند از سوی صندوق‌های پژوهش و فناوری و خطرپذیر در دانشگاه صادر شوند؛ کمبود صندوق‌های پژوهش و فناوری از جمله مشکلات جدی ما در دانشگاه‌ها است درحالی که این صندوق‌ها نقش بزرگی را هم در موضوع ضمانتنامهها و هم در بحث تأمین مالی می‌توانند ایفا کنند اما سازو کار فعلی که در اکثر دانشگاه‌ها وجود دارد همان صدور ضمانتنامه هیئت وزیران است که البته صنایع از آن استقبال نمی‌کند.
یکی از کارهای خوبی که صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها می‌توان انجام داده‌اند وارد کردن این صندوق‌ها به بخش همکاری با صنعت است به نحوی که بتوانیم در بحث صدور ضمانتنامهها و هم در بحث فاینانسینگ‌ها از ظرفیت همکاری صنعت با دانشگاه استفاده کنیم.
ما به سراغ دانشگاه‌ها و صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها نیز رفتیم که البته تا حدی این کار را انجام می‌دهند یعنی ضمانتنامه صادر می‌کنند، شتاب‌دهی می‌کنند ولی این اتفاق در کشور جا نیافتاده است و باید تا جایی که می‌توانیم صندوق ایجاد کرده و شاخص‌هایی برای ارزیابی آنها برای ارتباط با صنعت تعریف کنیم تا برای صنعت قوت قلبی باشد چرا که یکی از موانع ارتباط صنعت و دانشگاه بحث ضمانتنامهها است و این کارگزارهای علم و فناوری در دانشگاه، نقش بسیار کلیدی در ارزیابی فنی و اقتصادی پروژه‌های صنعتی دارند و با تهیه FSهای دقیق از پروژه‌های صنعتی و ارائه آن به صندوق می‌توانند فرآیند صدور تضمین را تسهیل کنند.
حسین زربخش‌زاده: صندوق‌های پژوهش و فناوری در سال‌های اخیر به منظور حمایت از این اکوسیستم ایجاد شده‌اند که تعداد این صندوق‌ها بسیار کم بود اما در سال تجاری تعداد آنها به 54 رسیده است؛ صندوق‌های پژوهش و فناوری خیلی خوب است که در بستر دانشگاه‌ها ایجاد شود و فاصله‌ای که بین صنعت و دانشگاه ایجاد شده است را با ارائه تضامین و سرمایه‌گذاری‌هایی که مورد نیاز آن صنایع است بتوانند پر کنند و رسالتشان را انجام بدهند.
صندوق‌های پژوهش و فناوری یکسری موانع قانونی دارندکه با حمایت‌هایی که از سمت دولت شده است توانسته‌اند این ضمانتنامهها را صادر کنند. صندوق‌های پژوهش و فناوری در سال‌های اخیر با حمایت صندوق نوآوری و شکوفاییVCI خیلی زیادی در همین طرح‌های دانشبنیان انجام شده است.
صندوق‌های پژوهش و فناوری به عنوان جزئی از این اکوسیستم که فلسفه وجودی آنها حمایت از صنایع دانشبنیان است، تلاش می‌کند که کارهایش به صورت منظم انجام شود. تا سال گذشته بسیاری از وزارتخانه‌ها و شرکت‌های دولتی، ضمانتنامهها را صندوق‌ها قبول نمی‌کردند و اتفاق مثبتی که افتاد این است که با حمایت معاونت علمی از صندوق‌ها، موظف شدند در صورت به اجرا گذاشته شدن این ضمانتنامهها، ظرف مدت مقرر مبلغ ضمانتنامه را پرداخت کنند و معاونت علمی در قالب حمایت‌های بلاعوض تازمانی که وثیقه‌های شرکت‌ها را اجرا بگذارند این حمایت‌ها را انجام بدهند و این اتفاق خیلی خوبی که از طرف نهادهای حاکمیتی به تمام وزارتخانه‌ها ابلاغ شد و ضمانتنامه‌های صندوق‌های پژوهش و فناوری از شکل و آبروی دیگری نسبت به قدیم برخوردار شدند.
امروز هر صندوق پژوهش و فناوری طبق قانونی که در معاونت علمی است تا 12 برابر سرمایه ثبتی خود می‌تواند ضمانتنامه صادر کند و امروز بالای 90 درصد دستگاه‌ها و ارگان‌ها ضمانتنامه‌های صندوق‌های پژوهش و فناوری را قبول می‌کنند؛ شاید بسیاری از شرکت‌ها که بانک‌ها مراجعه می‌کنند این ضمانتنامهها برایشان صادر نمی‌شود اما صندوق‌های پژوهش و فناوری ضمانتنامه‌هایی که برای شرکت‌های دانشبنیان و خلاق و نوآور صادر می‌کند با شرایط تسهیل‌شده‌ای در اختیار آنها قرار می‌گیرد.
مصطفی امینی: ارتباط صنعت و دانشگاه یکی از حلقه‌های مفقوده اقتصاد دانشبنیان است و کارگزارهای علم و فناوری حلقه مفقوده ارتباط صنعت و دانشگاه هستند و با شکل‌گیری این حلقه در زیست‌بوم علم و فناوری کشور، بسیاری از چالش‌های حوزه علم و فناوری از جمله اطلاع دقیق دانشگاه و صنعت از یکدیگر، نزدیک شدن ادبیات دانشگاه و صنعت به یکدیگر، شکستن پروژهها به زبان قابل فهم دانشگاه، بازاریابی برای فناوری‌های دانشگاه و مسأله صدور تضامین معتبر به صنایع حل خواهد شد.
این عضو جدید زیست‌بوم علم و فناوری مثل حلقه‌های دیگر آن اعم از پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، شرکت‌های دانشبنیان و شتاب‌دهنده‌ها در حال شکل‌گیری است. کارگزاران علم و فناوریِ دانشگاهی در دانشگاه تهران شکل گرفته و با تلاش‌هایی که انجام می‌شود امیدواریم در دیگر دانشگاه‌های کشور نیز تشکل شود.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در صفحه اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
انتهای پیام/
