ارزیابی دستاورد ترکیه در نشست سران ناتو

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بسیاری از رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه، به پاسخ این سوال می اندیشند: اردوغان در نشست سران ناتو در مادرید اسپانیا، چه داد و چه گرفت؟

آیا همچنان که خود رجب طیب اردوغان و رسانه های حزب عدالت و توسعه ادعا می کنند، ترکیه در این نشست به یک ظفر و دستاورد تاریخی دست یافته یا خیر؟

برای رسیدن به پاسخ های این سوال، می توان اظهارات برخی از سیاستمداران و تحلیلگران ترکیه را ارزیابی کرد.

گروهی از سیاستمداران بر این باورند که اردوغان توانسته خود را به غرب نزدیک تر کند و امتیاز بگیرد، اما هستند تحلیلگران دیگری که معتقدند سوئد و فنلاند، تعهد امنیتی خاصی به اردوغان نداده اند و حمایت آنها از پ.ک.ک ادامه پیدا خواهد کرد.

مساله آمریکا است و نه سوئد و فنلاند

نامق تان از دیپلمات های نام آشنای ترکیه که روزگاری عهده دار مقام سفارت کشورش در آمریکا و چند کشور دیگر بوده، به یکی از تحلیل گران ترکیه به نام مراد یتکین گفته است: «اساساً وقتی که ما درباره سفر اردوغان به مادرید صحبت می کنیم، موضوع اصلی ما، آمریکاست و نه ناتو و سوئد و فنلاند. دیدید که با وجود اصرار و ارجاعات مکرر لابی گرها و دیپلمات ها، جو بایدن حاضر نبود با اردوغان دیدار کند. او خیلی آشکار پیام داده بود که دیدار من و اردوغان به نتایج نشست مشترک ترکیه، سوئد و فنلاند، بستگی دارد. خیلی بی تعارف بگویم، اگر اردوغان در آن نشست روی میز می کوبید و بر تهدید پیشین خود مبنی بر وتوی تصمیم عضویت سوئد و فنلاند در ناتو پافشاری می کرد، جو بایدن حاضر نمی شد با او دیدار کند.»

علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی نیز گفته است: «اگر ما هنوز هم صاحب جنگنده اف 35 نشده ایم و حتی برای فروش اف 16 هم منت می گذارند و ما را به کنگره حواله می دهند، چنین چیزی به این معنی است که مذاکرات اردوغان و تیم او دستاورد خاصی نداشته است.»

وقتی که اظهارات جو بایدن، ترکیه را خوشحال کرد

بسیاری از رسانه های ترکیه، اظهارات جو بایدن در کنفرانس مطبوعاتی پایان نشست ناتو را به عنوان پیروزی تاریخی ترکیه و اردوغان منعکس کردند. بایدن گفته بود: ما باید به ترکیه اف 16 بفروشیم، در غیر این صورت ضرر می کنیم.

موضوع خرید 40 فروند جنگنده اف 16 و همچنین نوسازی کیت های هواپیماهای قدیمی ترکیه، برای تیم اردوغان تبدیل به یک موضوع حساس و استراتژیک شده است. چرا که آمریکا قبلاً با قاطعیت تمام نام ترکیه را از لیست خریداران و سفارش دهندگان اف 35 خط زد و حالا اگر نیروی هوایی ترکیه نتواند اف 16 هم بخرد، با مشکلات مهمی روبرو می شود. در نتیجه تیم اردوغان ترجیح داده تا بیش از هر چیز روی موضوع جلب رضایت بایدن مانور دهد.

تعهدات مبهم دو نامزد جدید عضویت ناتو

گفتیم که قرار است جو بایدن اف 16 بدهد. اما طرف دیگر این معامله یعنی سوئد و فنلاند چه تعهدی به ترکیه داده اند؟ آیا آنان هم به تعهدات خود عمل خواهند کرد؟ این سوال مهمی است که باید به شکل شفاف به آن پاسخ داد.

واقعیت این است که درمورد تعهدات فنلاند و سوئد، دو روایت کاملاً متفاوت و متناقض وجود دارد.

اردوغان و اعضای سیاسی – امنیتی تیم او می گویند: این دو کشور وعده دادند که هر چه زودتر، اعضای لیست 73 نفره تروریست های فراری را به ما تحویل دهند.

