رکود، در تار و پود فرش همدان نقش بسته است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، بافت فرش در گذشته یکی از تفریحات و برنامه‌های اوقات فراغت برای مردم همدان محسوب می‌شد و بیشتر روستاییان در فصول پاییز و زمستان که مشغله کشاورزی آنها کمتر می‌شد به قالی‌بافی روی می‌آوردند.

به تدریچ قالی بافی در همدان به عنوان یک شغل محسوب شد تا افراد مشغول در این حوزه بتوانند از این محل درآمدی کسب کرده و ارتزاق کنند که همین امر سبب شد تا بافندگی به شغل اصلی نزدیک به 80 هزار نفر در چند سال گذشته در همدان تبدیل شود.

رفته رفته تعداد بافندگان فرش در استان همدان روند نزولی پیدا کرد تا اینکه سال گذشته تعداد این افراد به 60 هزار نفر کاهش پیدا کرد و دلیل عمده این روند کاهشی درآمد پایین و نبود بازار فروش برای فرش دستبافت اعلام می‌شد.

فرش‌های همدان در گذشته بیشتر درشت بافت بودند و بازار اختصاصی را برای فروش این فرش‌ها در آمریکا و کانادا داشتند که پس از تشدید تحریم‌ها در سال‌های گذشته، شاهد به صفر رسیدن صادرات فرش دستبافت همدان به این کشورها بودیم.

با توجه به اینکه فرش درشت بافت مورد اقبال بازارهای دیگر اروپایی نبود، بافندگان همدان روش‌های بافت فرش را تغییر داده و فرش‌های با رج‌شمار بالا و ریزبافت را تولید کردند که خوشبختانه مورد توجه بازارهای داخلی و خارجی نیز قرار گرفت.

با توجه به اینکه فرش به عنوان یک کالای صادراتی در مذاکرات هسته‌ای مورد بحث و در برجام نیز مورد تاکید واقع شده بود انتظار می‌رفت تجار و بافندگان فرش دستبافت همدان در کنار یکدیگر از بستر ایجاد شده برای صادرات فرش دستبافت به سایر کشورها استفاده کنند.

جای افسوس دارد که اعلام کنیم صادرات فرش دستبافت همدان در یکی دو سال گذشته به سفر رسیده و تجار و بازرگانان همدان نیز در راستای صادرات فرش دستبافت تلاشی نداشته‌اند.

انفعال تجار همدان سبب شده تا صادرکنندگان و بازرگانان سایر استان‌ها از جمله تهران، تبریز، اصفهان و قم از ظرفیت بافندگان استان همدان استفاده کرده و فرش موردنظر خود را از طریق بافندگان همدان تولید کنند.

بی توجهی حوزه تجارت خارجی همدان سبب شده تا در بخش تولید نیز شاهد بروز رکود و کاهش بافت فرش باشیم که پیامدهای کاهش اشتغال و بیکاری افراد را در پی دارد.

روند رو به کاهش تولید و بافت فرش در همدان را می‌توان از طریق آمار و ارقامی مشاهده کرد که از سوی اداره فرش استان همدان اعلام شده ولی رئیس این اداره معتقد است به سبب برخی مسائل از جمله مسائل مالیاتی آمار واقعی بافت فرش از سوی تشکل‌ها اعلام نمی‌شود، همچنین آمار بافت فرش توسط بافندگان کمیته امداد نیز در آمار امسال لحاظ نشده است.

رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در همدان، اظهار داشت: بافت فرش در همدان خیلی روند رو به جلویی نداشته و برای رساندن فرش دستبافت همدان به جایگاه واقعی خود به زمان نیاز داریم.

احمد علی بابایی با اشاره به بهبود فضای سیاسی دنیا عنوان کرد: با توجه به این شرایط انتظار می‌رود تشکل‌های فعال در حوزه فرش ورود پیدا کرده و جایگاه فرش دستبافت همدان را بهبود ببخشند.

وی عدم تولید براساس نیاز بازار را یکی از اساسی‌ترین آسیب‌های فرش دستبافت همدان اعلام کرد و گفت: اگر بافندگان و تجار همدان، نیاز بازار را شناسایی کرده و براساس آن نیاز فرش تولید کنند، ارزش افزوده 50 درصدی برای آنها ایجاد می‌شود.

رئیس اداره فرش استان همدان بیان کرد: بافت فرش در کشور نیازمند مواد اولیه، ابزار، طرح و نقشه وارداتی نبوده و مهمترین مشکل در این زمینه عدم دسترسی به مواد اولیه مرغوب در داخل کشور است.

وی با ابراز تاسف از اینکه مواد اولیه مرغوب در کشور نداریم، تصریح کرد: باید برای تامین مواد اولیه مرغوب، اعتبار و تسهیلاتی در اختیار داشته باشیم تا به تشکل‌های صنفی پرداخت شود که از این طریق آنها برای خرید مواد اولیه اقدام کنند.

علی بابایی با بیان اینکه تولید با کیفیت فرش، سود اقتصادی را به دنبال داشته ولی تولیدی که با مواد اولیه نامرغوب انجام شود به فروش نمی‌رود، گفت: یکی از دلایل کاهش تولید فرش دستبافت در استان همدان این است که آمار بافندگان بدون شناسنامه و تحت پوشش کمیته امداد در آمار نیمه نخست امسال لحاظ نشده است.

وی با اعلام اینکه در نیمه نخست سال فرش کمتر بافته می‌شود، بیان کرد: با توجه به اینکه بیشتر بافندگان همدان در روستاها زندگی می‌کنند در نیمه نخست سال به کار کشاورزی و دامداری پرداخته و آمار بافت فرش پایین است ولی در نیمه دوم سال فرش‌بافی رونق بیشتری دارد.

