«معجزه آبخیزداری»|ضرورت توجه به آبخوانداری و پخش سیلاب در قانون برنامه هفتم توسعه چیست؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم«پرونده معجزه آبخیزداری»؛ آبخوانداری یا پخش سیلاب را می توان از سبزترین دانش ها و فنون بومی برای توسعه پایدار دانست که می تواند در رفع فقر و محرومیت، وارونه کردن روند مهاجرت به سوی شهرها، جهش تولید، اشتغالزایی و غیره موثر باشد. افزون بر این سادگی و سرعت انجام کار، سودآوری سریع، بیابان زدائی و کم آزاری زیست محیطی، و پذیرش روستائیان و کوچروان، که بخشی چشمگیر از جمعیت ایران را شامل می شود، آبخوانداری را گزینه ای منطقی برای آبادانی، پیشرفت و سرسبزی سرزمین مبدل ساخته است.

امروزه اجرای طرح های آبخوانداری و پخش سیلاب در حوزه های آبخیز مشرف به دشت ها و آبخوان های بحرانی در پاسخ به یکی از چالش های جدی کشور در بخش آب های زیرزمینی است که در ابعاد گسترده مسائل اقتصادی و اجتماعی را متاثر می سازد. اجرای طرح های آبخیزداری می تواند با بهره گیری از ظرفیت سیلاب، تهدید سیل را به فرصت تغذیه آبخوان ها و رونق تولید تبدیل نماید.

 آبخوانداری و پخش سیلاب از جمله فعالیت هایی است رهبر معظم انقلاب اسلامی باید تأکید داشته (1)  و خوشبختانه در قوانین به عنوان تکلیفی قانونی و حقوقی تلقی شده و در ماده 27 قانون افزایش بهره وری کشاورزی و منابع طبیعی مصوب مجلس شورای اسلامی و ماده 38 قانون برنامه ششم توسعه بر انجام فعالیت های آبخیزداری و آبخوانداری تاکید شده است.

طبق بررسی ها، در مجموع 63 میلیون هکتار اراضی کاملا نفوذ پذیر کشور، متشکل از 22 هکتار نهشته های کواترنر و 9 میلیون هکتار مخروط های افکنه با آبرفت های درشت دانه، شناسایی شده است. طبق گفته آهنگ کوثر استاد برجسته آبخوانداری و پخش سیلاب، درایران 14.9 میلیون هکتار زمین های بسیار مناسب برای آبخوانداری وجود دارد. دکتر کوثر معتقد است: دست کم چهار میلیون هکتار از دیمزار های ایران می توانند از آبیاری سیلابی(آبخوانداری)، همزمان با تغذیه ی مصنوعی آبخوان ها، بهره برند. در زیر 40 میلیون هکتار، یک چهارم سطح خشکی ایران، جای خالی برای انباشتن 5000 کیلومتر مکعب، 5000 میلیارد متر مکعب، یعنی تمام بارندگی میانگین 11 سال ایران جا داریم.

با توجه به اهمیت طرح های آبخوانداری و پخش سیلاب در کشور به اذعان کارشناسان ضرورت دارد طرح پهنه بندی مناطق مستعد پخش سیلاب در کشور با دو هدف عمده حفظ کاربری اراضی مستعد پخش سیلاب و توسعه طرح های آبخوانداری در کشور تدوین شود؛ همچنین تصویب قانون ممنوعیت واگذاری عرصه های مستعد آبخوانداری و پخش سیلاب در مجلس شورای اسلامی از طرح هایی است که نقش موثری در حفاظت از منابع طبیعی کشور خواهد داشت.

نکته پایانی آنکه با توجه به تدوین قانون برنامه توسعه هفتم توسط دولت و مجلس شورای اسلامی در سال جاری، موارد مهمی مثل: ممنوعیت واگذاری عرصه های مستعد آبخوانداری؛ پیش بینی و اختصاص ردیف بودجه ای مستقل برای «طرح آبخوانداری و پخش سیلاب بر عرصه آبخوان های کشور» ؛ شناسایی، ثبت و بروز رسانی الگوهای بومی آبخوانداری در کشور و ارائه مدل توسعه و بهره برداری در چارچوب قوانین و مقررات با هدف تقویت جریان آبخوانداری و پخش سیلاب در کشور لازم است مدنظر واقع شود.

(1) مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: «همین موردی که اشاره شد - کاری که گفتند انجام گرفته؛ آبخوان‌داری - خوب است. نام خوبی است، کار خوبی هم هست؛ استفاده از سیلاب‌ها به نحو صحیح و درست، با شکل‌های صحیح. باید این طرح‌ها و امثال این طرح‌ها انجام شود. طرح‌های متعدّدی از این قبیل را می‌شود پیش‌بینی کرد که به سرمایه‌گذاری‌های کلان هم نیازی ندارد و فقط با ابتکار، دنبال‌گیری، دلسوزی و هماهنگی بخش‌های مختلف با یکدیگر، تحقّق پیدا می‌کند.»