وعده عجیب اردوغان و بحران اقتصادی ترکیه

به گزارش گروه بین المللی خبرگزاری تسنیم، سال 2023 میلادی برای مردم ترکیه و بازار این کشور، آغاز غافلگیرکننده داشت. چرا که برای اولین بار، هر یک یوروی اتحادیه اروپا حتی از 20 لیره نیز فراتر رفت.

با توجه به آن که کشورهای اروپایی مهمترین مبدا و مقصد صادرات و واردات کالاهای ترکیه هستند، ضعف و لاغری شدید لیره در برابر یورو، نشان دهنده این است که سال نو میلادی نیز برای ترکیه سال دشواری خواهد بود و برای مردم این کشور، سخت سپری خواهد شد.

رکوردشکنی یورو در بازار ترکیه، علاوه بر بازاریان و تولیدکنندگان، مردم را نیز به شدت نگران کرده است. با این حال، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، هنوز هم دست از وعده های طلایی اش برنداشته است. او باز هم این جمله را تکرار کرد که اگر مردم ترکیه به حزب عدالت و توسعه یک بار دیگر فرصت و اجازه دهند که قدرت در دست این حزب بماند، او و همکارانش کاری می کنند که ترکیه در لیست اقتصادهای برتر جهان باشد!

این در حالی است که قدرت در ترکیه به درازای 21 سال، به طور یک کاسه و بلامنازع در دست حزب اردوغان بوده است.

آن چه اردوغان گفت، آن چه نخواست بگوید

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه طی سخنانی در برنامه اعلام ارقام تجارت خارجی در سال 2022 در استانبول با اشاره به آمار اقتصادی کشور در سال گذشته و رشد صادرات گفت: هدف ما این است که ترکیه را در جمع 10 کشور برتر صادرکننده جهان قرار دهیم. با وجود مشکلات موجود در سطح جهانی، صادرات ترکیه در سال 2022 با رشد 12.9 درصدی نسبت به سال پیش از آن به رقم 254 میلیارد و 200 میلیون دلار رسید. 20 سال پیش میزان صادرات کشور 36 میلیارد دلار بود و هم اکنون این رقم 7 برابر شده است».

رئیس جمهور ترکیه در ادامه افزود: «تعداد کشورها و مناطقی که به آنها صادرات داریم٬ به 197 مورد رسید. در بخش‌های مختلف صادرات خود را افزایش داده‌ایم و به عنوان مثال هم اکنون ترکیه در صادرات سریال‌های تلویزیونی پس از آمریکا در جایگاه دوم جهان قرار دارد. برای سال جدید نیز صادرات 1.5 میلیارد دلاری در بخش سریال‌های تلویزیونی را هدفگذاری کرده‌ایم».

آیا آمار و ارقام بالا صحت دارد؟ بله. بدون شک. چیزی که رئیس جمهور ترکیه بیان کرده، آماری است که توسط فعالان معتبر هر دو بخش صادرات و واردات نیز تایید شده است.

اما مشکل در جای دیگری است. مشکل اینجاست که کسری تجاری ترکیه در سال 2022 میلادی، چنان فرازی را تجربه کرده که اردوغان حاضر نشد درباره آن صحبت کند. کسری تجاری به زبان ساده، پیشی گرفتن واردات از صادرات است. کشوری که هزار دلار صادر کند و هزار و پانصد دلار وارد کند، کسری تجاری دارد. آمارهای رسمی و معتبر، حاکی از آن است که کسری تجارت خارجی ترکیه در سال 2022 با 138 درصد افزایش به 110 میلیارد دلار رسید.

