رای کردها، پارسنگ انتخابات آتی ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، از آنجایی که حزب حاکم و جبهه مخالفین از یک وضعیت تقریباً برابر برخوردار هستند، رای کردهای مخالف دولت می تواند به مثابه یک پارسنگ مهم کرده و موازنه را به نفع یکی از طرفین تغییر دهد.

در شرایطی که کمتر از 5 ماه به انتخابات سراسری ترکیه باقی مانده، شرکت های نظرسنجی شب و روز مشغول فعالیت هستند تا آخرین وضعیت تغییر گرایش و رویکردهای سیاسی مردم کوچه و خیابان را بسنجند و نشان دهند که کدام حزب از موقعیت بهتری برخوردار است. تا اینجای کار ائتلاف جمهور یعنی اردوغان و باغچلی و ائتلاف 6 حزب مخالف آنها، تقریباً در شرایط مساوی هستند. برتری مخالفین نسبت به اردوغان در حد کمی است و کارشناسان معتقدند که برتری 2 تا 3 درصدی، خطرناک است و نمی تواند ضامن پیروزی باشد. در نتیجه رای 4 میلیونی کردهای هوادار حزب دموکراتیک خلق ها که در حد 10 درصد کل آرای مردم ترکیه است، می تواند نتیجه کل بازی را تغییر دهد.

میزان تاثیر رای کردها در انتخابات 2023 میلادی، موضوعی است که توجه فارین پالیسی را نیز به سوی خود جلب کرده و درباره آن نوشته است:«حزب دموکراتیک خلق ها به عنوان (HDP) نماینده اصلی کردها در ترکیه، نقش تعیین کننده ای در تشکیل دولت بعدی خواهد داشت. در شرایطی که محبوبیت اردوغان و حزب او پایین آمده، در زندان ماندن صلاح الدین دمیرتاش نامزد سابق ریاست جمهوری در زندان، برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه را به طور کامل تهدید می کند. در این مرحله، حزب دموکراتیک خلق ها در موقعیتی قرار گرفته که ممکن است امتیازگیری کند و بتواند دولت بعدی را از طریق پارلمان تعیین کند. بنابراین، ائتلاف 6 حزب مخالف اردوغان، می تواند برخی مصالحه ها را در مورد حقوق اقلیت ها برای حزب دموکراتیک خلق ها انجام دهد و در نتیجه قدرت را از حزب عدالت و توسعه (AKP) و حزب حرکت ملی (MHP) بگیرد».

دمیرتاش چه می گوید؟

حالا سالهاست که صلاح الدین دمیرتاش رهبر حزب نیست و در زندان ادیرنه یعنی در پایتخت سابق عثمانی، محبوس است. اما او هنوز هم یک چهره اثرگذار است و می تواند رای چند میلیون نفر از کردهای مخالف اردوغان را به سویی هدایت کند که خودش می خواهد.

دمیرتاش در پیام سیاسی خود به مناسبت آغاز سال نو میلادی نوشته است:«در حالی که راهروهای سیاسی پرتردد شده اند و همه در حال آماده سازی برای تشکیل اتحاد، معرفی نامزدها و انتشار لیست ها هستند، اجازه دهید مبارزات انتخاباتی خود را با شما آغاز کنیم. ما شروع می کنیم! بیایید کمپین خود را با گسترده ترین مشارکت، نه برای نام یا حزب، بلکه برای دموکراسی آغاز کنیم و تا آخرین روز آن را با هم اجرا کنیم. ما برای یک کارزار انتخاباتی پرشور، شاد و مصمم آماده می شویم و منتظر پیشنهادات و مشارکت شما هستیم».

معنای سیاسی پیام دمیرتاش این است که او همچنان خواهان آن است که اردوغان و باغچلی از صحنه قدرت کنار زده شوند. اما در عین حال، هنوز هم از هواداران خود نخواسته که به مخالفین اردوغان رای دهند.

شکاف در صف اوجالانی ها

پیش از این در فضای سیاسی ترکیه، چنین تصور می شد که صف سیاستمداران وابسته به اوجالان و پ.ک.ک، یک صف منسجم، متشکل و یکدست بوده و امکان خلل در آن وجود ندارد. اما با جدا شدن برخی از نمایندگان مخالف از حزب دموکراتیک خلق ها، این تصور نقش بر آب شد.

