سفیر ایران در تاجیکستان: ژرفای زبان فارسی مدیون تلاش‌های شگفت فردوسی است

به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم؛ در دانشگاه ملی تاجیکستان همایشی تحت عنوان «شکوه شاهنامه و عظمت فردوسی» با حضور سفیر جمهوری اسلامی ایران، شخصیت‌های علمی، ادبی و فرهنگی تاجیک برگزار شد.

«محمد تقی صابری» سفیر و نماینده تام‌الاختیار جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان طی سخنانی از برگزارکنندگان این همایش قدردانی کرد و گفت: خوشحالم که در شما جمع اصحاب دانش و فرهنگ کشور دوست و برادر، با خویشاوندان تاریخی خود با زبان شیرین فارسی که میراث هزار و چندی ساله نیاکان ماست، سخن می‌گویم.

در حقیقت، زبان پارسی زبان ابوالشعرا عبدالله رودکی، ابوالقاسم فردوسی، سعدی شیرازی، حافظ شیرازی مولوی، نظامی و دیگر شاعران نامور، برای همه ما مثل مادر عزیز و مقدس است. بی‌تردید ژرفای زبان پارسی، مدیون تلاش شگفت حکیم ابوالقاسم فردوسی، بزرگ‌ترین شاعر حماسه سرای ملی ایران است. 

معماری حکیمانه او در برپایی کاخی رفیع از نظم در زبان فارسی، چنان استوار قامت افراشته است که در قرون و اعصار مصون از باد و باران و فرسایش، سرفراز بر تارک فرهنگ ایرانی و اسلامی می‌درخشد و نام بلند آن شاعر گران مایه را برای همیشه زنده نگه داشته است.

نمیرم از این پس که من زنده ام
که تخم سخن را پراکنده ام

وی از مرحوم دکتر مجتبی مینوی ادبیات شناس برجسته ایرانی یاد کرد که درباره بزرگی و عظمت شاهنامه فردوسی گفته است: شاهنامه، بنایی بلند و یادگاری بزرگ است از عصر پهلوانی ایرانی، از عصر جمشید و فریدون و کیخسرو و رستم گرفته، تا ظهور شاهنشاهی ساسانیان و انقراض آن. در این کتاب از هر نوع فکر و موضوع، خواه پهلوانی و حماسی، خواه عاشقانه و غزلی، خواه اندرزی و تعلیمی، خواه رمزی و نغزی، خواه داستانی و اساطیری که بتوان آن را در حوزه مفهوم شعر درآورد، موجود است؛ به قول سعدی:
هر باب از این کتابِ نگارین که برکنی
هم چون بهشت گویی از آن باب خوش تر است

محمدتقی صابری ادامه داد: به اعتقاد این دانشمند فرهیخته، اهمیت شاهنامه حکیم توس را از سه نظر برمی‌شمارد: اول این که شاهنامه در قیاس با آثار ملی دیگر ملت‌ها، اثری سترگ، عظیم و در خور افتخار هر ایرانی است؛ دوم این که شاهنامه، تاریخ داستانی ایران و حاوی قصه‌های ملی ایرانیان است؛ سوم اینکه زبان فارسی، وسیله استحکام علقه اتحاد و ارتباط طوایف ایرانی است و شاهنامه فردوسی، چنان مایه و پایه زبان فارسی را غنی و محکم کرد که از آن پس، فراموش شدن و از بین رفتنش محال بود. از این رو، این کتاب پایه و بنیاد اتحاد قومی ایرانیان به شمار می‌آید.

سفیر ایران در بخش دیگری از سخنان خود، اظهار داشت: هنر بزرگ حکیم توس در بنیان کاخ بلند شاهنامه، این بود که فقط حماسه سرایی و داستان پردازی حماسی و پهلوانی نکرد و در کنار آن، به سجایا و فضیلت‌های اخلاقی نیز پرداخت. مقام معظم رهبری حضرت آیت اللّه خامنه ای در این زمینه فرموده‌اند: من موافقم که از فردوسی تجلیل بشود. شاهنامه تحلیل بشود و حکمت فردوسی استخراج بشود.... اگر کسی به شاهنامه نگاه کند، خواهد دید که یک جریانِ گاهی باریک و پنهان و گاهی وسیع از روح توحید، توکل، اعتماد به خدا و اعتقاد به حق و مجاهدت در راه حق، در سرتاسر شاهنامه جاری است.

