۳ ماموریت بورس کالا در اقتصاد

محمود دودانگه در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم به روند شکل گیری بورس کالا در کشور و اهمیت جایگاه این بورس در اقتصاد پرداخت و با اشاره به اهداف ترسیم شده برای بورس کالا در اقتصاد ملی گفت: با راه‌اندازی بورس فلزات و کشاورزی در سال‌های 82 و 83 و ادغام این دو بورس در سال 86، بورس کالای ایران تاسیس شد تا شرایط فعالیت های تولیدی در کشور به نسبت اوضاع نابسامان گذشته بهتر شود.

معاون وزیر بازرگانی دولت نهم اظهار کرد: به منظور بررسی عملکرد بورس کالا طی 11 سال اخیر، لازم است در گام نخست به این موضوع توجه کنیم که این ساختار با چه اهدافی ایجاد شد و پس از آن به وضعیت فعلی اقتصاد و بورس کالا بپردازیم تا مشخص شود فاصله امروز این ساختار با آرمان ها و ایده آل هایی که برای بورس کالا تعریف شده به چه میزان است.

شرایط امروز قابل قیاس با گذشته نیست

مشاور وزیر اسبق صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: بورس کالا بازاری برای عرضه کننده و متقاضی است تا بتوانند به صورت منصفانه، قیمت مناسب و واقعی بازار را شناخته و نسبت به تبادل کالا اقدام کنند. این روند در ساختار سنتی با عوامل دخیل زیادی روبه رو می شد که انصافا به واسطه بورس کالا، بحث عرضه و تقاضا و نحوه کشف قیمت کالاها در شرایط کنونی قابل قیاس با سال های قبل از تاسیس این بورس نیست.

دودانگه تصریح کرد: مشخصه دیگر بورس کالا، توان فعالیت همه تولیدکنندگان در این بازار است تا کالای خود را عرضه کنند و متقاضیان نیز وارد شده و تقاضای خود را ثبت کرده و به مواد مورد نیاز خود دست یابند؛ در این روند به دلیل کاستی هایی که در روند تولید برخی محصولات داریم یا نوساناتی که در بازارها شاهد هستیم، بعضا به طور کامل شاهد تامین نیاز آسان واحدهای تولیدی نیستیم اما به مرور این روند نیز با اتخاذ راهکارهایی به فراخور شرایط، تکمیل می شود.

اتصال کشاورزان به بورس

وی اظهار داشت: باید به مرور شرایطی برای بورس کالا در اقتصاد فراهم شود که حتی یک کشاورز در استان و یا روستا محصولی را به کشت رسانده و بتواند این محصول را در بازار بورس کالا به ثبت برساند و در مقابل نیز متقاضی تقاضای خود را برای کالایی خاص اعلام کند تا معامله به سرانجام برسد.

دودانگه افزود: در این شرایط می توان انتظار داشت فاصله بین تولیدکننده متقاضی و یا مصرف کننده کاهش پیدا کرده و از هزینه مبادله و همچنین قیمت تمام شده، کاسته در نهایت بهره وری نیز افزایش یافته است؛ این رویداد با حمایتی ملی و فرهنگ سازی قوی قابلیت اجرایی شدن خواهد داشت.

معاون وزیر بازرگانی دولت نهم ادامه داد: در این شرایط تولیدکننده در بخش صنعت و کشاورزی می تواند جهت و معیار مشخصی پیدا کند تا تولیدات خود را متناسب با نیاز متقاضی و علاقمندی مصرف کننده نهایی به تولید برساند نه آنکه محصولی در این بخش ها به تولید برسد که در نهایت متقاضی برای آن میزان محصول و با آن کیفیت خاص وجود نداشته باشد.

