توقف فعالیت ناشران و کاهش شمارگان کتاب در خراسان / نمایشگاه مجازی می‌تواند نجات‌بخش باشد؟
در حالیکه چشم امید برخی از ناشران به نمایشگاه کتاب مجازی است، عده‌ای معتقدند در این نمایشگاه اتفاق خاصی رخ نخواهد داد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم در چند سال اخیر رخدادهایی موجب برهم خوردن تعادل در معادلات بازار نشر شده است، اگر کرونا تعادلات بازار جهانی نشر را بهم زده است، ما در ایران از ماه‌ها و یا حتی سال‌ها پیش از اپیدمی کرونا این تعادل را بر هم خورده داشته‌ایم.
تا دو سال پیش که آماری از قاچاق کتاب در دست نبود، کسی فکرش را نمی‌کرد که شمارگان کتاب‌هایی که زیرزمینی چاپ و فروخته می‌شود، بتواند شمارگان نشر را در ابهام فرو ببرد، حتی خود ناشرانی که کتابشان را تنها در هزار نسخه چاپ کرده بودند و کتاب با موفقیت روبرو شده و به شمارگان میلیونی نیز رسیده بود، وقتی از شمارگان صدها هزاری و میلیونی کتاب در شبکه‌های قاچاق زیرزمینی آگاه شدند، در بهت فرو رفتند دیگر کسی ادعا نمی‌کرد که مخاطب نسبت به کتاب بی‌تفاوت است، بلکه باید از ابتدا وضعیت ترسیم می‌‌شد تا فهمید چرا گردش سرمایه در بازار نشر پایین است و چرا سرمایه در گردش برخی قاچاقچیان نشر میلیاردها دلار تخمین زده می‌شود.
در این میان که ناشران کم کم آماده می‌شدند تا نقشه جدیدی از وضعیت بازار نشر در ایران ترسیم کنند، اپیدمی کرونا آمد و ابتدا نمایشگاه کتاب را به تعویق انداخت، آن‌هم تنها دو ماه مانده به نمایشگاه و زمانی که کتاب‌های بسیاری زیرچاپ بود تا در نمایشگاه فروش خوبی را تجربه کند. پس از آن نیز تعطیلات و کاهش ساعات کاری وضعیت را بغرنج‌تر کرد. در این 10 ماهی که از سال می‌گذرد ناشران اگرچه توانسته‌اند گاهی گلیم خود را از آب بیرون کشند، اما نشر از وضعیت خوبی برخوردار نیست و یارانه‌هایی که در قالب طرح‌های فصلی، تسهیلات کرونایی و ... به آن واریز می‌شود، نیز حکم مسکن‌هایی را برای سرپا نگه داشتن نشر را دارد. حالا هم که قرار است نمایشگاه مجازی کتاب برگزار شود، موافقان و مخالفانی دارد.
با اینکه تسهیلات حمایتی تنها متعلق به ناشران تهران نبوده و ناشران سراسر کشور را پوشش داده است، اما وضع در شهرستان‌ها بغرنج‌تر است، بسیاری از ناشران شهرستانی شمارگان نشر خود را به شدت کاهش دادهاند و حتی به توقف در فعالیت‌های خود رسیده‌اند.
مهدی نصیرزاده، رئیس اتحادیه ناشران خراسان رضوی در این زمینه به تسنیم گفت: وضعیت نشر در مشهد قبل از کرونا نیز مناسب نبود، حالا نیز وضعیت بدتر شده است، تسهیلاتی که وزارت ارشاد فراهم کرده مانند تسهیلات صندوق کارآفرینی امید نیز با استقبال ناشران مشهدی مواجه شد و پس از اطلاع‌رسانی‌های اتحادیه ناشرانی ثبت نام کردند. اما باید توجه داشت که ناشر باید کتابش را بفروشد که بتواند اقساط تسهیلات را پرداخت کند واقعیت این است که باید برای فروش کتاب‌ها و گردش سرمایه در صنعت نشر نیز راهکاری اندیشید.
وی ادامه داد: در چند ماه گذشته وضعیت صنعت نشر در این استان اصلا خوب نبوده است؛ به گونه‌ای که برخی از ناشران به توقف فعالیت رسیده و ترجیح دادهاند دست به عصا راه بروند تا اینکه کتاب‌ها چاپ شوند و در انبار بمانند. تنها ناشرانی مانند ناشران کتاب‌های درسی که مخاطب دارند به فعالیت خود همچون گذشته ادامه می‌دهند.
نصیرزاده تصریح کرد: تعطیلات تهران بر وضعیت ناشران استانی نیز تاثیر می‌گذارد؛ زیرا سیستم توزیع مختل می‌شود.
وی با اشاره به خرید کتاب از سوی وزارت ارشاد گفت: من این راهکار را نیز راهکار درستی نمی‌دانم، به نظرم باید کار فرهنگی گسترده‌تری انجام داد، باید مخاطب را تحریک کنیم باید تقاضا را افزایش دهیم. اینکه وزارت ارشاد از ناشران کتاب بخرد، دردی دوا نمی‌کند تنها کتاب از انبار ناشر به انبار ارشاد منتقل می‌شود.ما باید فضایی را فراهم کنیم که مردم به سمت کتاب حرکت کنند، تقاضای کتاب جدید داشته باشند، برنامه‌هایی مانند «کتاب‌باز» باید در همه شبکه‌های سیما تولید و پخش شود،. باید در جامعه نوعی حرکت جمعیبرای مطالعه کتاب ایجاد کنیم.
نصیرزاده با اشاره به نمایشگاه کتاب مجازی نیز گفت: نمایشگاه مجازی کتاب در جنوب کرمان که اکنون در حال برگزاری است، نمی‌تواند جایزگینی برای نمایشگاه کتاب تهران باشد. اگر ما قصد داریم نمایشگاه کتاب را مجازی برگزار کنیم باید فضایی را فراهم کنیم که در آن تداعی کننده نمایشگاه کتاب باشد. اینکه مخاطب برود کتاب را از سایت خانه کتاب جست‌وجو کند و از این نمایشگاه مجازی خرید کند و بعد برایش ارسال شود اتفاق خاصی رخ نداده است، کما اینکه بسیاری از ناشران خودشان چنین زیرساختی را دارند.
وی گفت: علم کامپیوتری آنقدر پپشرفت کرده است که می‌توان فضای نمایشگاه کتاب تهران را به صورت مجازی ترسیم کرد و مخاطب به مانند سایت‌های گردشگری دنیا وارد مصلی و شبستان شده و غرفه‌ها را مشاهده کند. بسیاری از مخاطبان به نمایشگاه کتاب می‌آمدند و از نزدیک کتاب‌ها را می‌دیدند و سپس چند عنوانی خریداری می‌کردند. ما می‌توانیم از یکسری امکانات بصری برای جذابیت نمایشگاه مجازی کتاب و حضور مردم در آن استفاده کنیم.
انتهای پیام/
