ترکمان‌ها ابزار مداخله‌های منطقه‌ای ترکیه؟

بنه گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، مداخله در مسائل داخلی کشورهای مختلف به بهانه حمایت از اقوام هم نژاد، برای دولت ترکیه به یک بهانه و ابزار مهم تبدیل شده است. اما حالا شواهد نشان می دهد که این رفتارها و منش سیاسی مبتنی بر قومیت و نژاد، محدود به دولت و حزب حاکم نیست و مخالفینی هم که قرار است جای اردوغان را بگیرند، با همین نگرش به میدان سیاست آمده اند.

امروز سه شنبه در هتل شرایتون آنکارا، به بهانه تداعی روز جهانی حقوق بشر، مراسمی از سوی حزب خوب برگزار شد. حزب خوب به رهبری خانم مرال آکشنر، یکی از احزاب مهم ائتلاف ملت و از مخالفین مهم اردوغان است که در مدت زمانی کوتاه، توانسته جایگاه خود را تثبیت کند. این حزب هم اکنون 15 درصد از آرای کل مردم ترکیه را در اختیار دارد و چنین رقمی برای حزبی که تنها 3 سال از تاسیس آن گذشته، ایده آل و قابل توجه است.

حزب خوب که در واقع به عنوان یک شاخه انشعابی جریان راست افراطی باغچلی شناخته می شود، آشکارا از تفکر و اندیشه سیاسی مبتنی بر قوم و نژاد، حمایت می کند.

نشست هتل شرایتون آمریکا به بهانه حمایت از ترک های اویغور ترکستان شرقی چین برگزار شد، اما مهمانانی از ترکمان های سوریه و عراق نیز در آن حضور داشنتند.

ارشد صالحی سیاستمدار اهل کرکوک عراق و رئیس پیشین جبهه ترکمان ها، در این مراسم پشت تریبون رفت و خطاب به رهبر حزب خوب گفت:«در ترکیه، مرال خانم را آبلا (آبجی و خواهر بزرگ) صدا می زنند. شما فقط خواهر مردم ترکیه نیستید برای ما ترکمان های عراق نیز، یک خواهر بزرگ و شایان احترام هستید و از شما حمایت می کنیم.»

ارشد صالحی چندی پیش به دنبال توافق دولت مرکزی بغداد و اقلیم کردستان عراق برای استقرار واحدهای مشترک پیشمرگ و سربازان عراقی در کرکوک، فریاد تظلم خواهی را بلند کرده و از باکو و آنکارا کمک خواسته و آشکارا خطاب به اردوغان و علی اف گفته بود: منافع منطقه ای شما در خطر است! حالا هم با حضور در مراسم حزب خوب، از مخالفین اردوغان کمک می خواهد.

مرال آکشنر نیز در پاسخ به سخنان صالحی، حمایت خود و حزب متبوع خود از ترکمان ها و اویغورها را اعلام کرد.

او با لحنی حماسی و در میان تشویق شدید حاضران اعلام کرد که عهد بسته پس از تصاحب قدرت، حافظ حقوق و حامی جدی ترکمان های منطقه و اویغورهای چین باشد و اجازه ندهد که آزادی و حقوق انسانی آنها لگد مال شود.

از عراق و سوریه تا چین و دریای سیاه

چندی پیش دولت باغچلی شریک اردوغان در ائتلاف جمهور، با اهدای نقشه موهومی به نام سرزمین های توران و ترک زبان به اردوغان، به او یادآوری کرد که ترکیه باید حامی حقوق همه ترک های منطقه و جهان باشد.

شواهد میدانی چند سال گذشته نشان داده که حمایت ترکیه از هزاران شبه مسلح ترکمان سوریه، معادلات امنیت این کشور را به هم ریخته است. بخشی از ترکمان های سوریه در زیر لوای گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه علیه دولت بشار اسد جنگیدند، گروهی از آنان لشکر سلطان مراد را تشکیل دادند و بخش مهمی از آنان نیز در گروه های افراطی و خطرناک جای گرفتند.

در همین حال، ترکیه در میدان لیبی نیز از این افراد استفاده کرد و صدها ترکمان مسلح را به طرابلس فرستاد که البته گروهی از آنان گریخته و خود را به اروپا رساندند.

گفته می شود بخش هایی از ترکمان های سوریه در جریان جنگ اخیر قره باغ نیز از مرز ترکیه و سوریه به جمهوری آذربایجان، منتقل شده بودند. ترکیه همچنین حمایت از تاتارهای کریمه، ترک های آبخازیا، برخی ترک های بالکان و مناطق دیگر را نیز بهانه کرده تا برای مداخله در مسائل کشورهای مختلف، ابزارهای خود را به کار بگیرد.

دولت آتی ترکیه و روابط آنکارا – پکن

طیف گسترده ای از احزاب و جریانات سیاسی مخالف اردوغان و آکپارتی در ماه های اخیر، بارها علیه چین موضع گرفته و از رئیس جمهور ترکیه خواسته اند که به منظور حمایت از اویغورها، اقدامی انجام دهد. با این حال، دولت ترکیه، منافع اقتصادی بلندمدت مهمی را در حفظ رابطه با چین می بیند و هیچگاه علیه چین موضع نگرفته است.

از اواخر سال 2020 میلادی به این سو، تلاش برای توسعه تجارت ریلی از ترکیه به مقصد چین، معنا و مفهومی جدی پیدا کرده است. به همین خاطر با وجود اصرار مداوم شخصیت هایی همچون آکشنر، باباجان، داود اوغلو و دیگران، اردوغان حاضر نشده در حمایت از اویغورها، نکته ای بر زبان بیاورد.

اما شواهد نشان می دهد که در صورت کنار زده شدن اردوغان و باغچلی از صحنه قدرت، همه رویکردهای سیاست خارجی ترکیه به چین تغییر خواهد کرد. چرا که در ائتلاف ملت (کلیچدار اوغلو و آکشنر)، علاوه بر پایبندی به نگرش های ملی گرایانه، رغبت برای توسعه رابطه با غرب، به شکل مشهودی دیده می شود.

در نتیجه در صورت تشکیل دولت شراکتی این دو رهبر مخالف اردوغان، روابط بین ترکیه و دو کشور چین و روسیه رو به سردی خواهد رفت و شاهد توسعه روابط ترکیه با اروپا و آمریکا خواهیم بود و یکی از ابتدایی ترین پیامدهای این چرخش سیاسی، حمایت بی چون و چرای ترکیه از اویغورهای چین و موضع گیری در برابر چین خواهد بود.

در پایان باید گفت، بر اساس شواهد و مثال های چند سال اخیر، می توان این واقعیت را به وضوح مشاهده کرد که تلاش برای مداخله در مسائل داخلی کشورهای منطقه به بهانه حمایت از حقوق ترکمان ها در عراق، سوریه و حقوق آذری ها در جمهوری آذربایجان و تاتارهای کریمه، برای ترکیه تبدیل به یک دستاویز سیاسی شده است.

دولت ترکیه با این دستاویز، مشکلات فراوانی برای عراق و سوریه ایجاد کرد و در مورد کشورهای دیگر نیز این رویه در جریان است. اما در دورنمای تحولات آتی ترکیه نیز، می توان چنین پیش بینی کرد که حتی در صورت به قدرت رسیدن مخالفین اردوغان، مداخله گری بر اساس نگرش قومی و نژادی از سیاست خارجی ترکیه، رخت برنخواهد بست.

انتهای پیام/