روایت روزنامه‌ی مطرح چین از عضویت ایران در سازمان شانگهای: استقلال دیپلماتیک ایران، آرمان شانگهای را تقویت می‌کند

خبرگزاری تسنیم - گروه بین‌الملل: حدود سه هفته گذشته رییس جمهور جمهوری اسلامی ایران، سید ابراهیم رییسی، در بیست و دومین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در سمرقند ازبکستان شرکت کرد و طی این اجلاس جمهوری اسلامی ایران رسما به عضویت دائم سازمان شانگهای در آمد. این مساله تا اندازه ای برای رسانه‌های بین‌المللی اهمیت داشت که بسیاری از آنان به این رویداد پرداختند. 

یکی از کشورهایی که به طور خاص به این مساله واکنش نشان داد، چین بود. به عنوان مثال، روزنامه سراسی «دیلی چاینیز» با اشاره به اهمیت این مساله نوشت: «اواسط سپتامبر، در بیست و دومین نشست شورای سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، یادداشتی درباره تعهدات ایران برای پیوستن به سازمان همکاری شانگهای امضا شد. طبق رویه‌های مربوطه، انتظار می‌رود ایران تا زمان اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در سال 2023 از یک کشور ناظر به یک کشور عضو تبدیل شود. این پیامدهای مهمی هم برای ایران و هم برای سازمان همکاری شانگهای دارد.پیوستن به سازمان همکاری شانگهای یک رویداد مهم است که باعث میشود ایران در زمینه سیاست خارجی طرحی نو در اندازد. ایران با پیوستن به سازمان همکاری شانگهای استراتژی دیپلماتیک خود را مجدداً تنظیم کرده است. با توجه به همه گیری ویروس کوید19 و تحولات جامعه بین الملل، به ویژه رویارویی شرق و آمریکا، اهمیت استراتژیک ایران در جستجوی تعادل بین شرق و غرب را نمی توان نادیده گرفت.»

این روزنامه با اشاره به اهمیت بالای موقعیت ایران در منطقه‌ی غرب آسیا، تاکید کرد: «ایران با پیوستن به سازمان همکاری شانگهای می تواند پتانسیل ژئواکونومیکی خود را به طور کامل توسعه دهد. برای مدتی، اگرچه ایران مقدار زیادی نفت به چین، هند و سایر کشورها صادر کرده است، اما واقعاً در فعالیت های اقتصادی اوراسیا ادغام نشد. در سال‌های اخیر، با افزایش همکاری‌های منطقه‌ای در اوراسیا، اهمیت ایران نیز بر همین اساس افزایش یافته است. در ابتکارات توسعه گسترده کنونی در منطقه اوراسیا، ایران یکی از طرف‌های مهم طرح «یک کمربند، یک جاده» چین بوده و با اتحادیه اقتصادی اوراسیا به رهبری روسیه به توافقنامه تجارت آزاد موقت دست یافته است. این کشور همچنین یکی از محورهای اصلی در طرح "کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب" است که توسط روسیه، هند و سایر کشورها  پیش می رود. پیوستن به سازمان همکاری شانگهای به ایران کمک می کند تا نقش برجسته تری در اتصال محکم قاره اوراسیا ایفا کند. از سال 2022، ایران مبادلات در سطح بالا را با بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی تقویت کرده است و حجم تجارت با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای روندی صعودی را نشان داده است که نشان دهنده پتانسیل همکاری اقتصادی ایران با اوراسیا است.»

دیلی چاینیز در ادامه‌ی این مقاله، به تاریخ و فرهنگ غنی ایران اشاره کرده و نوشته است: «پیوستن به سازمان همکاری شانگهای همچنین بازشناسی نفوذ تاریخی یا فرهنگی ایران است. اگرچه ایران عمدتاً به عنوان یک قدرت در خاورمیانه دیده می شود، اما از نظر تاریخی، ایران یک کشور مهم در آسیای مرکزی است. قدرت امپراتوری ایران باستان و سلسله ایرانی جدید تا افغانستان یا آسیای مرکزی امروزی گسترش یافت. فارسی زمانی زبان اوراسیا در اوایل دوران مدرن بود و فارسی امروزی هنوز می تواند با تاجیکی و دری (یکی از زبان های رسمی افغانستان) ارتباط برقرار کند. تأثیر تمدن ایرانی بر دین، ادبیات و معماری آسیای مرکزی نیز به وضوح قابل مشاهده است. بنابراین، عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای، احیای نمادین نفوذ تاریخی ایران در آسیای مرکزی است و برای ایران که غرور ملی قوی دارد، اهمیت آن بدیهی است.»

