آذرپندار: ذائقه مخاطب برای دیدن برخی از ژانرها آماده نیست
مهدی آذرپندار گفت: حضور پررنگ فیلم اولی‌ها و فیلمسازان استانی بسیار خوشحال‌کننده است. اما همچنان ذائقه مخاطب برای دیدن برخی از ژانرها آماده نیست.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، فیلم‌های راه یافته به جشنواره فیلم فجر در حالی آماده اکران می‌شوند که با مروری گذرا بر داستان‌شان می‌توان فهمید که این آثار در ژانرهای نسبتا متنوعی ساخته شده‌اند. به عبارت دیگر، سینمای کودک، کمدی، ژانر ورزشی و ... در این جشنواره سهم دارند؛ اتفاقی که در برخی دوره‌ها وجود نداشت.
عده‌ای معتقدند که این موضوع ناشی از توجه به سیاست‌هایی است که در چند سال اخیر در سازمان سینمایی شکل گرفته و آنهم توجه به ساخت فیلم در ژانرهای متنوع است. جشنواره فیلم کوتاه تهران که متولی برگزاری آن انجمن سینمای جوانان (از نهادهای زیرمجموعه سازمان سینمایی) است پافشاری قابل توجهی بر این سیاست در دو دوره اخیر داشته است.
گفت‌وگویی با مهدی آذرپندار، مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران داریم که در زیر منتشر می‌شود:
تسنیم: به نظر می‌رسد بخشی از سیاست سازمان سینمایی مبنی بر تنوع ژانر در جشنواره فیلم فجر امسال پیاده شده و آنهم حضور آثار سینمایی ساخته شده در ژانرهای جدید است. شما در دو دوره قبلی برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران پافشاری زیادی بر این موضوع داشتید؛ آیا می‌توان این دو اتفاق را به هم ربط داد؟
همانطور که می‌دانید از دو سال گذشته موضوع تنوع ژانر در انجمن سینمای جوانان و جشنواره فیلم کوتاه تهران مورد توجه قرار گرفت و سیاست‌های آموزشی، تولیدی و جشنواره‌ای ما به این سمت رفت؛ البته ما از روز نخست می‌دانستیم که این رویکرد در درازمدت نتیجه خواهد داد و بنابراین نمی‌شود جشنواره فجر امسال را لزوماً محصول این توجه انجمن به موضوع ژانر دانست. به‌ویژه که این سیاست‌گذاری در سازمان سینمایی از گذشته نیز مورد توجه بوده و به یاد دارم همواره مدیران سینمایی کشور علاقه‌مند به شکل‌گیری «تنوع ژانر» در جشنواره‌های مختلف کشور به ویژه جشنواره فیلم فجر بودند.
اما در مورد تنوع ژانر این دوره از جشنواره فیلم فجر، باید تاکید کنم که حتماً سیاست درستی چه در نهادهای تولید کننده و چه تصمیم‌گیران جشنواره اتخاذ شده و به هر حال تنوعی که در جشنواره فجر امسال رخ داده گام مثبتی است. شما می‌بینید که سهم سینمای کمدی نسبت به سال‌های قبل بالاتر رفته و شاهد حضور فیلم‌های ورزشی و کودک و دفاع مقدس هستیم، اما معتقدم هنوز راه زیادی باقی مانده است.
البته تغییری که ما در انجمن سینمای جوانان مدنظرمان است و در جشنواره فیلم کوتاه دنبال می‌شود، این است که وارد ژانرهایی بشویم که از نظر عده‌ای هیچ شانسی برای موفقیت ندارند. برای مثال، بسیار دوست داریم فیلم‌هایی در ژانر وحشت، فانتزی، علمی و تخیلی ساخته شود که هنوز هم جای خالی‌‌شان احساس می‌شود و ثابت کنیم که در سینمای ایران هم می‌شود فیلم‌های خوبی در این گونه‌ها ساخت. گرچه این موضوع، امر زمان‌بری است، چرا که هنوز ذائقه مخاطب برای دیدن برخی از ژانرها آماده نیست.
- شاید همین موضوع باعث شده تا بسیاری از سینماگران با نوعی ترس به سمت ساخت آثار در ژانرهای جدید بروند؟
بله درست است؛ به نظر می آید ریسک تولید چنین آثاری در سینمای ایران همچنان بالاست، چرا که ذائقه مخاطب به همان ژانرهای تکراری قبلی عادت کرده و تغییر آن بسیار پیچیده است. البته حتماً می‌توان با فیلمسازان تعامل کرد که فیلم‌های جدیدی در دیگر ژانرها بسازند و بنا به آنچه که ما در انجمن تجربه کردیم، به جرات می‌توانم بگویم در بین فیلمسازان سینمای ایران، نسبت به این موضوع هیچ دافعه‌ای وجود ندارد، اما نقطه سخت این ماجرا تغییر ذائقه مخاطب است. به همین دلیل نیازمند تداوم و استمرار در تولید این آثار هستیم. فراموش نکنید که سال‌ها بر ساخت فیلم‌های درام پافشاری شده و حالا برای تغییر این ذائقه در مخاطب هم باید زمان زیادی صرف شود. بنابراین به نظرم نتیجه قطعی این موضوع در سال‌های آینده معلوم می‌شود.
