عامل روسیه و کریدور زنگه‌زور در مذاکرات صلح آذربایجان
روسیه در موضوع کریدور زنگه‌زور علاقه‌مند است خطوط ارتباطی از ارمنستان عبور کند زیرا در چنین حالتی، سرویس مرزی روسیه کنترل این جاده را بر عهده خواهد گرفت اما اگر از ایران عبور کند، روسیه از این روند خارج می‌شود که با منافع مسکو همخوانی ندارد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانه‌های جمهوری آذربایجان، اولگ ایگناتوف محقق روسیه در گروه بین‌المللی بحران، معتقد است که رقابت روسیه و غرب در مورد امضای توافقنامه صلح نهایی بین آذربایجان و ارمنستان بلافاصله پس از پایان جنگ دوم قره‌باغ به وجود آمد.
با این حال، او با ایده بازپس‌گیری کنترل آذربایجان بر قره‌باغ و تضعیف موقعیت روسیه در قفقاز در پس‌زمینه جنگ اوکراین موافق نیست.
ایگناتوف تأکید می‌کند: اگرچه منابع موجود روسیه برای جنگ در اوکراین محدود است، اما برخلاف کشورهای غربی، کرملین مکانیسم‌هایی برای تأثیرگذاری بر طرف‌های میدانی دارد. با توجه به اینکه به گفته ارمنستان، ارتش آذربایجان وارد سرزمین‌های حاکمیتی ارمنستان شده است، در این صورت به نظر می‌رسد بحث تحدید مرزها آسان نخواهد بود و روسیه نیز خواهان مشارکت در این روند است.
به گفته وی، به نفع مسکو است که موضوع کریدور زنگه‌زور که از ارمنستان می‌گذرد، در دستور کار باکو برای حفظ موقعیت قدرت منطقه‌ای خود باقی بماند.
باکو بارها اعلام کرده که بر اساس شرایط بیانیه سه‌جانبه منعقده در 10 نوامبر 2020، ارمنستان باید فرصتی برای ایجاد ارتباط زمینی بین مناطق غربی آذربایجان و نخجوان ایجاد کند.
زائور شیریف نماینده آذربایجان در گروه بین‌المللی بحران، فکر می‌کند که موضع سختگیرانه باکو در مورد کریدور زنگه‌زور در سال گذشته به ویژه پس از ایجاد یک گذرگاه مرزی در کریدور لاچین توسط جمهوری آذربایجان کاهش یافته است.
به گفته وی، موضع باکو این بود که در مورد کریدور لاچین و زنگه‌زور نیز همین رویکرد اتخاذ شود. یعنی اگر کریدوری وجود داشته باشد که ارمنستان و قره‌باغ را به هم متصل می‌کند و توسط نیروهای حافظ صلح روسی کنترل می‌شود، همان خط ارتباطی بین آذربایجان و نخجوان نیز برقرار باشد.
در سال 2021، الهام علی‌اف در یک کنفرانس مطبوعاتی با ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو در بروکسل گفت که رژیم حقوقی کریدور زنگه‌زور باید مانند کریدور لاچین باشد.
در آن زمان آذربایجان گذرگاه مرزی را در لاچین ایجاد نکرده بود، علی‌اف با اشاره به اینکه چون در کریدور لاچین گمرک وجود ندارد، در کریدور زنگه‌زور نیز نباید گمرکی وجود داشته باشد، گفت: ما برای هر دو گزینه آماده هستیم. یا عدم وجود هرگونه گمرک در هر دو و یا وجود گمرک در هر دو.
اگرچه باکو گشایش ارتباطات را در قالب کریدور زنگه‌زور بیان کرد، اما ایروان گفت که استفاده از واژه کریدور صحیح نبوده و این عبارت در اعلامیه ذکر نشده است.
در این خصوص رجب طیب اردوغان پس از نشست سران جمهوری آذربایجان و ترکیه در نخجوان در 25 سپتامبر بیانیه‌ای ارائه کرد و گفت: اگر ارمنستان اجازه ندهد کریدور زنگه‌زور از خاک خود عبور کند، این جاده می‌تواند از ایران عبور کند.
رئیس‌جمهور ترکیه گفت: سیگنال‌های مثبتی از ایران در مورد کریدور زنگه‌زور رسیده است.
اولگ ایگناتوف معتقد است که عبور این کریدور از ایران می‌تواند روسیه را به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای از پروژه در منطقه خارج کند که این برخلاف منافع مسکو است.