مقامات سوئد و فنلاند نیز می گویند: اولاً تحویل دادن افراد، تنها و تنها بر اساس کنوانسیون های اتحادیه اروپا خواهد بود. دوم این که ترکیه باید اسناد محکمه پسندی در اختیار بگذارد که ثابت کند تمام افرادی که نام آنها در لیست مزبور آمده تروریست و خطرناک هستند.

طاها آک یول از حقوقدانان و تحلیلگران سیاسی ترکیه گفته است:«تعریف ترور و تروریست در حقوق داخلی کشورها و همچنین در حقوق بین الملل، روشن است. اما اردوغان چنان تعریف وسیعی از ترور و تروریست ارائه داده که حتی شامل سران احزاب مخالف داخل ترکیه می شود! بنابراین بعید است که اروپایی ها زیر بار اجرای چنین تعهداتی بروند.»

رفیق نزدیک اردوغان: بهتر است جوگیر نشویم!

مهمت بارلاس از نویسندگان و صاحبان روزنامه صباح که رفاقت دور و درازی با اردوغان دارد، تنها روزنامه نگاری است که جرات کرده در حضور رسانه ها، از گونه مبارک رئیس جمهور، نیشگون بگیرد و با او رفیقانه برخورد کند!

اما حتی بارلاس نیز با وجود آن که یک روزنامه نگار پیشکسوت و رفیق نزدیک اردوغان است، به نویسندگان نزدیک به حزب حاکم هشدار داده و گفته است:«لازم نیست این توافق را مانند یک ظفر تاریخی قلمداد کنیم. یادمان باشد، این نه پیروزی است و نه امتیاز دادن و شکست. باید جوگیر نشویم و به شکلی واقع بینانه به مسائل بنگریم. ما که فعلاً نمی دانیم آیا سوئد و فنلاند سر قول و قرارهایشان می مانند یا نه.»

وقتی که اردوغان، غرب را تهدید کرد

در چند ساعت گذشته، بسیاری از مقامات سوئد و فنلاند، در موضع گیری های رسانه ای خود اعلام کرده اند که قرار نیست کسی را به ترکیه تحویل دهند. آنان حتی پا را از این فراتر نهاده و اعلام کرده که بر اساس تعاریف اتحادیه اروپا، پ.ک.ک یک گروه تروریستی است، اما در مورد کردهای سوریه چنین دیدگاهی ندارند. این همان حرفی است که واکنش خشمگینانه اردوغان را به دنبال آورد.

رئیس جمهور ترکیه خطاب به سران سوئد و فنلاند گفت:«باید به تعهداتتان عمل کنید. اگر نه ما لایحه ای به مجلس می بریم و توافق با شما را لغو خواهیم کرد.»

سوال اینجاست: آیا رئیس جمهور و پارلمان ترکیه می توانند چنین اقدامی انجام دهند؟ بله. از منظر حقوقی چنین چیزی ممکن است. اما مساله اینجاست که اگر ترکیه توافق با سوئد و فنلاند را لغو کند، دو مشکل اساسی پیش می آید:

1.اول این که اسناد اولیه امضا شده و سه شنبه آتی وزرای امور خارجه سوئد و فنلاند، اوراق نهایی را امضا می کنند و اگر ترکیه در این فرصت کوتاه، زیر حرف خود بزند، به قول طاها آک یول، عملاً با خطر انزوا و اخراج از ناتو روبرو می شود.

2.اگر اردوغان زیر حرفش بزند و با عضویت سوئد و فنلاند مخالفت کند، جو بایدن دوباره مخالفت کنگره را بهانه کرده و حاضر نخواهد شد به ترکیه اف 16 بفروشد.

در پایان باید گفت، آن چه اردوغان در نشست سران ناتو به دست آورد، یک امتیاز طلایی و تاریخی نیست و با توجه به فاصله ای که بین ترکیه و غرب به وجود آمده، این بالاترین چیزی بود که توانست به دست بیاورد. اما در عین حال، نباید این مساله را نیز از یاد ببریم که حالا، زمین بازی و بخشی از شرایط بازی عوض شده و ترکیه نمی تواند همچون گذشته، با روسیه روابط نزدیک و سطح بالا داشته باشد.

انتهای پیام/