کرونا اهمیت گرایش به همدلی را اثبات کرد
استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله(عج) گفت: از زمانی که سازمان بهداشت جهانی شیوع کرونا را یک بیماری همه‌گیر اعلام کرد، نگرانی‌ها افزایش یافت، این وضعیت اهمیت گرایش به همدلی را بیش از پیش نشان داد.
به گزارش خبرنگار اجتماعیخبرگزاری تسنیم؛ همایش ملی کرونا به‌همت دانشکده رفاه برگزار شد. پانل سوم این همایش به موضوع "کرونا، خانواده و سبک زندگی" اختصاص داشت. خدابخش احمدی استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله(عج) در سخنرانی خود در این پانل موضوع بحران ناشی از کرونا را مطرح کرد و در ابتدا با استفاده از آیات قرآن، گرسنگی، نقص اموال، نقص جان‌ها، نقص اولاد و میوه، اموال و جان، چرخش شکست و پیروزی، فراز و نشیب‌های زندگی، حرف‌های زشت و تمسخر کفار و جاهلان، میدان جهاد و دفاع و نیز، شهوت جنسی را عمده‌ترین سختی‌ها و بلایایی عنوان کرد که برای آدمی وجود دارد.
وی همچنین با تأکید بر اینکه بحران‌ها همدلی ایجاد می‌کنند، گفت: بحران، پتانسیل رشد را دارد و درون هر گرفتاری، فرصتی برای رشد قرار گرفته است. فرصت‌های رشد در دوران بحران هم شامل گذشتن از جان (عبور از خود)، انفاق و دستگیری از دیگران، فرو بردن خشم، گذشتن از خطای دیگران، توبه و استغفار میشود.
احمدی ادامه داد: به همین دلیل است که سختی‌ها برای امتحان است تا معلوم شود چه‌کسی از این فرصت‌ها بهره جسته و به تعالی و خلوص رسیده است. نکته مهم و اساسی این است که اولین شرط موفقیت در امور، سعه صدر یا همان صبر است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله سپس در تشریح سبک زندگی پس از بحران، اثرات مثبت و منفی بحران را برشمرد و گفت: اثرات مثبت بحران عبارتند از؛ رشد پس از ضربه، درک معنای زندگی، همدلی و درک دیگران و تلاش و کوشش که در نتیجه آن فرد، امیدوار و صبور و با تجارب مثبت و روحیه انعطاف‌پذیر خواهد بود، همچنین بحران اثرات منفی هم دارد که عبارتند از؛ اختلال استرس پس از ضربه، بی‌هدفی، انزوا و حمایت‌طلبی که در نتیجه آن افراد ناامید، هیجانی، همراه با تجارب آسیب حل‌نشده و ناسازگار خواهند شد.
وی در بخش دیگری از سخنانش مجموعه نشانه‌های رشد پس از ضربه را این موارد دانست؛ صبور بودن، صلح‌گرایی، عقاید محکم، مراقبت از خود، تغییر در هویت، نوع‌دوستی بیشتر، افزایش حمایت‌گرایی، داشتن معنی در زندگی، ادراکات جدید از زندگی، کسب ارزش‌های جدید، درک فلسفه زندگی، احساس شایستگی، افزایش احترام به خود، شناخت توانایی‌های فردی، شکر نعمت‌های خداوند، داشتن حداقل حساسیت‌ها، تغییر در درک از زندگی، تغییر در نظام‌های باوری، احساس قدرت شخصی، تشخیص توانایی‌های جدید، افزایش حس شوخ‌طبعی، حس یکپارچه از خود، تغییر در توانایی فردی، تغییر در ابعاد معنای زندگی، گستره وسیعی از هویت‌یابی، حس مطلوب و رضایت‌بخش از خود، گسترش و بهبود روابط صمیمی، افزایش میزان قدرشناسی از زندگی، تنظیم اصول و مبانی جدید برای زندگی و نیز باز بودن بیشتر به رفتارهای جدید.
احمدی سپس نشانه‌های اصلی رشد پس از ضربه را به این صورت معرفی کرد؛ نقاط قوت جدید و بزرگ‌تر، همدلی بیشتر، بلوغ روانی و هیجانی بیشتر، قدردانی عمیق‌تر از زندگی، کسب ارزش‌های جدید، وضوح معنویت وجودی بیشتر، تغییر در اهداف، معنویت و مذهبی بودن، تغییر در فلسفه زندگی و نظام اعتقادی، داشتن رضایت و معنای زندگی عمیق، تعهد عمیق‌تر به زندگی، سطح آگاهی عمیق‌تر، احساس تازه متولد شدن و فرصت‌های جدید و احساس بازگشت به خود.
