کَره‌گیری از هوای آلوده/خطر مرگ با اکسیژن
یکی از کالاهایی که با آلودگی‌های گسترده و مداوم هوای شهرهای مختلف به‌ویژه تهران که وضعیت بحرانی را ایجاد کرده، فروش هوای تازه یا اکسیژن در بسته‌بندی‌های کوچک و عرضه به عموم است.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسینم، آلودگی هوا در ایران به یکی از همراهان همیشگی ریه‌های مردم بدل شده و مسوولان از مهار آن عاجز شده و در این بین کسب‌و‌کارهایی رونق گرفته‌اند که نه تنها به فکر نفس‌های مردم نیست بلکه با تبلیغات دروغ جیب مردم را نشانه گرفته است. با روند تغییر آب‌و‌هوای کشور و تبدیل شدن زمستان به فصل بی‌باران و بی‌برف، مردم بیشتر از قبل آثار آلودگی هوا را احساس می‌کنند. با این رویه و افزایش ذرات آلاینده هوا و همچنین تبدیل شدن شهرهای بزرگ به فضای دربسته‌ای که فقط در اکسید کربن از هوایش وارد ریه‌ها می‌شود عده‌ای هم پیدا می‌شوند که از این شرایط کره بگیرند.
مدتی است که هوای کلانشهرها در بدترین شرایط قرار دارد و بررسی‌ها نشان می‌دهد مقصر اصلی آلودگی هوا در کنار نبود تدبیر برای حل این معضل، گازوئیل و مازوت بی‌کیفیت، بی توجهی به سبد سوخت و تعطیلی شورای عالی انرژی است. به‌طوری‌که مسوولان اعلام کرده‌اند امسال بدترین شرایط آب و هوایی را در تهران نسبت به سال‌های گذشته داریم، ظاهراً توزیع بنزین یورو4 در هشت کلانشهر نیز نتوانسته است از میزان آلودگی هوای کلانشهرها بکاهد. در زمان بحران‌های مختلف مشاغل و کالاهایی به بازار می‌آید که می‌خواهند به هر شکلی شده مردم را برای خرید آن کالا دست به جیب کنند و معلوم نیست که این کالاها از کجا به یک‌باره سر بر می‌آورند و فضای مجازی و حتی برخی از سایت‌های خبری را که مرجع اطلاع رسانی مردمی هستند، با تبلیغات خود مسموم می‌کنند. یکی از کالاهایی که با آلودگی‌های گسترده و مداوم هوای شهرهای مختلف به‌ویژه تهران که وضعیت بحرانی را ایجاد کرده، فروش هوای تازه یا اکسیژن در بسته‌بندی‌های کوچک و عرضه به عموم است. این قوطی‌های کوچک که در تبلیغات از آن به‌عنوان نیازمندی مردم یاد شده اکسیژن 99 درصد است.
مسمومیت
اکسیژن خالص برخلاف تصور همگان می‌تواند برای انسان مضر و حتی کشنده باشد، این موضوع پنهانی است که در هیچ تبلیغی گفته نمی‌شود و برخی هم با فریب خوردن و خریدن این کالا که معلوم نیست در کجا و با چه شرایطی پر شده است خود را در خطر مسمومیت و حتی مرگ قرار می‌دهند.
بیمارستان‌ها مراکزی هستند که به‌دلیل استفاده نیازهای اورژانسی از اکسیژن خالص تحت شرایطی خاص و با خلوص کنترل شده استفاده می‌کنند با این حال ممکن است چند مورد مسمومیت با گاز O2 نیز رخ دهد. مسمومیت با اکسیژن خالص عوارض بسیاری دارد و به همین دلیل پزشکان و فعالان عرصه پزشکی مردم را از مصرف خودسرانه آن منع می‌کنند. مسمومیت با اکسیژن بیماری است که به علت قرار گرفتن بیش از حد در معرض اکسیژن با فشار نسبی بالا بروز می‌کند. اکسیژن گازی حیاتی و مورد نیاز بدن ماست اما وجود بیش از حد آن نیز می‌تواند سمی، خطرناک و باعث مسمومیت اکسیژن شود.
آقای مجتبی خالدی سخنگوی اورژانس کشور با هشدار نسبت به مصرف اکسیژن خالص به روزنامه صبح نو می‌گوید: «اکسیژن خالص باعث مسمومیت ناشی از اکسیژن می‌شود که برای افراد خطرناک بوده و تا حد مرگ فرد را ممکن است پیش ببرد.»