صابری از ارزیابی‌های دانشمندان خارجی در مورد فردوسی یاد کرد و گفت که «یان ریپکا» دانشمند بزرگ و ادب شناس کشور چک، در کتاب خود تحت عنوان «تاریخ ادبیات ایران» درباره فردوسی نوشته است: فردوسی در سراسر عرصه ادبیات فارسی، چون تهمتن قد برافراشته است». وی در جایی دیگر از همان کتاب، درباره شاهنامه نوشته است: حقیقت مسلم این است که در پهنه گیتی، هیچ ملت دیگری دارای یک چنین حماسه با عظمتی نیست که تمام سنت‌های تاریخی‌اش را، از دوران تاریک اساطیری تا اواسط سده هفتم در برداشته باشد.

سفیر ایران در ادامه با طرح این پرسش که «به راستی راز ماندگاری شاهنامه چیست؟»، تصریح کرد: اینکه شاهنامه را امروز و بعد از هزار سال، حتی ایرانیان و تاجیکان درس ناخوانده هم می‌فهمند، دو سبب دارد: یکی اینکه فردوسی آن را به زبان ساده عصر خود سروده است و دوم اینکه در طی هزار سال، نیاکان مدام آن را خوانده‌اند و تعبیرات شاهنامه، بر سر زبان‌ها مانده و از گزند نیستی رسته است.

محمدتقی صابری اظهار داشت: شاهنامه، شاهکاری مردمی و به زبان مردم روزگار سراینده آن است. رمز هوشیاری فردوسی هم در این است که آن را به نثر ننوشته که فقط با افراد سواد معدود آن عصر و قرن‌های بعد بتوانند آن را بخوانند و از آن بهره گیرند. آن را به نظم درآورده تا دست مایه کار شاهنامه خوان‌ها گردد و در خاطرها جای گیرد و در میان توده‌های مردم رواج یابد و تأثیر بخشد.

سفیر ایران با بیان اینکه «هزار سال است شاهنامه در دل و دست ایرانیان، پارسی زبانان و پارسی دوستان جای دارد، آنان این کتاب را می‌خوانند و  آنان این کتاب را می‌خوانند و عزیزش می دارند»، گفت: بزرگانی مانند مولوی و سعدی و حافظ، ابیات آن را به تضمین و تلویح در شعر خود می‌گنجانند و برای تربت پاک آن پاکزاد طلب رحمت می‌کنند و حکیمان و عارفان و معلمان اخلاق از آن نکته ها می‌آموزند و مقالات و کتب خود را با ابیات آن زینت و طراوت می‌بخشند.
پیر فرزانه توس فردوسی بزرگ یادگارهای کهن مردم ایران زمین را به وجهی دلپذیر و دلنشین در قالب شاهنامه، عرضه کرد و با این یادگارهای مشترک برای مردمان ما یک «حافظه تاریخی جمعی» به وجود آورد و در یک کلام چنانکه خود می‌گوید «عجم»، یعنی ایرانیان را، با رنج سی ساله خود، «زنده» کرد و به آنان به عنوان ایرانی، «هویت» بخشید.

سفیر ایران در بخش پایانی سخنان خود، تبیین کرد: هزار سال است که فردوسی بر بلندای تاریخ ما استوار ایستاده و ما را به وطن‌دوستی و خداپرستی دعوت می‌کند. ادب و حق‌شناسی اقتضا می‌کند او را گرامی بداریم و شاهنامه‌اش را که شاهکار ادبیات حماسی جهان است، ارج بگذاریم.

شایان ذکر است که در این همایش همچنین «قابل جان خوشوقت زاده» رئیس دانشگاه ملی تاجیکستان، «سراج الدین امامعلی»، «بدرالدین مقصود»، «عبدالله یولداشوف» و «حفیظ رحمان» دانشمندان و محققان برجسته ادبیات فارسی در مورد ابعاد مختلف آثار جاودانه فردوسی و ترجمه‌های «شاهنامه» به زبان‌های گوناگون سخنرانی کردند.

در بخش‌های از این همایش، تعدادی از دانشجویان دانشگاه ملی تاجیکستان پاره هایی از شاهنامه را قرائت کردند.

انتهای پیام/