احمدی افزود: نشانه‌های محوری رشد پس از ضربه هم شامل ادراک از خود، تعاملات بین فردی و فلسفه زندگی است.
این پژوهشگر بخش دیگری از سخنانش را به همدلی در شرایط کرونا اختصاص داد و گفت: از زمانی که سازمان بهداشت جهانی در مارس 2020 شیوع کووید19 را یک بیماری همه‌گیر اعلام کرد، نگرانی‌ها در مورد پیامدهای روانی، اجتماعی و اقتصادی به‌سرعت افزایش یافت، این وضعیت اهمیت گرایش به همدلی را بیش از پیش نشان داد.
وی با بیان اینکه همدلی جزو کلیدی تعاملات اجتماعی است؛ زیرا تعاملات خانوادگی و رفتارهای اجتماعی را شکل می‌دهد و رفتارهای پرخاشگرانه نسبت به دیگران را بازداری می‌کند، اضافه کرد: همدلی عبارت است از ظرفیت تصور، تجربه و درک آنچه طرف مقابل احساس می‌کند و شامل جنبه‌های عاطفی و شناختی است.
احمدی همچنین درباره همدلی در زمان استرس و احساس و بحران، گفت: همدلی به‌عنوان عامل کلیدی برای ایجاد آرامش و امنیت و رشد پس از بحران نقش ایفا می‌کند. مطالعات به‌طور قطعی، اثرات مفید همدلی شناختی (پذیرش دیدگاه دیگران) و عاطفی (مراقبت و درک دیگران) را بر رفاه دیگران نشان داده است. همدلی شناختی با کاهش تعارض بین‌فردی همراه است و به‌ویژه همدلی عاطفی باعث نوع‌دوستی و مراقبت از همدیگر میشود.
وی افزود: بدون شک، همه‌گیری کووید19 و محدودیت‌های مربوط به آن بر روابط بین‌فردی ما و بر مفهوم همدلی تأثیر گذاشته است، همچنین حمایت اجتماعی یکی از پیش‌بینی‌کننده‌های مهم تاب‌آوری در طول همه‌گیری کرونا بوده است.
احمدی همچنین با اظهار اینکه گزارش کسانی که در دوران کرونا به دیگران کمک می‌کنند در رسانه‌ها به‌وفور وجود دارد، گفت: مردم با ارائه غذا یا دارو به افرادی که نمی‌توانند زندگی خود را اداره کنند و کسانی که آسیب‌پذیرتر هستند کمک می‌کنند.
وی ادامه داد: همدلی با انگیزه پایبندی به فاصله‌گذاری فیزیکی و استفاده از ماسک رابطه مثبت دارد. القای همدلی با افرادی که بیشتر در معرض خطر ویروس هستند، انگیزه پایبندی به این اقدامات را افزایش می‌دهد در حالی که صرفاً ارائه اطلاعات در مورد اهمیت اقدامات چنین نبود.
احمدی در عین حال تأکید کرد: برخی از مردم احساس "همدردی اجباری" را تجربه می‌کنند، که البته این می‌تواند باعث فاصله گرفتن افراد از دیگران شود و فوبیای اجتماعی را افزایش دهد، همچنین همدلی باعث آسیب‌پذیری علائم مربوط به استرس، مانند خستگی و فرسودگی شفقت، به‌ویژه در کادر درمانی در شرایط شدید میشود، به‌لحاظ مفهومی همدلی نزدیک به همدردی است. میزانی از همدلی برای مراقبت از بیماران مفید است؛ با این حال، سطح بالایی از نگرانی‌های همدلانه با توجه به مؤلفه‌های عاطفی آن، ممکن است عامل خطر برای افسردگی و اضطراب در شرایط شدید از جمله کرونا باشد.
وی با تأکید بر اینکه همدلی یک جنبه مهم برای بررسی واکنش افراد به بیماری همه‌گیر است، گفت: منطقی است فرض کنیم که افرادی که بیشتر در مورد خودشان نگران هستند، همدلی بیشتری نیز برای دیگران دارند. البته جنسیت، سن و فرهنگ با همدلی مرتبط است و زنان معمولاً همدلی بالاتری نسبت به مردان دارند و نیز، با افزایش سن میزان همدلی هم قابل افزایش است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله در پایان سخنانش اظهار کرد: یک یافته مهم در شرایط کرونا این است که همدلی در مقایسه با میزان نگرانی‌های همدلی، کاهش یافته است؛ این در حالی است که نگرانی همدلی می‌تواند تعارض بین اعضای خانواده را و نیز؛ محدودیت‌های کرونایی و تهدیدات رسانه‌ای می‌تواند نگرانی همدلی را افزایش دهد.