همه مجاز نیستند
شاخص کیفیت هوای تهران در یک ماه گذشته (14 آذر تا 12 دی 1396) متأثر از استقرار جو آرام و پایدار در منطقه بوده است. با توجه به شرایط حاکم بر منطقه طی ماه گذشته هفت روز در شرایط سالم، 17 روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و چهار روز در شرایط ناسالم قرار داشته است.
این شرایط پایدار بازار مکاره‌ای را به وجود آورده که با فروش اقلامی که می‌تواند جان دیگران را به خطر بیندازد فعال شده‌اند. به‌علت خطراتی که استنشاق اکسیژن خالص برای افراد دارد فروش آن نیازمند شرایط خاص و همچنین مجوزهای لازم است.
خانم سکینه الماسی عضو فراکسیون غذا و داروی مجلس شورای اسلامی نیز درباره فروش آزاد اکسیژن خالص به روزنامه صبح نو می‌گوید: «فروش اکسیژن با درصد خلوص بالا آزاد نیست و هر کسی نمی‌تواند به فروش آن اقدام کند. فروش اکسیژن خالص به‌دلیل مسمومیت‌هایی که می‌تواند ایجاد کند شرایط خاصی دارد منتهی عده‌ای بدون توجه به این موضوع دست به چنین کاری می‌زنند.»
غفلت از نظارت
بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها از اصلی‌ترین محل‌های مصرف کپسول‌های اکسیژن به لحاظ نیازی که بیماران دارند یا جانبازان شیمیایی که با مشکلات تنفسی مواجه‌اند، مجاز به مصرف هستند. این گاز که می‌تواند عوارض زیادی را در پی داشته باشد امروز آزادانه به فروش می‌رسد.
ادامه آلودگی هوا در شهرهای بزرگ کشور به‌ویژه در شهر تهران با جمعیت روز افزون خودروهای تک‌سرنشین، نقص سیستم حمل‌و‌نقل عمومی و همچنین ناتوانی دست اندرکاران در کنترل و کاهش آلاینده‌ها، به تدریج به ظهور کاسبی‌های کاذبی که می‌تواند به سلامت جامعه آسیب بزند. هزینه‌های تأمین سلامتی در سایه عدم کفایت مسوولان برای نظارت بر فعالیت‌های شرکت‌هایی که تخصصی در حوزه سلامت ندارند، روز‌به‌روز بیشتر می‌شود و این‌بار علاوه‌بر کشور بر دوش مردم نیز سنگینی می‌کند.
دکتر شاهین صالحی متخصص ریه نیز درباره عوارض تنفس اکسیژن خالص به روزنامه صبح نو می‌گوید: «تنفس اکسیژن خالص باعث اختلال عملکرد در ریه می‌شود البته ریه‌ها توانایی ساخت مواد آنتی اکسیدان را به مقدار زیاد دارا هستند و این مواد ریه‌ها را از اثر تخریبی اکسیژن حفظ می‌کنند. اگر این سیستم دفاعی آنتی‌اکسیدان به دلیلی کاهش یابد تنفس اکسیژن می‌تواند باعث صدمات شدید به ریه‌ها بشود.»
او ادامه داد: «تنفس اکسیژن خالص می‌تواند ضایعه پیشرونده و کشنده در ریه‌ها ایجاد کند که این عارضه خیلی شبیه سندرم دیسترس تنفسی حاد است. این تشابه، زیاد جالب نیست این عارضه نتیجه التهاب، آماس و صدمه به سلول‌هاست، متابولیت‌های اکسیژن نقش مهمی را در ایجاد التهاب بازی می‌کنند.»
فقط دستور پزشک
استفاده از اکسیژن‌های خالص در موارد ضروری و آن هم با دستور پزشک تحت شرایط کنترل شده صورت می‌گیرد و افراد سالم نیازی به آن ندارند. سودجویی شرکت‌هایی که با آلودگی هوا رشد یافته‌اند در تبلیغات آن‌چنان از مزایای استفاده محصول خود حرف می‌زنند که انگار هیچ آسیبی قرار نیست به کسی برسد.
دکتر سیروس شعبانی متخصص داخلی و فوق‌تخصص ریه درباره استفاده از اکسیژن در بین افراد عادی به روزنامه صبح نو می‌گوید: «اکسیژن را غیر از موارد خاص توصیه نمی‌کنیم تا افراد سالم از آن استفاده کنند.»
او ادامه می‌دهد: «اکسیژن با غلظت پایین عارضه خاصی ندارد اما زمانی که غلظت اکسیژن به شکل اکسیژنی که در بیمارستان از آن استفاده می‌کنیم، افزایش یابد می‌تواند آسیب زیادی به فرد وارد کند. عوارض استنشاق مسمومیت با اکسیژن است که در حالت خطرناک موجب نارسایی حاد تنفسی می‌شود.»
