سایه تحریم بر صنعت پهپادسازی ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، مقامات آنکارا نگران پرونده ای هستند که چند روز اخیر روی میز آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا گذاشته شده است.

پرونده ای که در آن، نامه ای به امضای 25 نماینده کنگره آمریکا و گزارش های تکمیلی کمیته سیاست خارجی و امنیت ملی سنای آمریکا جای گرفته و از بلینکن خواسته شده تا هرچه زودتر، تحریم های نظامی سنگینی بر ترکیه اعمال شود. جالب اینجاست که نمایندگان هر دو طیف جمهوری خواه و دموکرات کنگره آمریکا، به طور مشترک، خواهان تحریم ترکیه شده اند.  این درحالی است که برگزاری نمایشگاه صنایع دفاعی ترکیه، در رسانه های طرفدار دولت اردوغان، به عنوان صحنه ای از قدرت نمایی و خودکفایی ملی نمایش داده می شود.

نکته تاریخی مهم در مورد تحریم نظامی آمریکا علیه ترکیه این است که در سال 1975 میلادی نیز به خاطر تحرکات ترکیه در قبرس، واشنگتن تصمیم گرفت با وجود عضویت ترکیه در ناتو، این کشور را تحریم کند. در آن دوران، جو بایدن، سناتور جوانی بود که به شدت از ایده تحریم ترکیه استقبال کرد و حالا باید دید آیا تاریخ در آستانه تکرار شدن است یا نه.

در چند روز اخیر، نمایشگاه صنایع دفاعی ترکیه میزبان سیاستمداران و مقامات نظامی و دفاعی بسیاری از کشورهای جهان بود. ترکیه اعلام کرده که توانسته محصولات دفاعی خود را به چندین کشور جهان به فروش برساند. اگر چه در حوزه هایی همچون تولید تفنگ های انفرادی، تجهیزات جنگ الکترونیک، ادوات و نفربرهای زرهی، تجهیزات مین روبی، مخابرات جنگ و چند بخش دیگر، مشتریانی برای محصولات صنایع دفاعی تحت امر ریاست جمهوری ترکیه پیدا شده اما پهپادهای بیرقدار، بیش از سایر محصولات دفاعی ترکیه، معرفی و تبلیغ می شوند.

برخی از رسانه های مخالف و منتقد دولت اردوغان معتقدند که مهندسین و دانشمندان دیگر گروه های پهپادساز نیز عملکرد قابل دفاعی دارند اما از آنجایی که سازنده اصلی پهپاد بیرقدار، داماد رئیس جمهور است، محصول او بیشتر تبلیغ و معرفی شده است.

تاکید براهمیت و تاثیر کاربرد پهپادهای مسلح بیرقدار به این خاطر است که در چند سال گذشته، ترکیه در تحرکات برونمرزی خود بارها از این سلاح استفاده کرده است.

روزنامه صباح از روزنامه های تحت امر اتاق فکر حزب عدالت و توسعه اعلام کرده که تنها در 3 هفته اخیر 7 تن از مهم ترین فرماندهان رده بالای تحت تعقیب پ.ک.ک در مناطق مختلف عراق و اقلیم کردستان عراق با شلیک راکت های پهپادی کشته شده اند و علاوه بر این در حوالی کوبانی و قامیشلو نیز برای حمله به نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه، از این سلاح استفاده شده است.

بلندپروازی بیرقدار و ترس از تحریم آمریکا

بیرقدار معتقد است که تولید پهپاد در جهان، تبدیل به یک مسابقه شده است. او ادعا کرده «ترکیه در این مسابقه، به یک برند جهانی دست پیدا کرده و پهپاد مسلح نوع Bayraktar TB2  به عنوان بهترین پهپاد در کلاس خود در جهان هم در مطبوعات بین المللی و هم در نشریات دفاعی متخصص توصیف شده است. وقتی می گوییم پهپاد مسلح، در واقع در مورد یک هواپیمای رباتیک صحبت می کنیم. به عبارت دیگر ما در مورد یک دستگاه دیجیتال مجهز به فناوری های بسیار پیچیده صحبت می کنیم، نه یک هواپیمای معمولی. اما پایانی برای این مسیر وجود ندارد و نیاز به نوآوری مداوم و بهبود مستمر، یک نیاز همیشگی و نمایان است».

