غفلت از ظرفیت‌های بالقوه لبنان برای آموزش "زبان فارسی"

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا،‌ روابط فرهنگی ایران و لبنان دارای ریشه‌ای عمیق در تاریخ بوده و فرهنگ دو ملت تأثیر و تأثر متقابل از یکدیگر داشته است؛ تأثیر‌پذیری ملت ایران از نخبگان لبنانی در بعد اجتماعی، مذهبی، سیاسی و فرهنگی و نقش مرحوم محقق کرکی، شیخ بهایی، شهید اول و... در شکل‌گیری نظام سیاسی فرهنگی ایران در عهد صفویان قابل اغماض نیست، متقابلاً نیز تأثیرگذاری اندیشمندان ایرانی در شکل‌گیری فرهنگ و نظام سیاسی لبنان امری مسلم است و نمی‌توان تأثیر شگرف و عمیق افرادی همچون امام موسی، شهید چمران و... را در این راستا انکار کرد.

حضور چشمگیر شیعیان در جامعه لبنانی در همه صحنه‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و نظامی دیده می‌شود؛ اکثریت قریب به اتفاق آنان به ایران و فرهنگ ایرانی و انقلاب اسلامی به‌دیده احترام و به‌عنوان ام‌القرای اسلامی می‌نگرند و خود را مدیون نظام اسلامی ایران دانسته و شیفته فرهنگ ایرانی بوده و خود را نیازمند به فراگیری زبان فارسی می‌دانند؛ از این رو این کشور ظرفیت‌­های بالقوه بسیاری برای ارتقای وضعیت آموزش زبان فارسی دارد که به‌دلایل مختلف تاکنون مورد توجه قرار نگرفته‌اند.

ایران بلافاصله پس از اعلام استقلال لبنان، آن را به‌رسمیت شناخت و اولین موافقت‌نامه فرهنگی میان دو کشور در 1956 میلادی به امضا رسید که همچنان معتبر است.

در سطح آموزش عالی، دانشگاه لبنان و دانشگاه تهران در موافقتنامه همکاری سال 1993 بر راه‌اندازی گروه زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه لبنان و حمایت و پشتیبانی دانشگاه تهران از آن توافق کردند.

زبان فارسی از دیرباز به‌عنوان یکی از سه زبان اختیاری در دانشگاه‌های لبنان مطرح بوده و با توجه به قرابت بیشتر زبان فارسی به ادبیات عرب و فرهنگ آنان، تمایل دانشجویان به فراگیری این زبان بیشتر است.

زبان فارسی در مراکز  تحقیقاتی و آموزشی:

دانشگاه‌­ها و مراکز تحقیقاتی

1. دانشگاه لبنان:اولین گام برای تدریس زبان فارسی در دانشگاه لبنان در سال 1956 با راه‌اندازی کرسی زبان فارسی به‌عنوان زبان اختیاری در دانشکده ادبیات دانشگاه لبنان برداشته شد که نتیجه امضای توافقنامه همکاری میان دانشگاه لبنان و دانشگاه تهران بوده است.

در سال 1975 به‌دنبال جنگ داخلی لبنان و مشکلات موجود بر سر راه دانشجویان و اساتید، دانشگاه لبنان شعبه‌هایی را در مناطق مختلف لبنان راه‌اندازی کرد و لذا از حالت تمرکز در بیروت خارج شد و به‌تبع آن زبان فارسی نیز به‌عنوان زبان اختیاری در شعبه‌های آن تدریس شد. در شعبه دوم، موسوم به شعبه «الفنار» در منطقه شرقیه بیروت، دکتر الکک و پس از آن دکتر طونی الحاج عهده‌دار تدریس زبان فارسی شدند؛ در شعبه سوم «طرابلس» دکتر اغناطیوس الصیصی تدریس زبان فارسی را تا سال 1999 که بازنشسته شد عهده‌دار بود و پس از آن کسی جایگزین وی نشد. در شعبه چهارم (زحله) دکتر علی نورالدین از سال 1987 عهده‌دار تدریس زبان فارسی شد که تاکنون ادامه دارد.

2. دانشگاه سنت جوزف (یسوعیه):در سال 1331 کرسی زبان فارسی در این دانشگاه تأسیس شد. در سال 1389 پس از 12 سال تعطیلی این کرسی، آموزش زبان فارسی به‌عنوان  واحد اختیاری آغاز شد.

دانشگاه سنت جوزف از مهم­ترین دانشگاه‌های لبنان به‌شمار می‌آید و دانشکده‌ ادبیات کشورهای شرقی با سابقه بیش از یک قرن از قدیمی‌ترین و علمی‌ترین مراکز شرق‌شناسی در خاورمیانه است.

3. دانشگاه روح‌القدس:در این دانشگاه نیز مانند دانشگاه سنت­‌جوزف و بر اساس تفاهم­نامه دانشگاه فردوسی و دانشگاه روح‌القدس از سال 1390/2011 هفته­‌ای 2 ساعت و با حضور 9 نفر از دانشجویان رشته شرق­‌شناسی، به آموزش زبان فارسی پرداخته می‌شود. دانشگاه روح‌القدس از دانشگاه‌های معتبر لبنان به‌شمار می‌آید که در منطقه‌ مسیحی‌نشین کسلیک واقع شده است، آموزش زبان فارسی در این دانشگاه برای نخستین بار در طول حیات 65ساله‌ آن دانشگاه، اتفاق افتاد.
4. دانشگاه اسلامیه:کرسی زبان فارسی در سال 1393 تأسیس شده است.
5. دانشگاه آمریکایی بیروت:در این دانشگاه نیز به‌صورت نامنظم درس زبان فارسی تدریس می­‌شود.

