آشنایی با سیره حاکم تراز اسلامی/ قدرت مسئولان وسیله خدمت است، نه ابزار ثروت‌اندوزی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ ازجمله مهمترین مؤلفه‌های حکومت‌داری در دیدگاه و اندیشه امام علی علیه السلام، تقوا و دین‌داری، عدالت‌ورزی و مردم‌داری است؛ اموری که هر یک در کنار دیگری تکامل پیدا کرده، ‌مردم را به مسئولان امیدوار و دلگرم می‌کند و زمینه سعادت جامعه را فراهم می‌سازد. تحقق همه این موارد وقتی ممکن می‌شود که تمامی مسئولان در جامعه رعایت‌کننده آن باشند و از تقوا فاصله نگیرند. صالح بودن مسئولان موجب می‌شود هر نیروی کج‌روی به سادگی شناخته شده و از حرکت علیه منافع جمعی کشور اسلامی بازبماند.

خبرگزاری تسنیم در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین علی حیدری، محقق و نویسنده اسلامی،‌ به بررسی جایگاه و نوع عملکرد مسئولان در حکومت اسلامی پرداخته است. آن طور که این کارشناس اسلامی با استناد به آموزه‌های حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام به عنوان حاکم تراز اسلامی توضیح می‌دهد، وقتی سیره زندگی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام را مشاهده و بررسی می‌کنیم، ‌به این نتیجه می‌رسیم که آن حضرت به شدت رعایت تقوا و پرهیزکاری را می‌کردند. به خصوص ایشان در زمانی که زمام امور جامعه اسلامی را در دست گرفتند، ‌شاهد تقوا و ساده زیستی و دقت بسیار در رعایت حق‌الناس هستیم. درست است که سایر ائمه اطهار علیهم السلام هم به شدت اهل رعایت امور مربوط به مردم بوده‌اند، اما امام علی علیه السلام به عنوان حاکم اسلامی در این مورد توصیه‌های زیادی دارند و حتی نمونه‌های عملی از ایشان بسیار است.

بهترین الگو برای حکومت‌داری اسلامی

بهترین الگو برای حکومت‌داری اسلامی را در کجا باید جستجو کرد؟

در این باره حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام الگوی کاملی در زمینه حکومت‌داری اسلامی هستند. امام علی علیه السلام نه‌تنها خود یک نمونه کامل و بارز از حاکم مسلمان، مؤمن و باتقوا بودند بلکه دستورها و رهنمودهای بسیار خوبی برای حاکمان و مسئولان در دولت اسلامی ارائه داده‌اند که باید سرمشق و الگوی همه افرادی که به عنوان مدیر و مسئول در کشور اسلامی خدمت می‌کنند،‌ باشد.

نتیجه ساده‌زیستی مسئولان در زندگی مردم چیست؟

به اعتقاد شما،‌ در میان آموزه‌های آن حضرت کدام مورد بیش از همه باید مورد توجه مسئولان در جامعه امروز ما باشد؟

یکی از مهمترین دستوراتی که به حاکمان اسلامی ارائه شده، ساده‌زیستی آنهاست. چراکه عمدتاً مردم در فشار اقتصادی زندگی می‌کنند و با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند. وقتی حاکم و مسئولان در کشور ساده زیست باشند، هم درد و فشار اقتصادی بر مردم را درک می‌کنند و هم بهتر و با فراغ بال بیشتری می‌توانند تصمیم‌گیری کنند.

از طرف دیگر مردم که شاهد زندگی ساده و بدون تجملات مسئولان خود باشند، هم به زندگی دلگرم‌تر می‌شوند و هم در شرایط بحران از دولت اسلامی حمایت می‌کنند. در حالی که فاصله طبقاتی بین مسئولان و مردم موجل دلسرد شدن ملت می‌شود و فاصله فکری بین آنها را زیاد می‌کند.

