"مدیریت محله‌محور" چگونه به کاهش آسیب‌های اجتماعی کمک می‌کند؟
کارشناس مسائل شهری به تشریح عوامل موثر در کاهش آسیب‌های اجتماعی از طریق مدیریت محله‌محور پرداخت و نوشت: مهمترین موضوع در تعامل مدیریت اجتماعی شهر و شهروندان در راستی کاهش آسیب‌های اجتماعی، پیاده‌سازی «مدیریت محله‌محور» در شهر است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ سوده نجفی، کارشناس مسائل شهری در یادداشتی نوشت: مدیریت شهروندی و نحوه تعامل آنها با شهر و شهروندان ایجاب می‌کند که سازوکاری برای ایجاد ارتباط میان این دو به منظور ساخت و توسعه شهری در نظر گرفته شود.
این تعامل دوسویه در تمام بخش‌ها و حوزه‌های شهری قابلیت استفاده و کاربرد دارد اما نقش آن در حوزه‌های اجتماعی بیش از پیش حائز اهمیت و قابل توجه است؛ در تعامل مدیریت اجتماعی شهری و شهروندان، حقوق و تکالیف دوجانبه‌ای برای هر طرف از این تعامل در نظر گرفته می‌شود که از این همکاری می‌توان به دستاوردهایی در حوزه رفع معظلات اجتماعی رسید.
شناسایی آسیب‌های اجتماعی و دلایل بروز و ظهور آنها همچنین تعیین مدل و سیاستگذاری در راستای رفع آنها می‌تواند سنگ‌بنای نخست مدیریت اجتماعی شهر در رفع این معضلات با تعامل شهروندان باشد. در تهیه این مدل باید نقش محله‌محوری در شهر جایگاه ویژه‌ای داشته باشد چراکه شهروندان براساس هویت‌های محلی شناخت بهتری نسبت به آسیب‌های منطقه‌ای خود دارند و براساس وابستگی به محله نقش پُر رنگ‌تری در راستای رفع معضلات اجتماعی می‌توانند ایفا کنند.
چه بسا که در گذشته نیز اهالی در رفع مشکلات و پاکسازی و حتی تأمین امنیت محله و منطقه خود قدم پیش می‌گذاشتند و می‌توان چنین راهکاری را در آداب و سنن ایرانی- اسلامی نیز جستجو کرد. مدیریت اجتماعی شهر نیز بر همین مبنا می‌تواند با تعیین مشوق‌های انگیزشی نقش ویژه در تقویت تعلقات محله‌ای شهروندان در راستای رفع آسیب‌های اجتماعی شهر برعهده داشته باشد.
در شهرهای ایران اسلامی به ویژه در شهر تهران می‌توان با استفاده از نقش شهروندان به صورت محله‌ای می‌توان با رویکردی همدلانه، آسیب‌های اجتماعی هر منطقه و محله را شناسایی و با تقویت فرهنگ شهری برای رفع آنها اقدامات موثری را در نظر گرفت. این تعامل دوجانبه مولفه‌های دیگری چون آرامش و امنیت اجتماعی شهر را نیز تقویت خواهد کرد.
امروز آنچه که در مفهوم آسیب اجتماعی جای می‌گیرد و محیط شهری و زندگی شهروندان را با تهدید مواجه ساخته است در بستر خانوارهایی شکل می‌گیرد که هرکدام می‌توانند در کنار خانواده‌های دیگر در شهر، به صورت حلقه‌های متصل زنجیر فرایند همبستگی را پدید آوردند که این تفاهم می‌تواند نقش موثری در کاهش آسیب‌های اجتماعی را به همراه داشته باشد. دوری خانوارها از هم و حس عدم تعلق به شهر و محله، فرهنگی بر خلاف روحیه ایرانی ــ اسلامی است که امروزه به اشتباه در فرهنگ شهری کشور جا گرفته است؛ این تضاد فرهنگی در کنار گسست شهری، رشد آسیب‌های اجتماعی را به همراه داشته است به گونه‌ای که امروز بیشتر شهرهای کشور به ویژه تهران با مسائلی و دغدغه‌های مختلفی در این حوزه مواجه هستند.
سرای محله یکی از ابزارهای کارآمدی است که مدیریت اجتماعی شهر از طریق آن قادر خواهد بود تا در نشست با شهروندان براساس منطقه و محله، مستمع مشکلات، موانع و معضلات اجتماعی آن منطقه باشد. در این میانه تا حد ممکن تعیین سازوکار‌های رفع معضلات اجتماعی و استفاده از توان و ظرفیت معنوی، مادی، فیزیکی و انسانی شهروندان محله وجود دارد، چه بسا شهروندان آنچنان به مشکلات محله‌ای خود واقف باشند که مدیریت شهری حتی اطلاعی از آنها نداشته باشد.
اینگونه تعامل دوسویه مدیریت شهری و شهروندان به صورت محله‌ای از یک سو شوق شهروندان و لذت نقش‌آفرینی آنها در رفع مشکلات شهری را به همراه دارد و از سوی دیگر باعث کاهش هزینه‌های مدیریت شهری خواهد شد. تشکیل کلاس‌های اجتماعی در محله‌ها علاوه بر تبادل نظرات بین شهروندان یک محدوده می‌تواند زمینه‌ساز آموزش شهروندان برای حضور اجتماعی در راستای کاهش آسیب‌ها باشد.
تهران امروز به واسطه مهاجرت فزایند در دهه‌های گذشته، به کلانشهر و حتی اَبَر شهری تبدیل شده است که معضلات اجتماعی مانند آفتی کشنده اطراف آن را محصور کرده است و اگر راهکارهایی برای رفع آنها در نظر گرفته نشود، معضلات اجتماعی شهر به عنوان هشدار قرمز و تهدید کننده ماهیت شهر و شهروندان خواهد بود. بیان این موضوع از آن حیث است که باید تاکید شود که هنوز روحیه محله محوری در شهر تهران بروز و ظهور دارد و تنها باید سازوکاری برای احیا و یا تقویت آن پیدا کرد.
از طریق حس تعلق محله‌ای حتی امکان ایجاد اشتغال به صورت گروهی و خانگی برای اقشار آسیب‌پذیر جامع به ویژه زنان سرپرست خانوار فراهم خواهد آورد که راه‌اندازی آنها علاوه بر درآمدزایی و اشتغال، کاهش گرایش به بزهکاری و سایر آسیب‌ها را به همراه خواهد داشت.
براساس آنچه گفته شد، مهمترین موضوع در تعامل مدیریت اجتماعی شهر و شهروندان در راستی کاهش آسیب‌های اجتماعی، پیاده‌سازی «مدیریت محله محور» در شهر است. در شهر تهران نیز با توجه به گستردگی، این مهم نیازمند مدیریت متقن و دقیق‌تری است تا دستاوردهای آن ملموس و به عینه قابل مشاهده باشد. ضمن آنکه از این مسیر می‌توان شاخصه‌های سرمایه اجتماعی همچون حس مشارکت، حس امنیت و آرامش، انسجام و همبستگی را ارتقا بخشید به برآیند برخورداری از «شهر بهرهور اجتماعی» اندیشید.
انتهای پیام/