مدارس

1. مدارس المهدی:در سال 1387 به‌پیشنهاد رایزنی فرهنگی ایران در بیروت تدریس زبان فارسی به‌صورت آزمایشی در 12 کلاس در دو شعبه­ شاهد و حدث آغاز شد. دانش‌آموزان این مدارس به‌مدت پنج سال تحصیلی (از کلاس هفتم تا یازدهم) شروع به یادگیری زبان فارسی کردند.

موفقیت طرح تدریس زبان فارسی در مدارس المهدی به‌گونه‌­ای بود که در سال تحصیلی (89‌ــ‌88) تعداد دو هزار دانش‌آموز در 67 کلاس در 11 مدرسه مشغول فراگیری زبان فارسی بودند و طبق برنامه در مجموع، هفته‌ای 134 ساعت زبان فارسی در این مدارس تدریس می‌شود و در سال 93‌ــ‌92 تعداد ساعات آموزشی به حدود 250 ساعت در هفته رسیده است. در سیزده مدرسه المهدی زبان فارسی تدریس می‌شود، از آن جمله:

• بیروت:مدرسه الحدث و مدرسه شاهد
• جنوب لبنان:مدرسه الغازیه، مدرسه کفرفیلا، مدرسه صور، مدرسه المجادل، مدرسه الشرقیه
• منطقه بقاع:مدرسه بعلبک، مدرسه البزالیه، مدرسه شمسطار، مدرسه النبی شیت

*به ‌منظور نظارت مستمر بر آموزش زبان فارسی در مدارس المهدی، گروه زبان و ادبیات فارسی در مدیریت این مدارس راه‌اندازی شده است. وظیفه این گروه، نظارت و مدیریت علمی و آموزشی بر آموزش زبان فارسی در مدارس و بررسی فعالیت معلمان و دانش‌آموزان است.

2.  مدارس امداد حضرت امام(ره): با امضای توافقنامه آموزش زبان فارسی بین رایزنی فرهنگی و مدارس امداد حضرت امام خمینی(ره) از مهرماه سال 1392 تدریس زبان فارسی کنار زبان انگلیسی، به‌عنوان زبان دوم در مدارس امداد با بیش از 3000 دانش‌آموز در مقاطع  ششم و هفتم و هشتم (مقطع راهنمایی) تحصیلی آغاز شد. در حال حاضر 600 دانش‌آموز، زبان فارسی را به‌عنوان زبان خارجی دوم خویش می‌آموزند.

دوره­‌های آزاد

• مرکز آموزش زبان فارسی رایزنی فرهنگی:

• برگزاری دوره‌های آموزش زبان فارسی در آغاز کار در چهار سطح و برگرفته از کتاب چهارجلدی «آزفا» تعریف شد. رایزنی فرهنگی در بیروت در دهه شصت و به‌هدف تأمین کتاب آموزشی برای دوره‌های زبان فارسی، اقدام به ترجمه عربی آزفا نمود و از آن زمان این کتاب، منبع آموزشی اصلی دوره‌های زبان فارسی شد. سپس کتاب شش‌جلدی آموزش نوین فارسی جایگزین این کتاب شد، بر این اساس برنامه آموزشی دوره‌های زبان فارسی رایزنی تغییر یافه و از چهار مرحله به شش مرحله با تعریف جدید هر دوره تغییر بر اساس گزارش سال 2015 تا آن زمان 23 دوره آموزش زبان فارسی برگزار شده بود و در هر ترم بیش از 200 فارسی‌آموز در رایزنی فرهنگی مشغول به آموزش زبان فارسی بوده‌اند اما پس از انفجار در سفارت ایران این دوره‌ها تعطیل شده‌اند.

* در خارج از رایزنی و حتی در شهرهایی همچون نبطیه، صور و بعلبک نیز کلاس­های آموزش فارسی با مساعدت و همکاری رایزنی فرهنگی برگزار می­‌شود.

• برگزاری دوره تربیت مدرس زبان فارسی: مجموعه این دوره‌­ها از سال 1388 در رایزنی فرهنگی ایران در بیروت برگزار شده است. دوره‌های سه‌گانه تربیت معلم زبان فارسی شامل سه دوره آموزشی 51ساعته بوده که به‌همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بیروت برگزار شده است. از سال 1391 تاکنون بیش از 150 نفر در این دوره­ شرکت کرده‌اند و حدود 70 استاد موفق به آموزش زبان فارسی در مدارس رایزنی و دیگر مؤسسه‌ها شده‌اند.
   
• برگزاری کارگاه­‌های یک الی دو روزه روش تدریس کتاب­‌های آموزش نوین زبان فارسی
• برگزاری دوره آموزش ترجمه (فارسی ــ عربی)

 *پس از انفجار رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بهمن ماه 92 و انتقال محل رایزنی فرهنگی به مکان جدید که امکان برگزاری کلاس‌های زبان فارسی در آن ممکن نبود، رایزنی طی توافق با بعضی از مؤسسه‌های فرهنگی و آموزشی قابل اطمینان در بیروت کلاس‌های زبان فارسی را در کلاس‌های آن مؤسسه‌ها برگزار کرده است. در سال 1393 به‌غیر از مرحله اول حدود 75 نفر مشغول آموزش هستند و هم‌اکنون رایزنی در پی آن است که دو آپارتمانی را که در محل ضاحیه در تملک دارد با در نظر گرفتن تدابیر امنیتی به بخش آموزش زبان فارسی رایزنی تبدیل کند.

انتهای پیام/*