این رسانه در ادامه افزود: «به همین ترتیب، الحاق رسمی ایران برای سازمان همکاری شانگهای دارای اهمیت فراوان و مثبتی است. نخست، روحیه باز و فراگیر سازمان همکاری شانگهای را نشان می دهد و تقویت می کند. پس از عضویت هند و پاکستان در سال 2017، سازمان همکاری شانگهای «پیوستن ایران به این گروه» را پذیرفته است که نشان می دهد سازمان  پیوسته در حال جذب عضو جدید است و همچنین نشان دهنده جذابیت بی نهایت سازمان همکاری شانگهای است. همانطور که شی جین پینگ رئیس جمهور چین گفت، کشورهای بیشتری برای پیوستن به "خانواده سازمان  شانگهای" درخواست می دهند، و این به طور کامل نشان می دهد که مفهوم همکاری سازمان همکاری شانگهای عمیقاً در قلب مردم ریشه دارد و چشم انداز توسعه آن به طور گسترده ای خوش بینانه است. دوم، این ممکن است الهام بخش یا تسهیل گر "چشم انداز جدید اوراسیا" باشد و حتی به ایده های جدید توسعه سازمان همکاری شانگهای کمک کند. در ابتدای تأسیس، سازمان همکاری شانگهای عمدتاً بر همکاری های منطقه ای به ویژه رسیدگی به مسائل امنیتی و اقتصادی مرتبط با آسیای مرکزی متمرکز بود. با پیوستن متوالی هند، پاکستان و ایران، زمینه ها و مسائل مربوط به سازمان همکاری شانگهای افزایش خواهد یافت. سازمان همکاری شانگهای در دوره جدید تا حدودی در حال ایجاد درک عمیق تری از پیشینه اوراسیا به عنوان محل تلاقی تمدن های مختلف است و حتی ضروری است که سه منطقه آسیای مرکزی، آسیای جنوبی و آسیای غربی را به عنوان یک کل در نظر بگیریم تا دیدگاه نسبت به اوراسیا هماهنگ تر باشد. باید گفت که این چشم انداز در راستای "یکپارچه سازی سرنوشت بشر" است که توسط رئیس جمهور شی جین پینگ پیشنهاد شده است و همچنین معنای مناسب ابتکار توسعه جهانی و ابتکار امنیت جهانی است.»

این روزنامه معتبر چینی در پایان اضافه کرده که: «روحیه مستقل سازمان همکاری شانگهای بیشتر تقویت و نشان داده شده است. سازمان همکاری شانگهای یکی از معدود سازمان های بین المللی چندجانبه در جهان است که به هیچ وجه کشورهای یا نیروهای غربی در آن شرکت ندارند. کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از یک سیاست خارجی مستقل حمایت می کنند. ایران همیشه به دلیل استقلال دیپلماتیک خود شناخته شده است و عضویت آن آرمان های اصلی سازمان همکاری شانگهای را تقویت می کند. در گفتگوهای کوچک بین سران کشورها در این نشست، رئیس جمهور شی جین پینگ پیشنهاد کرد که سازمان همکاری شانگهای باید "به استقلال استراتژیک پایبند باشد". ایران با استراتژی خارجی بالغ تر و توازن بین شرق و غرب، "خود مختاری استراتژیک" سازمان همکاری شانگهای را بیشتر ترسیم خواهد کرد. سازمان همکاری شانگهای و ایران مطمئناً یک تعامل برد-برد و یک وضعیت دو طرفه شکل خواهند داد و سازمان همکاری شانگهای قوی تر و ایران بهتر خواهند شد. چین و ایران در یک شراکت راهبردی همه جانبه هستند و همکاری چین و ایران در چارچوب سازمان همکاری شانگهای نیز برکت این رابطه را خواهد داشت و چشم انداز روشن تری را ارائه می دهد.»

به نظر می‌رسد چین یکی از کشورهایی است که بیشترین تمایل را برای برقراری رابطه طولانی مدت اقتصادی با ایران دارد و اقداماتی از جمله قرارداد راهبردی 25 ساله و همچنین تلاش برای تسریع در عضویت ایران در سازمان شانگهای، در همین راستا صورت گرفته است.

سیده‌غزل ایزدی، کارشناس مطالعات چین