مجاهدت ۴۰ ساله دست‌های پینه بسته؛ برگ زرینی از افتخارات بخش کشاورزی گلستان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، آمار و ارقام نشان می‌دهد با پیروزی انقلاب اسلامی تحولات بزرگ و شگرفی در بخش‌های مختلف ایجاد شد که بخش کشاورزی از آن مستثنی نیست. افزایش تولید در بسیاری از محصولات و قطع وابستگی به خارج از کشور، مدیریت منابع آب و خاک و بهینه‌سازی مصرف در کنار تولید ارقام مختلف، افزایش بهره‌وری در تولیدات دامی، توسعه مکانیزاسیون بخش کشاورزی و غیره تنها بخشی از عملکرد 40 ساله حوزه کشاورزی است.

این تحولات در استان گلستان که به یکی از قطب‎های کشاورزی کشور شناخته می‌شود، بیشتر قابل لمس است. افزایش تولیدات کشاورزی استان از یک میلیون و 500 هزار تن در سال 57 به حدود 5 میلیون تن، انقلابی بزرگ در کشاورزی و تأمین امنیت غذایی در استان و البته کشور به حساب می‌آید.

امروز براساس آخرین آمار و اطلاعات بیش از 214 هزار خانوار گلستانی، بهره‌بردارِ بخش کشاورزی هستند. 38 درصد اشتغال استان نیز مربوط به همین بخش است.

در این گزارش کوتاه سعی داریم آمار و عملکرد بخش کشاورزی استان را نسبت به 40 سال گذشته به صورت مقایسه‌ای ترسیم کنیم.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در بخش تولیدات دامی وضعیت، گلستان شاهد جهش‌های خوبی بوده است.

افزایش تولید از 125 هزار تن در سال 57 به بیش از 629 هزار تن گواه تلاش تولیدکنندگان و دست‌اندرکاران این حوزه است.

گوشت مرغ:

تولید گوشت مرغ در گلستان به ویژه در سال‌های اخیر سبب شده تا این استان جایگاه دوم کشور را به خود اختصاص دهد. افزون براین بیش از 20 تا 25 درصد صادرات مرغ نیز از این استان انجام می‌شود که از این حیث گلستان رتبه نخست کشور را دارد.

تولید گوشت مرغ استان در اوایل انقلاب چیزی حدود 16 هزار تن بود اما این میزان تولید به 215 هزار تن رسیده است. این استان با 10 درصد تولید گوشت مرغ کشور، یکی از استان‌های معین برای مناطقی مانند تهران به شمار می‌رود.

در سال 57 طبق گفته‌های مختار مهاجر، رئیس سازمان جهادکشاورزی استان هیچ واحد مرغ مادر گوشتی در گلستان وجود نداشت اما امروز 57 واحد با ظرفیت یک میلیون و 800 هزار قطعه ایجاد شده است. در بخش مرغ تخم‌گذار نیز تعداد واحدهای پرورش دهنده از 3 واحد به بیش از 20 واحد رسیده است.

تولید تخم‌مرغ گلستان در سال پایه (1357) فقط 6 هزار تن بود که این میزان به 26 هزار تن افزایش یافت.

گوشت قرمز:

میزان تولید گوشت قرمز در استان از 13 هزار تن به بیش از 29 هزار تن رسیده است که رشدی 2.2 برابری دارد.

تولید شیرخام استان نیز از 90 هزار تن به 356 هزار تن در سال‌های اخیر افزایش پیدا کرد. در این بخش بیش از 2 میلیون و 800 هزار تن ظرفیت‌سازی شده و 12 کارخانه شیر در استان فعال است.

در همین حوزه، جهادکشاورزی استان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اقدام به حفظ ذخایر ژنتیکی گاو، اسب، شتر، گوسفندهای نژاد « زال» و « دالا» کرده است.

مهاجر در این باره می‌گوید: نسل این گونه‌ها در معرض خطر انقراض قرار داشت و با حفظ ذخایر ژنتیکی تلاش کردیم این سرمایه‌ها را حفظ کنیم. افزون براین برای پاسخ به نیاز جامعه اقدام به تلاقی‌های مدیریت شده با نژادهایی که راندمان عملکرد بیشتری داشتند، کردیم که امروز در کنار حفظ ذخایر شاهد چندقلوزایی و افزایش وزن در نژادهای بومی هستیم.

او اشاره‌ای هم به وضعیت اسب اصیل ترکمن می‌کند و می‌افزاید: وضعیت اسب ترکمن چندان مناسب نبود تا اینکه اوایل دهه 80 طبق بررسی که از سوی کارشناسان امور دام جهادکشاورزی استان انجام شده بود، فقط 70 رأس اسب شناسایی شد که گفته می‌شد از نژاد ترکمن هستند. در تمام این سال‌ها کار کردیم تا بتوانیم خالص‌سازی اسب نژاد ترکمن را انجام دهیم و امروز بیش از 5 هزار رأس اسب ترکمن در استان داریم که 3 هزار و 200 رأس آن شناسنامه ژنتیکی دریافت کرده‌اند.

تولید عسل:

عسل یکی دیگر از محصولاتی است که در سال‌های اخیر تولید آن افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته است. تولید 135 کیلوگرم عسل در سال 57 در این منطقه به ثبت رسیده که عمدتا از کندوهای بومی که از تنه درختان درست می‌کردند، به دست می‌آمد؛ امروز تولید این محصول به یکهزار و 500 تن افزایش پیدا کرده است.