این تحلیلگر روسی معتقد است: اگرچه روسیه هرگز از واژه کریدور در موضوع زنگه‌زور استفاده نکرده، اما علاقه‌مند است خطوط ارتباطی از ارمنستان عبور کند. زیرا شرایط بیانیه 10 نوامبر 2020 حاکی از آن است که در چنین حالتی، سرویس مرزی روسیه کنترل این جاده را بر عهده خواهد گرفت. اما اگر از ایران عبور کند، روسیه از این روند خارج می‌شود که با منافع مسکو همخوانی ندارد. علاوه بر این، دور زدن خطوط حمل‌ونقل از طریق ارمنستان می‌تواند ایروان را از نظر اقتصادی حتی بیشتر تضعیف کند که روسیه نمی‌خواهد با آن کنار بیاید، زیرا روسیه نمی‌خواهد ارمنستان را تضعیف کند.
تهدید ارمنستان توسط روسیه به چه معناست؟
نیکول پاشینیان در 24 سپتامبر خطاب به مردم ارمنستان، نیروهای حافظ صلح روسی را متهم به عدم اقدام علیه عملیات نظامی آذربایجان کرده و اعلام داشت که مسکو نیز مسئول این رویداد است که منجر به پاکسازی قومی ارمنیان در قره‌باغ شد.
آذربایجان اتهامات پاکسازی قومی ارمنستان را نمی‌پذیرد و اعلام می‌کند که ارامنه در قره‌باغ می‌توانند در چارچوب قوانین آذربایجان زندگی کنند، اما شرایط برای خروج داوطلبانه از آنجا فراهم شده است.
مسکو با مقصر دانستن دولت پاشینیان برای از دست دادن قره‌باغ، سخنرانی نخست‌وزیر ارمنستان خطاب به مردم را حمله‌ای غیرقابل‌قبول به روسیه ارزیابی و خاطرنشان کرد که چنین پیام‌هایی باعث دشمنی دو کشور می‌شود.
علاوه بر این، وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه خود، ایروان را متهم کرد که به توصیه غرب افتاده و مسکو را مسئول سیاست خارجی شکست‌خورده خود دانسته است.
توماس دی وال، کارمند بنیاد کارنگی برای قفقاز جنوبی مستقر در واشنگتن، اظهارات تند روسیه را درخواست مسکو برای تغییر رژیم در ارمنستان ارزیابی کرد.
دی وال می‌گوید: به نظر من مسکو در حال حاضر روی تغییر رژیم در ارمنستان کار می‌کند و در حال رایزنی با باکو در مورد آنچه در قره‌باغ می‌گذرد، است. غرب که به اندازه روسیه فرصت واقعی در منطقه ندارد، در حال حاضر در تلاش است تا از اراضی مستقل ارمنستان محافظت کند.
در بیانیه امضا شده توسط پاشینیان و رهبران شورای اتحادیه اروپا، آلمان و فرانسه در نشست گرانادا، آن‌ها از استقلال، حاکمیت، تمامیت ارضی مرزهای ارمنستان حمایت می‌کنند.
به گفته توماس دی وال، روسیه در مورد این بیانیه به صراحت اعلام کرد که مسکو نمی‌خواهد ارمنستان به سمت غرب روی آورد.
کارمند بنیاد کارنگی اضافه کرد: تمایل ایروان برای خروج از سازمان پیمان امنیت جمعی، تلاش برای پذیرش اساسنامه بین‌المللی رم که از دستگیری پوتین در هنگام ورود به ارمنستان حمایت می‌کند (پارلمان ارمنستان قبلاً اساسنامه رم را تصویب کرده است) باعث شده تا کرملین این عقیده را پیدا کند که دیگر متحدی در ایروان ندارد و مسکو می‌خواهد ارمنستان را دوباره به سمت مسیر سیاسی خود هدایت کند.
اولگ ایگناتوف محقق روسی می‌گوید که باید روابط پوتین و پاشینیان را از روابط روسیه و ارمنستان متمایز کرد.
به گفته وی، اتهام پاشینیان به روسیه در سخنرانی خود، دولت کرملین را به شدت عصبانی کرد و روسیه آن را تحمل نکرد.
اولگ ایگناتوف اتهامات طرفین علیه یکدیگر را اختلاف بین کرملین و پاشینیان توصیف کرد، نه تنش بین روسیه و ارمنستان.
این پژوهشگر سیاسی معتقد است: مسکو فکر می‌کند که پس از به رسمیت شناختن تمامیت ارضی آذربایجان، پاشینیان باید رسماً پیمان صلح با باکو را امضا می‌کرد. با این حال، پاشینیان آن را برای مدت نامعلومی به تعویق انداخت. ایروان می‌دانست که در این صورت، یعنی اگر قسمت اول کار را انجام دهید و از برداشتن گام دوم اجتناب کنید، احتمال انجام عملیات باکو را افزایش می‌دهید.
به گفته وی، تلاش ارمنستان برای نزدیک شدن به غرب که با روسیه در تضاد است نیز نکته‌ای است که مسکو را ناراضی می‌کند.
انتهای پیام/
