آغاز دوران جدیدی در ادبیات دفاع مقدس با «سرزمین آبی من»

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست نقد و بررسی کتاب «سرزمین آبی من» نوشته نصرالله محمودزاده باحضور نویسنده اثر،  محمد حنیف کارشناس ادبی، حسین علائی از همرزمان شهیدان باکری و بهروز افخمی کارگردان سینما در شهر کتاب برگزار شد. 

کتاب «سرزمین آبی من» به بررسی زندگی شهیدان مهدی و حمید باکری در قالب رُمان پرداخته است. بیش از پانزده اثر در حوزه دفاع مقدس از نصرالله محمود‌زاده به چاپ رسیده است که از جمله آثارش می‌توان به «رقص مرگ»، «سنگر ساز بی‌سنگر»، «بستر آرام هور»، «بعد از محمدالدوره» «حماسه هویزه»، «مرثیه حلبچه»، «عقیق»، «رقص مرگ»، «سفر سرخ»، «مسیح کردستان»، «فریاد برآور شلمچه»، «شب‌های قدر کربلای 5»، ‌ «جاده بهشتیان از بانه تا ماووت»، «پای گادسته کوهستان» و «بام کردستان» اشاره کرد.

در ابتدای این نشست بلقیس سلیمانی نویسنده و منتقد ادبی گفت: کتاب «سرزمین آبی من» در 27 فصل تدوین شده و در ابتدای هر فصل مواجهه همسر شهید حمید باکری را به گونه‌ای ادبی تصویر کرده است. همسر شهید حمید باکری در این داستان با نام زهره آمده است که نماد آناهیتا یا فرشته آب است. حمید باکری با نام سیاوش و شهید مهدی باکری با نام باقر استفاده شده است. این کتاب شرح مبارزه حمید باکری به عنوان جانشین لشکر عاشورا در عملیات خیبر است. نصرت الله محمودزاده نویسنده کتاب، کار  گزارش‌نویسی دفاع مقدس را از سال 61  شروع کرده است و اولین کتاب او «حماسه هویزه» است. برخی از آثار محمودزاده به دوران جنگ و حضور او در جنگ برمی‌گردد مثل «رقص مرگ»،«سنگر ساز بی سنگر» و بخشی دیگر از آثار این نویسنده دفاع مقدس برای دوران بعد از جنگ است مثل «مسیح کردستان» و «مغز متفکر جنگ» که به شخصیتهای جنگ می‌پردازد.

در ادامه نشست نصرالله محمودزاده نویسنده کتاب «سرزمین آبی من» در پاسخ به این سوال که چرا این کتاب را نوشته است، گفت: قلم من به سه دوره تقسیم می‌شود. دوره اول مربوط به دوران جنگ است که بیشتر در عملیات‌های مختلف حضور داشتم. آثار من بیشتر مشاهده‌نویسی و گزارش‌نویسی است و به سالهای 61 تا پایان جنگ مربوط می‌شود. 

محمودزاده ادامه داد: بعد از جنگ نوشته‌های من مربوط به شخصیت‌شناسی افراد جنگ است، اینکه چه کسانی در 8 سال دفاع مقدس جنگیدند. 25 سال در این دوره به دنبال شخصیت‌پردازی شهدا در کتابهایی چون «مسیح کردستان»، «علم‌الهدی» بودم. در دوره سوم نویسندگی، من به استراتژی جدیدی رسیدم، اینکه دنیای خاکستری رمان می‌تواند جوابگوی خواست‌های من در ادبیات جنگ باشد. در این کتاب حرف من از آینده است و سوالاتی که در آن مطرح می‌شود می‌تواند آغازگر راه جدیدی برای من باشد. از نظرات شما برای کتاب بعدی‌ام که «آدم‌شویی» نام دارد استفاده می‌کنم. 