رئیس اداره فرش استان همدان با بیان اینکه بازار رو به رکود فرش اثرات خود را بر بافت فرش گذاشته است، اظهار داشت: اگر این روند رکود بازار فرش ادامه داشته باشد شاید بافندگان کنار بروند، به طوری که 95 درصد رنگرزی‌های همدان که از قدیم کار در این حوزه مشغول به فعالیت بودند دیگر فعالیت نکرده و تعطیل شده‌اند.

وی بیان کرد: زمانی در بیشتر روستاهای استان همدان واحدهای رنگرزی فعالیت می‌کردند که امروز اثری از آنها دیگر وجود ندارد، متاسفانه بزرگترین کارخانه ریسندگی همدان به دلیل راکد بودن بازار فرش تعطیل شد.

علی بابایی تصریح کرد: فرش استان همدان به سبب ویژگی‌های خاص، مشتری‌های تعریف شده داشت که همین امر سبب شد تا تحریم‌ها بیشترین آسیب را به فرش دستبافت همدان وارد کنند.

وی با اعلام اینکه یکی از عمده خریداران فرش همدان آمریکایی‌ها بودند، بیان کرد: اثرات تحریم بر فرش‌های درشت بافت همدان بیشتر از فرش‌های ریزبافت بود چراکه بازار آمریکا فرش درشت بافت همدان را به خوبی می‌پذیرفت ولی در سایر کشورها به این شکل نبود.

رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان با بیان اینکه اگر فرش‌های مختلف در همدان بافته می‌شد امروز با این مشکل مواجه نبودیم، گفت: متاسفانه بازارهای محدود صادراتی به فرش همدان آسیب جدی وارد کرد.

وی عنوان کرد: ولی بافندگان برای کسب درآمد باید به فعالیت خود ادامه می‌دادند که همین امر سبب شد تا بافندگان براساس سفارش به تولید فرش ریزبافت اقدام کنند که این امر نشان از توان بالای بافندگان استان همدان داشت.

علی بابایی با اعلام  اینکه بافندگان همدان جلوتر از تجار عمل کرده و تولید خود را به روز کردند، گفت: در حال حاضر بافندگان همدان برای تجار و بازرگانان سایر استان‌ها تولید می‌کنند که براساس سفارش‌پذیری است ولی این آمار در تولید فرش استان همدان لحاظ نمی‌شود.

وی تصریح کرد: راهکار برون رفت فرش از این وضعیت این است که تجارت خارجی را تقویت کرده و بستر لازم را فعالیت‌های اقتصادی فراهم کنیم، متاسفانه اهرم فشار روی واحدهای تولیدی از سوی برخی دستگاه‌های دولتی وجود دارد که سبب رکود می‌شود.

رئیس اداره فرش استان همدان با اعلام اینکه جایگاه حقوقی این اداره کوچک بوده و چه نقشی می‌تواند در صادرات فرش داشته باشد، تصریح کرد: هنوز کمیته فرش در همدان راه‌اندازی نشده است، چه تسهیلاتی به تشکل‌های بافت فرش در این مدت پرداخت شده که امروز انتظار بافت فرش را از آنها داریم.

وی اظهار داشت:  تشکل‌های فرش دستبافت از سال 82 تاکنون تسهیلاتی دریافت نکرده‌اند اما واحدهای دیگر تولیدی، تسهیلات خوبی را در این‌ سال‌ها به دست آورده‌اند، برای فرش چه کار کردیم، در حوزه فرش چه چیزی کاشته شده که امروز بخواهیم آن را برداشت کنیم.

علی بابایی با اعلام اینکه در حوزه مشاغل خانگی هر تسهیلاتی داده شده دور ریخته شده است، بیان کرد: تا زمانی که فرش حمایت نشده و ساز و کار اساسی در سطح ملی برای آن تعریف نشود، اوضاع خوبی نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه مهمترین مسئله در حوزه فرش باور به توان بالای هنرصنعت فرش دستبافت است، گفت: اگر باور کنیم فرش در زمینه اشتغالزایی مفید است بسیار از مشکلات بیکاری در کشور برطرف می‌شود.

رئیس اداره فرش دستبافت همدان با تاکید بر اینکه همدان در زمینه فرش ظرفیت مطلق دارد، تصریح کرد: متاسفانه در استان همدان از این فرصت استفاده نمی‌شود که آسیب‌های خود را دنبال دارد.

وی با بیان اینکه علم روز دنیا باید در تولید فرش به کار گرفته شود، اظهار داشت: باید بازار کشورها را شناسایی کرده و سلایق آنها را به دست بیاوریم تا بتوان براساس نیازها فرش تولید کرده و به کشورهای دیگر صادر کنیم.

علی بابایی با تصریح بر اینکه با قانون 30 سال پیش نمی‌توان تشکیلات امروزی را مدیریت کرد، گفت: از سال 62 که مرکز ملی فرش متولی فرش کشور شده است ساز و کار جدیدی برای این حوزه تعریف نشده و هنوز تعاونی‌های و تشکل‌های روستایی براساس گذشته فعالیت می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه در نیمه نخست امسال 9 هزار مترمربع فرش در همدان بافته شده است، گفت: در نیمه نخست سال گذشته 20 هزار مترمربع فرش بافته شده بود ولی این امر به معنای کاهش بافت فرش نیست چراکه آمار بافندگان بدون شناسنامه و افراد تحت پوشش کمیته امداد در آن لحاظ نشده است.

رئیس اداره فرش استان همدان بیان کرد: از سوی دیگر آمار میزان فرشی که به سفارش سایر استان‌ها در همدان تولید می‌شود نیز در عملکرد بافت فرش همدان لحاظ نشده است.

گزارش از سعید شاهسوند

انتهای پیام/