ترسیم 3 ماموریت برای بورس کالا

دودانگه با اشاره به اینکه نقش بورس کالا در رشد تولید و ایجاد تعادل نسبتی در بازارها موثر بوده است، اظهار کرد: بورس کالا ظرفیت های زیادی دارد و همه می دانیم که این نهاد اقتصادی مسیر طولانی برای ارائه خدمات کامل خود به صنایع در پیش دارد از این رو باید با برنامه ریزی که انجام می شود بورس کالا بتواند در آینده  «سمت و سوی تولید را تعیین کند»، «با توجه به تسهیل فضای کسب و کار، میزبان بازیگران جدید باشد» و «با سرعت بیشتر به کاهش هزینه ها در تولید و مبادلات» معنا بخشد؛ این اتفاق ها تاحدود زیادی در این سال ها رقم خورده اما به دلیل رویدادهای مختلف اقتصادی، به شکل نظام مند نبوده است.

وی گفت: به اعتقاد بنده، بورس کالا یک نهاد ملی است و برای تحقق سه فاکتور مطرح شده، باید زمینه معرفی مزیت های بورس کالا در سراسر کشور و حتی ایجاد تالارهای بورس در استان های مختلف به منظور آشنایی همه فعالان بازارها فراهم شود که این امر به درج قیمت های مناسب تر کالای ایرانی، بهبود کسب و کارها، ایجاد فضای رقابتی سازنده و کاهش شدید هزینه های مبادلات منجر می شود.

نمره قبولی در کشف واقعی قیمت‌ها

دودانگه در پاسخ به این پرسش که بورس کالا تا چه میزان توانسته به کشف واقعی قیمت محصولات عمل کند؟ گفت: قضاوت در این زمینه کامل نیست، زیرا بورس کالا توانسته در بخش هایی نسبت به کشف عادلانه قیمت ها اقدام کند اما در بخش هایی به دلیل تولید کم یک محصول، عدم عرضه و یا تقاضای کاذب با توجه به شرایط اقتصادی، کشف عادلانه قیمت با مشکل روبه رو شده که البته این موارد عموما مقطعی است؛ اما در نگاهی کلی و بلندمدت، روند کشف قیمت کالاها با گذشته قابل قیاس نیست و امروز به دلیل عرضه مواد اولیه دربورس، مولفه های اقتصادی در بازار و مبادلات لحاظ می شود.

به گفته وی، بدیهی است کشورها تنها با اتکا به ابزارهای سنتی و بدون بهره‌گیری از فناوری‌های جدید و رقابتی نمی‌توانند در صحنه رقابت توفیق لازم را به دست آورند. از این رو بورس کالا در اقتصاد ما شرایطی را برای فعالان و بنگاه ایجاد کرده که در فضای رقابتی و شفاف تعاملات تجاری خود را دنبال کنند که این روند در مسیر سالم سازی اقتصادی است.

مشاور وزیر اسبق صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه شفافیت، از اصلی ترین مزایای بورس کالاست، افزود: سازوکار بورس کالا در معامله محصولات مختلف به گونه ای طراحی شده که همه امور شفاف و روشن است، از این رو می توان عنوان کرد همه شرکت های حاضر در این بورس به عنوان فروشنده و خریدار، خواستار شفافیت اقتصادی هستند.

یک پیشنهاد

دودانگه در ادامه با هدف بهبود عملکرد بورس کالا و توسعه این بورس در اقتصاد پیشنهاد کرد که بورس کالا شرایط را برای عرضه کالای همه تولیدکنندگان در اقصی نقاط کشور فراهم کند و افزود: دامنه فعالیت این بورس فراتر از آن چیزی است که هم اکنون در حال تحقق است. به عبارتی اگر این امکان به وجود آید که همه تولیدکنندگان در اقصی نقاط کشور توان عرضه کالای خود را در بورس کالا با هدف رساندن آن به مصرف کنندگان و همچنین بازارهای خارجی داشته باشند، این رویداد و زنجیره شفاف، منشا تحول گسترده در اقتصاد می شود.

وی در پایان تاکید کرد: بورس کالا مانند پل ارتباطی بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان است و هر اندازه تلاش کنیم تا این پل ارتباطی را مستحکم تر کنیم و دامنه شمول کالاهایی که در بورس کالا عرضه می شود بیشتر باشد، به طور طبیعی به رشد تولید و کاهش دغدغه تولیدکننده و مصرف کننده کمک کرده ایم.

انتهای پیام/