در بخش دیگری از این نشست بهروز افخمی با اشاره به اینکه از سالهای جنگ با آثار دفاع مقدسی محمودزاده آشنایی دارد، گفت: من محمودزاده را با عنوان محقق و نویسنده زندگینامه و تحقیقاتی که در سالهای جنگ داشته است می‌شناختم. اکثر کسانی که می‌خواستند کارهایی را بعد از جنگ انجام دهند سراغ آثار محمودزاده به عنوان یک مرجع معتبر در این حوزه می‌رفتند. خیلی از فیلمسازان دفاع مقدس وامدار محمودزاده هستند و چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم از آثار داستانی غیرتخیلی او که در مورد شخصیت‌های دفاع مقدس نوشته است استفاده کردند. 

وی با اشاره به شیوه داستانگوی جدیدی که در کتاب «سرزمین آبی من» استفاده شده است ادامه داد: کتاب جدید محمودزاده نشان دهنده شروع دوره جدیدی است که بخش‌هایی از دوره دفاع مقدس را به شکل رمان نوشته است. تفاوتی که بین شخصیت‌های واقعی چون حمید و مهدی باکری با اسامی این کتاب وجود دارد باعث شده که فضای این کتاب نسبت به داستانهای غیرتخیلی تغییر کند. 

افخمی درمورد ویژگی های این کتاب اضافه کرد: اسامی شخصیت‌های این اثر به گونه‌ای است که ممکن است مخاطب نفهمد شخصیت‌های این کتاب در مورد شهیدان باکری است. از سوی دیگر نثر شعرگونه این اثر و همچنین روش دانای کلی که به صورت نامحدود بر تخیلات و واقعیت‌های زندگی شخصیت‌های داستان وجود دارد نشاندهنده این است که محمود زاده دوره جدیدی در داستان‌نویسی دفاع مقدس شروع کرده است و به خاطر همین است که باید این کار به صورت جدی نقد شود. 

این کارگردان سینمای ایران با اشاره به اینکه کار من نقد ادبی نیست، اضافه کرد: برخلاف نقد فیلم که هر کسی با ربط و بی‌ربط و با هر سطح سوادی جرات نقد را به خود می‌دهد, نقد ادبی عرصه خیلی جدی است. این داستان را می‌توان براساس ارزش‌های ادبی ارزیابی کرد. 

در ادامه این نشست حسین علائی از همرزمان شهیدان باکری گفت: من در جریان تدوین این کتاب بودم. برای اینکه محمودزاده نویسنده این کتاب می‌خواست تصویر درستی از شهیدان باکری ارائه دهد به من مراجعه کرد. من قبل از انقلاب با شهید مهدی باکری آشنا بودم و بعد از انقلاب تا زمان شهادت با هر دو شهید محشور بودم. 

وی با اشاره به تحقیقات محمودزاده در زمینه این کتاب گفت: یکی از نقاط قوت داستان این است که محمودزاده برای نگارش این داستان با خانواده این شهید صحبت کرد. نقطه قوت دیگر این اثر آن است که نویسنده بعد از نگارش چندین کتاب در حوزه دفاع مقدس این کتاب را نوشته است. 

علائی ادامه داد: من این کتاب را خواندم و سعی کردم با نگاهی باشد که شهید مهدی و حمید باکری را نمی‌شناسم. این کتاب برخلاف سایر کتابها که به زندگی مهدی باکری می‌پردازد، بیشتر به زندگی حمید باکری پرداخته است و از این نظر هم قابل توجه است. 

وی با اشاره به برخی از بخش‌های کتاب «سرزمین آبی من» گفت: یکی از خصوصیات شهیدان حمید و مهدی باکری این بود که علاوه بر رابطه برادری، رفیق هم بودند که البته این حس رفاقت در کتاب در نیامده است. 

علائی اضافه کرد: در ادبیات دفاع مقدسمان معمولا  آن حسی که ما در جنگ نسبت به عراقی‌ها داشتیم به درستی نشان داده نشد. در جنگ ما دنبال کشتن عراقی‌ها نبودیم. ما اگر اسیری می‌گرفتیم با او رفتار انتقامجویانه نداشتیم. چه خوب بود این حس هم در کتاب منتقل می‌شد. 

از دیگر بخشهای نشست نقد و بررسی کتاب «سرزمین آبی من»، حضور دکتر محمد حنیف و نقد ادبی این اثر بود که به صورت مکتوب ارائه شد.

انتهای پیام/