- از سویی دیگر، شاید این نگرانی برای عوامل تولید آثار سینمایی وجود داشته باشد که اگر فیلم سینمایی در ژانر جدید بسازند، در گیشه شکست بخورند. شما این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا راهی وجود دارد که آنها بدون نگرانی از این موضوع، تجربه‌های جدیدی داشته باشند؟
به هر حال این نگرانی جدی است. شاید عده‌ای آن را انکار بکنند اما به هر حال موضوعی جدی است. جالب است بدانید در دوره اخیرِ جشنواره فیلم کوتاه تهران که تاکیدش بر تنوع ژانر بوده و حمایت‌های مختلفی از این موضوع کرده، هر 6 فیلم برگزیده مخاطبان جشنواره که تازه مخاطبان خاص‌تر سینما هستند، فضای رئال دارند. یکی از آنها ملودرام است، دیگری حال و هوای دینی دارد و یکی دیگر دفاع مقدسی است و قس علی هذا. یعنی نقطه اشتراک همه آنها این است که رئال‌اند. بنابراین شاید این چنین بتوان تحلیل کرد که اگر فیلمی فضای رئال داشته باشد، شانس بیشتری برای موفقیت در گیشه خواهد داشت.
به عبارت دیگر، مخاطبِ سینما همچنان فیلم درام را به فیلم فانتزی، علمی و تخیلی ترجیح می‌دهد. دلیل واضح این موضوع این است که ذائقه مخاطب اینگونه شکل گرفته است. این هشدار بسیار جدی است.
من فکر می‌کنم یکی از راه‌های تغییر ذائقه مخاطب، بالا بردن کمیت تولید فیلم های ژنریک و تداوم این موضوع در یک بازه چند ساله می‌تواند باشد. به طور مثال اگر می بینید برخی فیلم‌های کمدی یا درام اجتماعی خیلی خوب می‌فروشند، باید به این نکته هم دقت کرد که فیلم‌های کمدی و درام اجتماعی زیادی هم در سال ساخته می‌شوند که اصلا فروش خوبی ندارند. یعنی از دل کمیت زیاد، فیلم‌های موفق در گیشه حاصل شده است. پس نباید با ساخت سالانه یک فیلم وحشت یا فانتزی و شکست احتمالی آن در گیشه به این نتیجه رسید که این فیلم‌ها فروش ندارند.
اینجاست که نقش بخش دولتی بسیار جدی می‌شود. او باید روی ژانرهای دیگر سرمایه‌گذاری کند تا شاهد برون رفت از ژانرهای تکراری باشیم. کما اینکه بخشی از توفیق فیلم‌های پویانمایی و کودک در گیشه، مرهون همین پایمردی دولت بر افزایش این تولیدات بوده است. چنانکه می‌بینید که از هر دو 2-3 انیمیشن ساخته شده، یکی در گیشه مورد استقبال قرار می‌گیرد و فروش خوبی را تجربه می‌کند و با ادامه این روند در سال‌های آینده و تغییر ذائقه مخاطب، حتی می‌توان امیدوار به ساخت انیمیشن با سرمایه‌گذار بخش خصوصی باشیم. برای رسیدن به تنوع ژانر هم باید همین سیاست را در پیش گرفت.
- به نظر شما جشنواره فجر امسال و فیلم‌های راه‌یافته به آن از چه جهات دیگری قابل بررسی است و چه اتفاقات جدیدی رخ داده است؟
هنوز آثار به نمایش درنیامده و نمی‌توان به صورت دقیق اظهارنظر کرد. با این حال، حضور پررنگ فیلم اولی‌ها بسیار خوشحال‌کننده است. از طرفی می‌بینید که ما کارگردانانی را در جشنواره داریم که در همین چند سال اخیر و توسط همین جشنواره فجر به عنوان فیلم اولی معرفی شدند و حالا امسال فیلم دوم یا سوم شان را ساخته‌اند. البته باید منتظر بمانیم تا ببینیم این کارگردان‌ها بنا به توفیق امسال آثارشان، در سال‌های آینده هم به عنوان یک کارگردان جریان ساز تثبیت می‌شوند یا خیر؟
نکته مثبت دیگر جشنواره فجر امسال، حضور خوشحال‌کننده فیلم‌های استانی است. امسال فیلم‌هایی داریم که کارگردان آن ساکن تهران نیست. شاید در دوره‌ای کار اولی‌ها فکر می‌کردند برای ساخت فیلم باید حتماً به تهران بیایند اما به نظر می‌رسد این تلقی آرام آرام در حال کمرنگ شدن است. این موضوع بیانگر آن است که سیاست دولت برای همگانی کردن ساخت فیلم در کل کشور محقق شده است.
انتهای پیام/