این استان نه فقط در زمینه تولید بلکه در مباحث علمی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. برای نخستین بار در کشور فقط استان گلستان موفق به اصلاح نژاد ملکه زنبورعسل شده است. این کار بی‌سابقه سبب شد که ملکه زنبورعسل مقاوم به کنه شده و رفتار بهداشتی و عمومی، میانگین تولید و زمستان‌گذرانی آن ارتقا پیدا کند.

تولیدات زراعی:

در این بخش نیز کشاورزان پُرتلاش گلستانی حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. تولید سالانه یک میلیون و 350 هزار تن گندم و بیش از 170 هزار تن جو سبب شده این استان نقشی مهم در امنیت غذایی داشته باشد.

تولید گندم در 4 دهه گذشته از 350 هزار تن به یک میلیون و 310 هزار تن، تولید جو از 70 هزار تن به 172 هزار تن، شلتوک از 75 هزار تن به 295 هزار تن، حبوبات از 2 هزارتن به 6 هزارتن، سیب زمینی از 25 هزارتن به 130 هزار تن، سویا از 20 هزار تن به 41 هزار تن، آفتابگردان از یکهزار و 400 تن به 3 هزار و 500 تن افزایش یافته است.

همچنین تولید گوجه‌فرنگی نیز از 42 هزار تن به 280 هزار تن رسیده است. در این استان پیش از انقلاب اسلامی محصول کلزا کشت نمی‌شد اما سال گذشته 113 هزار تن محصول تولید شده است.

به طور کلی در بخش زراعی میزان تولیدات استان از یک میلیون و 266 هزارتن به 3 میلیون و 862 هزارتن افزایش پیدا کرد.

تولیدات باغی:

روزی در این استان فقط 5 هزار هکتار باغ داشتیم که شامل آلو و سیب‌درختی بود اما امروز سطح باغات استان به 33 هزار هکتار رسیده و 12 هزار هکتار از اراضی شیبدار نیز زیتون‌کاری شده است.

میزان تولیدات استان در این بخش از 30 هزارتن در 4 دهه قبل به بیش از 240 هزارتن افزایش یافت.

شیلات و آبزی‌پروری:

به رغم کاهش شدید ذخایر ماهیان خاویاری در دریای خزر، گلستان همچنان با 56 درصد رتبه نخست تولید این محصول را دارد. میزان صید و پرورش ماهیان گرمابی در استان در این سال‌ها 5 برابر شده و از 4 هزار تن به 20 هزار تن رسیده است.

همچنین در سال‌های اخیر مزارع پرورش میگو در منطقه گمیشان ایجاد شده که در فاز نخست 4 هزار هکتار آن در دست بهره‌برداری قرار گرفته است. استان گلستان از نظر میزان تولید میگو رتبه چهارم کشور و در زمینه عملکرد در واحد سطح رتبه دوم کشور را دارد.

سیستم‌های نوین آبیاری و کشاورزی حفاظتی

استفاده از روش‌های نوین آبیاری را می‌توان یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها در بخش کشاورزی به شمار آورد. به ویژه در سال‌های اخیر که اقلیم به سمت خشکی می‌رود و کمبود آب فشارش را بر گُرده همه بخش‌ها از جمله کشاورزی وارد کرده است، استفاده از این روش‌ها می‌تواند میزان مصرف را کاهش و راندمان آبیاری را تا 95 درصد افزایش دهد.

مختار مهاجر در این باره می‌گوید: پیش از انقلاب اسلامی حدود 10 هزار هکتار از اراضی استان به سیستم‌های نوین آبیاری مجهز شده بود که این سطح اکنون به 60 هزار هکتار رسیده است.

ضریب مکانیزاسیون استان در 40 سال قبل به ازای هر هکتار 2 دهم اسب بخار بود؛ سال گذشته این ضریب به 1.7 اسب بخار افزایش یافت.

پیش از انقلاب کشت‌ محصولات در استان یا بهاره و یا پاییزه بود. به این معنا که فقط یک کشت در اراضی کشاورزی استان انجام می‌شد اما اکنون 40 درصد از 650 هزار هکتار اراضی کشاورزی استان، در دو نوبت کشت می‌شود.

کشاورزی حفاظتی یکی دیگر از موضوعات مهم در زمینه حفظ خاک و پایداری تولید است. در این منطقه پیش از انقلاب اسلامی، کشاورزی حفاظتی انجام نمی‌شد اما امروز 287 هزار هکتار با این روش‌ها کشت می‌شود. عملیات کشت در حدود 3 هزار هکتار از این اراضی بدون خاکورزی و باقی به صورت کم خاکورزی انجام می‌شود.

آنطور که آمار و ارقام نشان می‌دهد استان گلستان در 15 محصول دارای رتبه‌های نخست کشور است. گلستان با تولید 60.3 درصد سویا، 56 درصد خاویار و 34 درصد کلزای کشور جایگاه نخست از بین استان‌ها به خود اختصاص داده است. این استان 10 درصد تولید گندم، 10 درصد گوشت مرغ، 7.1 درصد جو و 23 درصد آفتابگردان کشور را تولید و در رتبه دوم قرار دارد.

همچنین گلستان 12.6 درصد تولید وش، 14.3 درصد توتون و 17 درصد پیله تر ابریشم را به عنوان سومین تولیدکننده کشور برعهده دارد. رتبه چهارم گلستان در تولید برنج با 10 درصد، هلو 7.5 درصد، آلو قطره طلا با 5.8 درصد و خرمالو با 10  درصد و رتبه ششم این استان در محصول زیتون با 4.9 درصد تولید کشور نتیجه همت و تلاش کشاورزان سخت‌کوشی است که بازوان کارآمد انقلاب اسلامی به شمار می‌روند.

انتهای پیام/ ع