مسئولی که مردم را دلگرم می‌کند

به هر حال جامعه امروز ما، حکومت اسلامی است. چه نکاتی باید از سوی مسئولان رعایت شود تا اسلامی بودن جامعه وضوح بیشتری داشته باشد؟

نکته مهمی که در این مورد باید دقت شود این است که بسیاری از مسئولان در کشور اسلامی با ظاهر متدین وارد اجتماع می‌شوند. این اتفاق خوبی است اما لازمه‌اش این است که در رفتار و عملکرد هم هم‌تراز و همراه مردم باشند.

درواقع مسئولان نباید خود را از مردم جدا کنند. اینکه مسئولان به شهرها و روستاهای مختلف سفر می‌کنند، اتفاق مبارکی است و مردم را به همراهی مسئولانشان امیدوار می‌کند.

از سخنان آیت الله مجتهدی کتاب بسیار مهم و جالبی درباره زیست طلبگی تألیف شده است. در این کتاب با استناد به حدیث اهل بیت علیهم السلام نوشته شده که نظر و نگاه کردن به چهره عالم عبادت است، ‌اما عالمی که خانه آنچنانی دارد که نگاه کردن به خانه و وسائل خانه‌اش حسرت بر دل آدمی می‌گذارد، و داخل خانه را با تزئینات کامل گچ بری کرده و آنتن ماهواره را هم روی پشت بام علم کرده و با ماشین گران‌قیمت رفت و آمد می‌کند.

غرض این است که هر چه مسئولان و روحانیون ما ساده‌تر باشند بیشتر در دل مردم اثر می‌گذارند. آیت الله مجتهدی تأکید می‌کنند که قیافه ظاهری روحانی هم باید ساده باشد، نه اینکه عبای گران‌قیمت و کفش براق آن چنانی بپوشد، عینک طلایی یا گران‌قیمت بزند، یا کیف سامسونت در دست بگیرد و امثال این‌ها. خلاصه، نظر به هر عالِمی عبادت نیست.

عالمی که پشت فرمان ماشین آن چنانی می‌نشیند، زلف گذاشته، ساعت مچی بسته، شلوار اتو کرده، زیر شانه قبا، لایی گذاشته، و کیف به دست گرفته و سیگار به لب گذاشته؛ نظر به چنین شخصی عبادت نیست. آیا چنین شخصی روحانی است؟ آیا مردم اگر چنین شخصی را ببینند به یاد خدا می‌افتند؟ روحانی یعنی کسی که روحش را چنان پرورش داده که جسم و علایق نفسانی را از مادیات و زینت و زیورآلات دنیا باز داشته و به مرحله تهذیب نفسانی رسیده، نه این که فقط به فکر جسم و زینت آلات ظاهری بدن باشد. چنین شخصی جسمانی است نه روحانی.

قدرت مسئولان وسیله خدمت است، نه ابزار ثروت‌اندوزی

اگر سبک زندگی امام علی علیه السلام را به عنوان حاکم اسلامی با سایر ائمه اطهار علیهم السلام که به خلافت و حکومت نرسیدند، مقایسه کنیم به چه نکاتی می توانیم برسیم؟

وقتی سیره زندگی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام را مشاهده و بررسی می‌کنیم، ‌به این نتیجه می‌رسیم که آن حضرت به شدت رعایت تقوا و پرهیزکاری را می‌کردند. به خصوص ایشان در زمانی که زمام امور جامعه اسلامی را در دست گرفتند، ‌شاهد تقوا و ساده زیستی و دقت بسیار در رعایت حق‌الناس هستیم.

درست است که سایر ائمه اطهار علیهم السلام هم به شدت اهل رعایت امور مربوط به مردم بوده‌اند، اما امام علی علیه السلام به عنوان حاکم اسلامی در این مورد توصیه‌های زیادی دارند و حتی نمونه‌های عملی از ایشان بسیار است.

امام علی علیه السلام حتی حکومت و قدرت را وسیله‌ای برای ارتقای معنویات می‌دانستند.