آیهان بیلگن، یکی از سیاستمداران مهمی است که از این حزب جدا شده است. او که از یک حوزه سیاسی – اجتماعی حساس یعنی از قارص با ترکیب کُرد – آذری به پارلمان راه یافته بود، تا رده های بالای حزب رفت و مدتها سخنگوی حزب دموکراتیک خلق ها بود. اما پس از چندین سال همراهی با اوجالان و دمیرتاش، یک سال پیش، از این حزب جدا شد و حالا حزب مستقلی تاسیس کرده که حزب صدا «سس پارتیسی» نام دارد.

در این مدت کوتاه، حزب او در 81 استان ترکیه دفاتر خود را تاسیس کرده و مجوز حضور در انتخابات 2023 را کسب کرده است.

بیلگن، از معدود سیاستمدارانی است که جرات کرده به روشنی از آراء و اندیشه های پ.ک.ک انتقاد کند. او جدیداً درباره دلایل جدایی خود از حزب دمیرتاش گفته است: «او یک فرصت تاریخی را از ما گرفت. پس از انتخابات 2014 میلادی، اردوغان و داود اوغلو برای تشکیل دولت به ما محتاج شده بودند. می توانستیم در دولت ائتلافی با آنها شریک شویم و به کردها خدمت کنیم. اما دمیرتاش در سخنرانی عمومی، خطاب به اردوغان گفت: اجازه نخواهم داد رئیس شوی. نتیجه چه شد؟ او با باغچلی ائتلاف کرد، رئیس شد و دولت تشکیل داد و جناب دمیرتاش در زندان است».

بیلگن در ادامه و در انتقاد از سیاست های پ.ک.ک گفته است: «در سال 2013 میلادی، ما در آنکارا با دولت اردوغان مذاکره می کردیم و صلح در جریان بود. اما پ.ک.ک در اقدامی خرابکارانه، در چند شهر کردنشین، در وسط خیابان ها خندق حفر کرد و با پلیس و نیروهای امنیتی وارد درگیری شد. این یک خطای بزرگ بود که جان صدها جوان و نوجوان کُرد و همچنین جان بسیاری از نیروهای ترکیه را گرفت».

همچنان که انتظار می رفت، بیلگن به اتهام بیان این انتقادات، از سوی هواداران پ.ک.ک و حزب دموکراتیک خلق ها، به خیانت متهم شده است. اما واقعیت این است که او با انتقادات واقع بینانه خود، زمینه آن را فراهم کرده که برخی دیگر از فعالان سیاسی کُرد، به صف حزب صدا بپیوندند و گروهی از نمایندگان خواهان صلح و دموکراسی را تشکیل دهند.

کردها و حرف معنی دار باباجان

علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی درباره حقوق کردها گفته است: «اردوغان و باغچلی می گویند در این کشور، چیزی به نام معضل کردها وجود ندارد. ولی نگاه ما این نیست. خیر. ما مشکل داریم. اما این مشکلات، از جنس حقوق انسانی و دموکراتیک هستند و ما می توانیم آنها را حل کنیم. بگذارید شفاف بگویم، دادن حقوق هموطنان کُرد یک چیز است و رویارویی با معضل ترور، یک چیز دیگر».

باباجان در سخنان خود، عملاً نشان داده که او و رفقایش قصد ندارند با پ.ک.ک و یاران دمیرتاش و اوجالان مذاکره کنند اما حاضرند در ساختار آتی، با اعمال برخی تغییرات حقوقی و فرهنگی، توقعات کردها را برآورده کنند.

تکرار یک تجربه عجیب

در انتخابات محلی پیشین در ترکیه، این همراهی و رای کردهای هوادار پ.ک.ک بود که باعث شد امام اوغلو در استانبول، یواش در آنکارا و سویر در آدانا، سنگین ترین شکست ممکن را بر نامزدهای حزب اردوغان تحمیل کنند. اما واقعیت این است که پ.ک.ک، حزب دموکراتیک خلق ها و به تبع آنها کردهای ترکیه، بابت این مشارکت  همراهی طلایی، امتیاز طلایی خاصی دریافت نکردند. در نتیجه بعید نیست که این بار هم، سران حزب دموکراتیک خلق ها، استراتژی خود را بر این مبنا تعیین کنند که مهمترین هدف و خواسته آنان، صرفاً بر محوریت شکست اردوغان  باغچلی باشد و دیگر هیچ.

در پایان باید گفت، سران گروه تروریستی پ.ک.ک در کوهستان قندیل، همواره نشان داده اند که در بزنگاه های خاص، اهل چرخش و معامله هستند و کسی نمی تواند روی حرف آنها حساب ویژه ای باز کند. در نتیجه بعید نیست که در ماه های آتی، آنان تصمیمات خود در مورد حمایت یا عدم حمایت از مخالفین اردوغان را تغییر دهند.

انتهای پیام/