این متخصص داخلی و فوق‌تخصص ریه درباره این که آیا مصرف اکسیژن می‌تواند ایجاد وابستگی کند یا نه، اضافه می‌کند: «مصرف اکسیژن در افرادی که نیاز به آن دارند وابستگی‌ای ندارد که مثلاً در صورت مصرف، به اکسیژن معتاد شوند. خب وقتی هم که لزومی به مصرف آن نیست نباید مصرف شود.»
شعبانی می‌گوید: «علاوه‌بر ضرر جانی خرید کپسول و اسپری‌های اکسیژن هدر رفت هزینه‌ای برای افرادی است که ما به‌عنوان پزشک آن را تجویز نکرده‌ایم.»
پوشش تبلیغاتی
خیلی از مردم باور ندارند اکسیژنی که تنفس می‌کنند در درصد بالا می‌تواند آسیب‌زا باشد و فکر می‌کنند خرید اسپری‌های اکسیژنی که کمی با لاکچری‌بازی در ارتباط است می‌تواند آنها را از آلودگی هوا نجات دهد. سود بازار پرفریب شرکت‌های تولیدکننده اسپری‌های اکسیژن‌های انفرادی در ناآگاهی مردم است.
این متخصص داخلی و فوق‌تخصص ریه می‌گوید: «اکسیژن با خلوص بیشتر از 50 درصد می‌تواند به بدن و ریه‌ها آسیب جدی‌ای وارد کند که این آسیب‌ها از برونشیت، التهاب ریه و کلاپس یا روی‌هم‌افتادگی ریه متغیر خواهد بود.»
شعبانی با اشاره به اینکه استفاده از این نوع اکسیژن بیشتر به‌دلیل عدم آگاهی افراد عادی جامعه است، تاکید می‌کند: «علاوه‌بر نبود آگاهی افراد عادی از عوارض مصرف اکسیژن، سودجویی شرکت‌های تولیدکننده و پوشش تبلیغاتی گسترده برای انحراف حواس‌ها از عوارض این محصول از دلایل دیگری است که باعث می‌شود تا برخی به مصرف این نوع اکسیژن‌ها روی بیاورند.»
اکسیژن پرتابل
او ادامه می‌دهد: «ما برای کسانی که به‌دلیل بیماری‌های حاد ریوی وابسته به اکسیژن خالص هستند اکسیژن‌های پرتابل مانند همانی را که در بیمارستان‌ها استفاده می‌شود، توصیه می‌کنیم اما در هیچ صورت این توصیه شامل افراد سالم نمی‌شود.»
این متخصص داخلی و فوق‌تخصص ریه با اشاره به اینکه تجویز اکسیژن به افراد دارای بیماری‌های مزمن هم باید با شرایط خاص صورت بگیرد، اضافه می‌کند: «تا زمانی‌که وضعیت بیماران دارای بیماری‌های حاد ریوی به درجه خاصی نرسد برای آنها اکسیژن تجویز نمی‌شود، پزشک باید اکسیژن خون افراد را اندازه بگیرد و در صورتی که اکسیژن خون در شرایط لازم دریافت اکسیژن باشد، میزانی که باید فرد زیر دستگاه اکسیژن قرار بگیرد تعیین می‌شود.»
در لابه‌لای دود و دم خفه‌کننده این روزها، پیدا شدن سرو‌کله کسانی که جز منافع خود به چیز دیگری فکر نمی‌کنند می‌تواند خطرناک باشد. مسوولان حوزه سلامت و درمان کشور به‌ویژه وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو مراجعی هستند که باید در این زمینه ورود کنند و از فروش محصولی که می‌تواند آسیب‌های جدی‌ای به افراد وارد کند جلوگیری کنند.
کسب‌وکارهای مربوط به پسا بحران‌ها در کشور به شکل عجیبی رونق گرفته است، در زمان زلزله کرمانشاه نیز از این اتفاقات افتاد. البته آلودگی هوا اگر هوای کسی را نداشت باعث شد تا برخی از این کسب‌وکارها مانند همین فروش کپسول و اسپری‌های اکسیژن خالص که کارشناسان آن را آسیب‌زا می‌دانند، روی کار بیایند. با این روند به نظر می‌رسد در سال‌های آینده با بروز هر بحرانی در کشور باید منتظر مشاغل و محصولاتی باشیم که به‌صورت دوره‌ای و موضوعی خود را به فروشگاه‌ها خواهند رساند.
انتهای پیام/