میزان صادرات ترکیه در سال 2022 با 12.9 درصد افزایش سالانه به 254 میلیارد و 210 میلیون دلار رسید. اما واردات با 34.3 افزایش به 364 میلیارد و 395 میلیون دلار رسید. در حالی که نسبت صادرات به واردات در سال 2021، 83 درصد بود، این نسبت در سال 2022 به 70 درصد کاهش یافت. با این حساب، نه تنها در قیاس سالانه، بلکه در قیاس ماهانه نیز بازار ترکیه مشکل دارد و کسری تجاری ماهانه از مرز 10 میلیارد دلار عبور کرد. صادرات در آذر ماه با 3.1 افزایش نسبت به آذر ماه قبل 22 میلیارد و 915 میلیون دلار و واردات نیز با 14.6 درصد افزایش در مدت مشابه به 33 میلیارد و 295 میلیون دلار رسید.

سال ورشکسته های ترکیه

سال 2022 میلادی برای شهروندان و شرکت های ترکیه، سال ورشکستگی، تورم، بیکاری و از دست رفتن مال و ثروت بود. آمارها حاکی از آن است که در مجموع 8 میلیون و 599 هزار پرونده در مدت یک سال به اجرائیات رفت تا اموال بدهکاران، مصادره شود. تعداد پرونده های جدید با مدت مشابه سال 2021 مقایسه شده و آمار نشان می دهد که میزان ورشکستگی و درخواست مصادره اموال، 588 هزار پرونده افزایش یافته است.

این یعنی یک افزایش 8 درصدی. تازه همه اینها در حالی است که خود دولت در چند مقطع، حاضر شد پرونده تمام بدهی های زیر 2 هزار لیره مربوط به معوقات گاز و برق شهروندان فقیر را از جیب خزانه پرداخت کند.

سال بدهکاری، سال معوقات بانکی

جاندان یوجر از کارشناسان متخصص مالی و از نمایندگان پارلمان ترکیه اعلام کرده که حجم بدهی مردم به بانک ها و به تبع آن، هم حجم معوقات بانکی، رکوردشکنی کرده است.

او می گوید: «شهروندانی که قدرت خریدشان کاهش یافته، به بانک ها مراجعه می کنند و بر روی کارت های اعتباری وام می گیرند. اما عملاً امکان بازپرداخت ندارند. به همین خاطر، بدهی شهروندان به بانک ها به سطح 32 میلیارد لیره افزایش یافته است. البته این فقط رقم خُرد اعتباری است و کل بدهی شهروندان با احتساب همه بخش ها به یک تریلیون و 533 میلیارد لیره رسیده است که یک رکورد تاریخی است».

زرنگی اردوغان در تغییر هدف بزرگ ترکیه

یازده سال از تدوین سند بالادستی «چشم انداز ترکیه 2023 میلادی» سپری شده است. در این یازده سال، اردوغان و همراهان او، همواره مدعی شده اند که در سال 2023 میلادی، ترکیه صاحب یکی از 10 اقتصاد بزرگ جهان خواهد شد. اما این هدف هنوز هم محقق نشده و ترکیه به زحمت توانسته بر پله 21 جهان بایستد.

اردوغان این بار چه گفت؟ او یکی دو کلمه را جابه جا کرده و اعلام کرد: «هدف ما این است که ترکیه را به یکی از 10 کشور برتر صادرکننده جهان تبدیل کنیم».

به همین راحتی، رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه از ادعای 11 سال اخیر خود عقب نشینی کرد. ادعایی که حتی دو ماه پیش نیز بر آن پا فشاری می کرد. اما حالا همه می دانند که چنین چیزی، دست کم با سیاست های کنونی دولت اردوغان شدنی نیست.

در پایان باید گفت، شرایط سخت معیشتی مردم ترکیه، برای مخالفین اردوغان، یک امکان و فرصت طلایی و تاریخی فراهم آورده و مردمی که از گرانی و بیکاری به ستوه آمده اند، به آسانی می توانند به مخالفین اعتماد کنند. اما نباید فراموش کرد که تبعات تصمیمات غلط و غیرمنطقی تیم اردوغان و از دست رفتن نزدیک به یکصد و پنجاه میلیارد دلار از منابع ارزی ترکیه، کار را برای دولت آتی نیز سخت خواهد کرد.

انتهای پیام/