نقدی بر فضاسازی شهری مشهد در ایام محرم؛ «تعلیق حس عاشورایی»

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، یکی از مهمترین عرصه‌هایی که از طریق آن می‌توان در راستای تهییج، اطلاع‌رسانی و یا آگاهسازی شهروندان اقدام کرد فضاهای فراهم شده در بیلبوردهای شهری و در معنای عام تمامی فضاهایی است که می‌توان در عرصه شهری از آن در این راستا بهره گرفت.

تبلیغات شهری امروز تبدیل به جزء لاینفک زندگی شهروندان شده زیرا بخش مهم و عمده‌ای از زندگی هر شهروند در فضای شهری می‌گذرد؛ در گذشته شعار معروفی بود با این عنوان که «شهر ما خانه ما» و البته مدنظر این شعار بیشتر تلاش در راستای رعایت بهداشت محیطی بود اما امروز این شعار در عمل محقق شده است.

اگر نگاهی به زندگی روزمره خود داشته باشیم شاهد خواهیم بود بخش زیادی از زمان خود را در فضای شهری می‌گذرانیم و به همین دلیل شهر بر شکل‌گیری هویت ما بسیار موثر است و شاید دور از اغراق نباشد اگر عنوان شود که فضای شهری حتی بیشتر از فضای خانواده در این زمینه موثر است.

بنابراین نقش تبلیغات شهری و فضاسازی صورت گرفته در این فضا در این راستا بسیار مهم است و به همین دلیل است که امروزه فضاسازی شهری به عنوان یک علم مطرح است و دیگر صرفا نمی‌توان به آن نگاه ذوقی داشت.

از ابتدای ماه محرم امسال در سطح شهر مشهد تابلوها، بیلبوردها و مضامینی با محوریت ماه محرم و صفر در سطح شهر مشهد خودنمایی می‌کند که واکنش‌های متعددی را از سوی فعالان فضای مجازی و البته شهروندان به عنوان کسانی که مهمترین پل پیوند با فضای شهری هستند داشته است.

ترکیب رنگ، مضامین و حتی فونت نگارش این مفاهیم در بیلبوردهای شهری تماما با آنچه پیش از این در ذهن داشته‌ایم و دیده‌ایم متفاوت است اما آیا لزوما این تفاوت کارکرد خاص خود را نیز دارد؟

در نکته نخست باید اذعان کرد که فضای شهری یک فضای لزوما نخبگانی نیست و عرصه‌ای است که از قضا توده مردم با آن در ارتباط هستند؛ در واقع نخبگان در این فضا، «جزء از کل» هستند؛ این گونه فضاسازی شهری قطعا تاثیر چندانی بر توده مردم ندارد و آنها چندان با این فضا همذات پنداری نمی‌کنند.

نکته دوم استفاده از قالب اشعار برای این فضا است که فی‌نفسه نمی‌توان از آن ایرادی گرفت به ویژه که عمده این اشعار نیز آئینی هستند اما تعلیق شکل گرفته در این اشعار گاها آزاردهنده است به این معنا که ناگهان شما با بیلبوردی مواجه می‌شوید که صرفا یک تک مصراع و یا چند کلمه در آن خودنمایی می‌کند و مخاطب حس کلی برخاسته از این فضا را درک نمی‌کند و به قولی باید منتظر بیلبورد بعدی باشد تا شاید این مصراع تکمیل شود در حالی که می‌دانیم عرصه شهری و تبلیغ شهری، عرصه تعلیق به این معنا نیست زیرا اگر تعلیقی در این حوزه صورت بگیرد چه بسا منجر به تعلیق کلی و چشم‌پوشی نهایی مخاطب از تبلیغات شود.

نکته دیگر فونت این تبلیغات است که از قضا فضایی نوستالژیک را ایجاد کرده اما باز هم باید عنوان کرد که مخاطب چندان با این مسئله ارتباط برقرار نمی‌کند.

مسئله دیگر این است که این فضاسازی در نهایت مرتبط با محرم و صفر است و در درجه اول در چنین مناسبت‌ها و شئونی شاید لازم باشد ابتدا کارکرد اولیه و اصلی خود که همان فضاسازی سنتی با ترکیب رنگ مشکی است را صورت دهیم و سپس سراغ تامل و تفکر مخاطب برویم.

انتهای پیام/