بیرقدار هیچگاه رقم دقیقی در مورد میزان خودکفایی ساخت پهپادهای خود ارائه نداده و همواره به عدد بالای 90 درصد اشاره کرده است. اما بسیاری از رسانه های ترکیه بر این باورند که چندین قطعه حساس پهپادهای ترکیه، از انگلیس، کانادا و آمریکا خریداری می شوند و در طراحی برخی قسمت ها نیز از مهندسین اوکراینی کمک گرفته شده است.

حالا سوال اینجاست: در شرایطی که تولید قطعات مزبور برای خود ترکیه ناممکن است، آیا تحریم و عدم صادرات آنها می تواند موجب توقف کامل تولید پهپادها شود یا خیر؟ آیا ترکیه برای ادامه ساخت، با دیگران همراه می شود؟

پروفسور عطا آتون از تحلیل گران سیاسی ترکیه معتقد است:«در حقیقت، همه ترس ایالات متحده و اسرائیل این است که ترکیه، پاکستان و روسیه توافقنامه تولید مشترک پهپادهای جنگی را منعقد کرده اند و برتری پهپادها از دست آنها خارج خواهد شد. پنتاگون متوجه شده که برای واکنش، دیر شده است. به همین دلیل، از ایده اعمال انواع محدودیت ها، از جمله تحریم اقتصادی، برای ترکیه پشتیبانی می کند».

نقش نمادین و سمبلیک پهپادها در فناوری های ترکیه

بدون اغراق می توان گفت در چند سال گذشته تولید و صادرات پهپاد برای دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه به ابزار خود نمایی و قدرت نمایی سیاسی خارجی و داخلی تبدیل شده است.

علاوه بر این که پهپادها در حوزه دفاعی و امنیتی آورده های قابل توجهی برای ترکیه داشته و نیروهای پ‌ک‌ک را زمین‌گیر کرده، در حوزه منطقه ای نیز موجب آن شده که امتیازاتی برای ترکیه به دست ‌آید که بدون تردید مهمترین نمونه آن برگشتن ورق در جنگ اخیر در غرب و جنوب قفقاز بود. علاوه بر همه اینها، تبدیل شدن پهپادهای سلجوق بیرقدار به مصداق و نمادی از اعتماد به نفس ملی و خودباوری تیم اردوغان تبدیل شده است.

سلجوق بیرقدار اخیراً در مورد نحوه ادامه کار شرکت خود اظهاراتی کرده که نشان می‌دهد اهداف بلندپروازانه ای در سر دارد.

او اعلام کرده که شرکت بیرقدار به دنبال تولید خودروی پرنده هم خواهد بود و از دیگر سو به خاطر تحریم های نظامی اعمال شده از سوی آمریکا و عدم تحویل هواپیماهای اف 35 به ترکیه، قرار است پروژه ساخت هواپیماهای جنگنده بدون سرنشین نیز در دستور کار قرار بگیرد که البته فعلاً در حد ایده پردازی و تحقیقات اولیه است.

در پایان باید گفت، در چند سال گذشته، دولت اردوغان و نیروهای دفاعی و امنیتی ترکیه مانور و تبلیغات زیادی در مورد موثر بودن پهپادهای بیرقدار به راه انداخته و آن را تبدیل به یک ابزرا تبلیغاتی مهم کردند که توجه بسیاری از کشورها را به سوی خود جلب کرده است. اما واقعیت این است که با وجود امتیازات غیرقابل انکار پهپادهای ترکیه، این کشور برای ادامه مسیر فعلی، پاشنه آشیل مهمی به نام «وابستگی به خارج در زمینه تامین قطعات تکنولوژیک حساس» دارد.

در نتیجه، کشورهایی همچون آمریکا، کانادا و انگلیس، می توانند برای صادرات این قطعات به ترکیه، نوعی گروکشی سیاسی و اعمال فشار به راه بیندازند که مانع از تحقق اهداف آنکارا شود. در عین حال، توجه به این نکته ضروری است که تحریم های آمریکا، بهانه هایی دارد که بخشی از آن مرتبط با نوع و ماهیت تحرکات ترکیه در خاورمیانه، آفریقا و قفقاز است اما بخش اعظم، مربوط به این واقعیت است که آمریکایی ها از خودکفایی دفاعی کشورهای دیگر و به ویژه کشورهای جهان اسلام در هراس هستند و تمایل دارند که ترکیه به عنوان یک کشور عضو ناتو، در تمام حوزه های دفاعی و تسلیحاتی، همواره محتاج به غرب باشد.

 انتهای پیام/