همین طور است. آن حضرت تأکید فرموده بودند که اگر از طریق قدرتی که در اختیار ندارند، ‌نتوانند حق مظلوم را از ظالم بگیرند و عدالت را در میان مردم اجرا کنند، حقیقتاً حکومت و قدرت برای ایشان از عطسه بز پست‌تر و بی‌ارزش‌تر است.

دقت کنید که آن حضرت به چیز پست و بی‌ارزشی مثال زده‌اند تا برای مردم مشخص شود داشتن قدرت و امکانات در دست حاکم اسلامی وقتی ارزش محسوب می‌شود که بتواند حق مظلومی را احقاق کند تا از این طریق هم زندگی مردم در رفاه بگذرد و هم خود حاکم و مسئول در کشور اسلامی، آخرت و و زندگی ابدی بهتری برای خود فراهم کند. نه اینکه مسئولان به همین زندگی کوتاه‌مدت دنیایی اکتفا کنند و افق بالاتر که زندگی ابدی است را نادیده بگیرند.

به عبارت دیگر وقتی مسئولان در جامعه اسلامی حقوق مردم را رعایت می‌کنند، ساده زیست باشند، صبور، ‌خستگی ناپذیر و شجاع باشند، در وهله اول به خود لطف کرده‌اند و از این بابت منتی بر مردم ندارند. چون درواقع زندگی ابدی خود را از آتش و عذاب نجات داده و بهشت همیشگی را از مسیر قدرت و مسئولیت دنیایی به دست آورده‌اند. در عین حال خیر و برکتی که از حق‌طلبی حاکم و مسئول ایجاد می‌شود به مردم مظلوم هم می‌رسد و همه از آن بهره می‌برند.

مسئولان، در برابر خدا مسئول‌اند

یکی از دستورات بسیار مهم امام علی علیه السلام را در نامه ایشان به جناب مالک اشتر می‌توان مشاهده کرد. آن حضرت در نامه نوشته‌اند: «مهربانی با مردم را پوشش دل خود قرار بده و با همه دوست و مهربان باش. مبادا هرگز چونان حیوان شکاری باشی که خوردن آنان را غنیمت بدانی. زیرا مردم دو دسته هستند: دسته‌ای برادر دینی تو و دسته‌ای دیگر همانند تو در آفرینش می‌باشند. اگر گناهی از آنان سر می‌زند یا علت‌هایی بر آنان عارض می‌شود، یا خواسته و ناخواسته اشتباهی مرتکب می‌شوند، آنها را ببخش و بر آنها آسان بگیر، آن طور که دوست داری خدا تو را ببخشد و بر تو آسان بگیرد. همانا تو از آنان برتر، و امام تو از تو برتر، و خدا بر آن کس که تو را فرمانداری مصر داد، والاتر است، که انجام امور مردم مصر را به تو واگذارده و آنان را وسیله آزمودن تو قرار داده است.»

رحمت و رأفتی که امام در این نامه به آن اشاره کرده‌اند، موجب می‌شود حتی افرادی که در ابتدا با حکومت اسلامی در تعارض هستند،‌با آن همراه بشوند و شرارت‌ها و کج‌روی‌ها در جامعه کم شود. در عین حال امام در نامه خود، به این موضوع مهم اشاره فرموده‌اند که هر کسی در جامعه مسئولیتی به دست می‌گیرد درواقع در برابر خدای متعال مسئول است و باید پاسخگو باشد؛‌این پاسخگویی موضوعی نیست که بتوان از زیر آن شانه خالی کرد و نسبت به آن بی‌اعتنا بود.

البته رسانه‌ها در این زمینه می‌توانند به مسئولان هشدار بدهند اما درنهایت اگر انسان خود را در پیشگاه خود مسئول بداند می‌تواند امیدوار به سربلندی ابدی خود باشد.

در غیر این صورت بازی دنیا به خوبی انسان را فریب می‌دهد و به اصطلاح انسان را به بازی می‌گیرد تا لحظه‌ای که مرگ سراغ فرد بیاید و آن موقع دیگر جای بازگشت و جبران عمر رفته و فرصت‌های از دست رفته نیست.

انتهای پیام/