«معجزه آبخیزداری»|ضرورت ذخیره سازی آب باران در زیرزمین/ تجربه منحصربفرد ایرانیان در مقابله با سیل چیست؟

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ سیدعلی حسینی «استاد حوزه و دانشگاه و مسئول هسته علمی فقه محیط زیست، کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه امام صادق علیه السلام» در یادداشتی به ضرورت ذخیره سازی آب باران در زیرزمین با استفاده از سامانه سطوح آبگیر باران و تجربه های موفق ایرانیان در مهار سیل در طول تمدن ایرانی اسلامی پرداخت. در این یادداشت چنین آمده است:

ترنم گوش نواز بارش باران، آهنگ حیات می نوازد و به زمین سرسبزی، خرمی و نشاط نوید می دهد. علی علیه السلام در نهج البلاغه درباره ارزش باران چنین می فرماید:

«بدین سان خداوند کاروانی از ابرهای پی در پی روان می سازد تا چونان مادری مهربان کودک طبیعت را در آغوش گیرد و بادهای سرد جنوبی در دوشیدن شیرش – که همان شبنم باران است – نقش خود را ایفا کند. تو گویی سینه طبیعت رگ کرده و با رگبارش زمین را سیراب می سازد و بدین سان چون ابر زمین را زیر پستان پربارانش می گیرند و بار گرانی را که آبستن آن است فرو می بارد. در زمین خشک، گیاه و از کوه های عریان انواع سبزه ها می روید. اینک این زمین است که با آرایش گل و گیاه خود به نشاط آمده و با پوشاک نرم و فاخری که از شکوفه ها به تن نموده، به خود می بالد، و به انواع زیورهایی که از فروغ خرمی گل و گیاهان به تن نموده است، فخر می فروشد.» (نهج البلاغه خطبه 90)

نقش موثر آموزه های دینی در ذخیره سازی و بهره برداری از آب باران

آری، باران همان نعمت بزرگ الهی است که می بایست در پاسداشت و بهره وری بهتر از آن کوشید و مناسب ترین شیوه ها را برای تحقق این منظور به کار گرفت؛ چه اینکه هدر دادن آن بسی زیانبار و خسارت آمیز خواهد بود و ضربه جبران ناپذیری بر پیکره شکوهمند طبیعت وارد خواهد ساخت و زندگی انسانی را در ابعاد مختلف به اختلال می کشاند.

ذخیره سازی و بهره برداری بهینه از تمامی نزولات آسمانی کار آسانی نیست. عوامل گوناگون که بی گمان، آموزه های فرهنگی و دینی و مذهبی در زمره مهمترین آنها است، در این بهره وری نقش خواهند داشت. عدم آگاهی نسبت به اهمیت باران و تأثیر شگرفی که در حیات بشری دارد و ناآشنایی با دیدگاه های اسلام در این باره، موجب شده است که مردم بی هیچ نگرانی و دغدغه خاطری این سرمایه عظیم الهی را به هدر دهند و اگر اقدامی اساسی نسبت به بازآموزی نقش حیاتی آب به خصوص باران، در سطحی گسترده صورت نگیرد بشر با فاجعه ای جدی روبرو خواهد بود.

تمدن اسلامی ایرانی ما نیز در این زمینه از سابقه ای درخشان برخوردار است. برپایه شواهد و مدارک موجود، ساکنان فلات پهناور ایران، شیوه های کارآمد و موثری در جهت گردآوری و پخش سیلاب های مخرب داشته اند. ابتکار هنری و ارزنده ایرانیان سه هزار سال پیش در حفر قنات و احداث کاریز از مهمترین روش های استخراج آب زیرزمینی به شمار می رود.

با ظهور مکتب حیات بخش اسلام، دانشمندان به استقبال تجربه های سخته و سودمند ایرانیان شتافتند. آنان با افزودن ابداع ها و ابتکارهای خود توانستند گام های بلندی در این باره بردارند و تجربه های باارزشی را به جهانیان عرضه کنند. لذا باید دستاوردهای تمدن عظیم اسلامی و ملی را ارج نهاد و ضمن استفاده کامل از دانش پیشرفته و شگرف امروز و احترام بدان، نباید عظمت هایی که پیشینیان ما در این راه آفریدند، غفلت ورزید و در مقابل تکنولوژی های غریب غرب، احساس عجز و ناداری کرد.

ایران اسلامی؛ پیشتاز مدیریت بهینه آب در دنیا

در چرخه حیات، مساله کم آبی و احتمال قهر و غضب آسمانی از دیرباز، هراسی عظیم در دل بشر افکنده است، به گونه ای که اذهان بسیاری از متخصصان کشورهای جهان و سازمان های بین المللی را به خویش معطوف داشته است. از این رو سازمان ملل روز 22 مارس (دوم فروردین) هر سال را «روز آب» نامید و به دنبال آن، حرکت های کوچک و بزرگ و همایش های جهانی برای دستیابی به شیوه های نوین جمع آوری، نگهداری و بهره وری بهتر و بیشتر در جای جای گیتی شکل گرفت. یکی از این همایش بزرگ و بین المللی دراین باره در سالیان گذشته در جمهوری اسلامی ایران با همت جهاد سازندگی در کشور برگزار شد و در واقع می توان ایران را پیشتاز کشورهایی در دنیا دانست که با پشتوانه های دینی و فرهنگی و تمدنی، در صدد مقابله با سیل با استفاده از شیوه های نوین جمع آوری و ذخیره سازی آب برآمد.

پیشنهاد رهبری انجمن بین المللی سطوح آبگیر باران به ایران

خوشبختانه بعد از انقلاب اسلامی، متخصصان جهاد سازندگی از آنجا که ایران اسلامی در زمره کشورهای کم باران، خشک و نیمه خشک قرار دارد و از سویی به دلیل بارندگی های نابهنگام، هر ساله با سیل های ویرانگر مواجه است، اقدامات بسیار خوبی در تبادل اطلاعات، نوآوری ها و ترویج شیوه های موثر نگهداری آب و بهینه سازی استفاده از آن (با فنون آبخیزداری و آبخوانداری) داشته اند که تحسین جهانیان را برانگیخته است تا جایی که در سالیان گذشته رئیس انجمن بین المللی سیستم های سطوح آبگیر باران، پیشنهاد رهبری این انجمن را به جمهوری اسلامی ایران داد.

نکته پایانی آنکه بی شک در قرآن کریم، منابع روایی، فقه، فلسفه و به طور کلی در فرهنگ اسلامی ما مطالب فراوانی درباره آب و ذخیره سازی و بهره برداری بهینه از آب باران وجود دارد که این مختصر، گنجایش همه آنها را نداشته و غور و مداقه عمیق در آنها فرصتی فراخ تر می طلبد. به امید آنکه در آینده شیفتگان معارف ناب اسلامی در این راه گام های موثری بردارند.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

انتهای پیام/