مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه علوم انسانی و اجتماعی چیست؟
رئیس مرکز رشد و کارآفرینی دانشگاه شهید بهشتی گفت: در موضوع نوآوری در علوم انسانی، شرکت‌های دانش‌بنیان نوع ۳ تعریف شده است که این شرکت‌ها اغلب با مشکلاتی نظیر معیارهای ارزیابی و عدم حمایت از تسهیلات نوع اول و دوم مواجه هستند.
علی‌اصغر سعدآبادی در گفت‌و‌گو با خبرنگار علمی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: خانواده به‌عنوان کوچک‌ترین نهاد اجتماعی، تاثیر زیادی را بر بطن جامعه به‌جا می‌گذارد؛ سال‌های متمادی این تفکر اشتباه در خانواده‌ها وجود داشت که تحصیل در علوم انسانی آینده‌ای ندارد و نمی‌تواند به درآمدزایی منجر شود. نتیجه تصمیم و انتخاب خانواده‌ها، این بود که دانشگاه از حضور افراد توانمند در این حوزه محروم بود، اتفاقی که تاثیر خود را در صنعت نیز به‌جا گذاشت.
وی با بیان اینکه می‌توان با اطمینان گفت که عدم توجه به علوم انسانی، اجازه نخواهد داد تا پیشرفت در حوزه‌های دیگر در نهایت به توسعه‌ی ملی کشور منجر شود، تصریح کرد: علت این امر آن است که در وهله اول، با قوی شدن در این بخش است که می‌توان چرایی مسائل و مشکلات موجود در جامعه را فهمید و در جهت رفع آن اقدام کرد؛ در وهله‌ی دوم باید این امر را پذیرفت که در آینده نزدیک، جایگاه علوم انسانی در اکوسیستم کسب و کار کشورهاست که موفقیت آن‌ها را تضمین می‌کند.
سعدآبادی ادامه داد: در اکوسیستم کسب و کار و نوآوری ایران هم مانند دیگر بخش‌های جامعه، تغییر نگرش و جدی گرفتن اهمیت این حوزه، نیازمند آزمون و خطای بسیار و سپری شدن زمان بوده است؛ در حال حاضر نزدیک 50 درصد از جمعیت دانشگاه‌ها را، محصلین علوم انسانی شامل می‌شوند و این آمار بیانگر آن است که جامعه نیاز دارد تا با ورود نهادهای سیاست‌گذار، به حضور این حوزه در فضای کسب و کار رسمیت ببخشد.
رئیس مرکز رشد و کارآفرینی دانشگاه شهید بهشتی گفت: سال 1389 در جهت رونق گرفتن چرخ کسب و کار در کشور، شرکت‌های دانش‌بنیان به تصویب مجلس رسیدند. صاحبان ایده‌های نوآورانه در حوزه‌های فنی، برای تجاری کردن فرصت‌ها، از حمایت‌ها و تسهیلات این قانون استفاده می‌کردند، امکانی که برای ایده‌های حوزه‌ی علوم انسانی تا کم‌تر از یک سال پیش، وجود نداشت.
وی ادامه داد: در تعریف رسمی، شرکت‌های دانش‌بنیان آن‌دسته از شرکت‌هایی را شامل می‌شوند که با استفاده از علم، به ثروت می‌رسند؛ در اینجا باید ثابت شود که نه تنها علوم انسانی قابلیت ورود به کسب و کار را دارند، بلکه کسب و کارهای این حوزه، قابلیت کسب درآمد را دارند.
سعدآبادی با اشاره به شرکت‌های دانش‌بنیان نوع 3 خاطرنشان کرد: برای پُرکردن این شکاف و ملموس کردن تاثیر علوم انسانی در زندگی مردم، با گذشت یک دهه از شکل‌گیری دانش‌بنیان‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان نوع سه معرفی شد؛ طبق مصوبه نهایی سیاست‌گذاران، شرکت‌های فعال در حوزه صنایع فرهنگی، خالق، نوآفرین و علوم انسانی و اجتماعی، جزو آن دسته از شرکت‌هایی هستند که شامل حمایت شده و می‌توانند از تسهیلات استفاده کنند.
وی ادامه داد: به‌طور کلی شرکت‌های دانش‌بنیان اغلب با عدم پذیرش از سمت صنعت و دیگر نهادهای اثرگذار مواجه هستند که علت آن، جدید بودن این مفهوم بین اهالی صنعت است، البته حمایت‌ها و تسهیلاتی که به این شرکت‌ها داده می‌شود نیز، باعث برانگیخته شدن حساسیت‌ها و سنگ‌اندازی‌ها می‌شود.
رئیس مرکز رشد و کارآفرینی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه این محدودیت‌ها در شرکت‌های دانش‌بنیان نوع سه، بیشتر نیز می‌شود، گفت: در بخش آیین‌نامه، محصول شرکت‌های این حوزه باید جزو یک لیست از پیش تعیین‌شده باشند؛ این لیست به‌دلیل گستردگی فعالیت‌هایی که در علوم‌انسانی انجام می‌شود، متغیر بوده و این یعنی ممکن است کالا و خدمتی وجود داشته باشد که لیست برای آن آماده نشده باشد ولی منطقاً بتواند دانش‌بنیان محسوب شود.
سعدآبادی با اشاره به مشکلات معیارهای ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان تصریح کرد: نتایج ارزیابی، غالباً اعتراض صاحبان ایده را به همراه دارد و این مشکل در نوع سوم به دلیلی که قبلاً به آن اشاره شد، تشدید می‌شود. این از جمله مواردی است که قانون‌گذار باید به آن توجه کرده و آن را اصلاح کند. البته به دلیل پویا بودن مفاهیم در علوم‌انسانی، عملی شدن این کار به‌سادگی ممکن نیست، اما وقتی ذات شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان این است که بتواند شرایط را برای رشد تسهیل کند، لازم است تا این تغییرات صورت گرفته و معیارها به دقت تعریف شود.
وی ادامه داد: از جمله دیگر محدودیت‌هایی که نوع سوم شرکت‌های دانش‌بنیان با آن مواجه هستند این است که نمی‌توانند از همه‌ی حمایت‌ها و تسهیلات نوع اول و دوم استفاده کنند؛ معافیت‌های موجود، پوشش‌های بیمه و تسهیلات شرکت در مناقصه مواردی است که برای شرکت‌های این دسته تعریف نشده است.
رئیس مرکز رشد و کارآفرینی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه این دلایل متعددی داشته و در حوزه‌ی صلاحیت سیاست‌گذاران می‌باشد، گفت: اما آنچه که واضح است مغفول ماندن توجه به علوم انسانی در حوزه کسب و کار است. این بی‌توجهی تاکنون کشور ما را دچار مسائلی کرده‌است که اگر درصدد برطرف کردن آن برنیایند، ممکن است آسیب‌های غیرقابل جبران پیش بیاید.
وی خاطرنشان کرد: اکنون زمان آن رسیده که این باور در جامعه تزریق شود که زیربنای موفقیت و پیشرفت در حوزه‌های دیگر، در علوم انسانی مستحکم می‌شود؛ قدم‌هایی مانند شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان نوع 3 باید بتوانند هم با ایجاد فضایی امن و با آینده‌ای روشن، شرکت‌ها را به حضور در این عرصه ترغیب کنند و هم الگویی باشند تا نهادهای دیگر نیز چتر حمایتی خود را برای محکم کردن این زیربنا، ایجاد کنند.
انتهای پیام/
