افزایش بهره‌وری اولین محصول اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در استان گلستان است
گروه استانها - مسئولان می‌گویند بیشتر از ۸۵ درصد آب در گلستان برای بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و هروقت هم صحبت از کم آبی به میان می‌آید انگشت اتهام به سمت بخش کشاورزی است درحالیکه اجرای سامانه‌های نوین آبیاری این مشکل را حل می‌کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، پتانسیل منابع آب زیرزمینی در استان گلستان حدود دو میلیارد و 500 میلیون مترمکعب و به همان نسبت هم پتانسیل منابع آب‌های سطحی آن است. از همه آبی که در استان مورد استفاده قرار می‌گیرد بیش از 85 درصد آن به مصرف بخش کشاورزی می‌رسد و هر وقت هم از کم آبی و کاهش ذخایر صحبت به میان می‌آید انگشت اتهام به سمت بخش کشاورزی است.
موضوع این است که بهره وری مصرف آب در استان گلستان به زعم کارشناسان مختلف حوزه کشاورزی 35 تا 45 درصد اعلام می‌شود در حالیکه این وضعیت می‌تواند با اجرای سامانه‌های نوین آبیاری به بیش از 95 درصد هم برسد.
این حجم از هدررفت در کشاورزی سنتی استان گلستان در کنار عدم رعایت الگوی کشت سبب خسارت‌های فراوان به ذخایر آبی شده است که در بسیاری موارد این خسارت‌ها غیرقابل جبران است.
در استان گلستان بیش از 220 هزار نفر در بخش کشاورزی مشغول هستند که بیش از 90 درصد آن‌ها خرده مالک محسوب می‌شوند. طبق آمارها کشاورزان استان گلستان امسال در فصل کشت حدود 800 میلیون متر مکعب آب مصرف کردند که بیشتر آن از آب چاه و ذخیره‌های زیر زمینی تامین شده است.
این در حالی است که گلستان یکی از خشک‌ترین سال‌های آبی را در 46 سال اخیر پشت سر گذاشته است و آمارهای مربوط به میزان بارش و ذخیره آب سدها، آورد رودخانه‌ها و غیره نشان دهنده وضعیت بغرنج منابع آبی استان است.
نوربخش داداشی، مدیرکل هواشناسی گلستان در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: آمار متوسط بارندگی در فصل آبی حدود 500 میلی‌متر بود یعنی حدود 10 میلیارد مترمکعب باران در گلستان بارید که حدود 2 و نیم میلیارد متر مکعب آن در چرخه مصرف به صورت آب‌های سطحی و زیر زمینی در آمده است.
سیدمحسن حسینی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان هم می‌گوید: امسال ذخیره 14 سد استان که 260 میلیون متر مکعب ظرفیت دارد در پایان خرداد به 16 درصد رسیده است.
حال با یک حساب سر انگشتی حساب کار دستمان می‌آید که کشاورزی در گلستان برای رونق داشتن نیازمند به روش‌های جدید آبیاری است و استفاده از روش‌های آبیاری نوین می‌تواند موتور این حرکت باشد.
با گذشت بیش از 20سال از اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در گلستان حدود 71 هزار هکتار از زمین‌های آبی استان مجهز به این سامانه‌ها شدند. در این سال‌ها روش‌های نوین آبیاری از جمله آبیاری کم فشار، قطره‌ای، زیرسطحی، تیپ و تشتکی در مناطق مختلف با توجه به آب موجود و شرایط اقلیمی هر منطقه اجرایی شده است.
لطفی، کارشناس کشاورزی به خبرنگار ما می‌گوید: حدود 90 درصد از آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و این در حالی است که راندمان آبیاری در بخش سنتی یا غرقابی به شدت پایین است و اجرای روش‌های نوین آبیاری می‌تواند تأثیر بسزایی در افزایش راندمان آبیاری و عملکرد محصول داشته باشد.
وی تاکید می‌کند: در آبیاری غرقابی به دلیل هدر رفت فقط حدود 30 درصد از آب جذب گیاه می‌شود در صورتی که در آبیاری نوین بین 65 تا 90 درصد آب جذب گیاه می‌شود و با نصب سامانه‌های نوین آبیاری بهره وری آب کشاورزی به حدود 80 درصد افزایش می‌یابد.
اما کشاورزان و باغدارانی که این طرح را اجرایی کرده‌اند از اجرای این طرح‌ها راضی هستند. از جمله این افراد آقای نظری، باغدار گلستانی است که سیستم آبیاری نوین را چند سالی‌است در باغ خود اجرا کرده و به خبرنگار ما می‌گوید: قبل از اجرای این طرح مصرف آب در هر هکتار در هر دوره آبیاری 650 مترمکعب بود که این میزان با اجرای این طرح به 200 تا 230 مترمکعب رسید.
همچنین مقصودلو ،کشاورز سویا کار گلستانی با اشاره به محصول خوب سویا می‌گوید: با اجرای این طرح در بیش از 13 هکتار از زمین‌های خود توانسته تنش آبی را به خوبی پشت سر بگذارد.
مدیر طرح آبیاری نوین جهاد کشاورزی گلستان یکی از سیاستها و برنامههای وزارت جهاد کشاورزی را اجرای روش‌های نوین آبیاری در وضعیت خشکسالی کشور عنوان کرده و می‌گوید: سالانه به طور متوسط حدود 5 هزار هکتار از اراضی استان را تحت پوشش سیستم آبیاری نوین قرار می‌گیرد و گلستان از این نظر رتبه پنجم کشور را دارد و در این 20 سال اجرای این طرح از 270 هزار هکتار اراضی آبی و زراعی گلستان 70 هزار و 200 هکتار مجهز به سیستم نوین آبیاری شدهاند.
علی جباری می‌افزاید: در برنامه ششم توسعه دولت مکلف شد تا حداقل سقف 85 درصد به این بخش اعتبارات تخصیص دهد و براساس همان قانون 85 درصد کمک بلاعوض دولت و 15 درصد سهم آورده کشاورز تعریف شده است.
وی ادامه می‌دهد: دولت برای هر هکتار سیستم آبیاری قطره‌ای در باغ 30 میلیون تومان، روش‌های نوین آبیاری کلاسیک هکتاری 25 میلیون تومان و برای آبیاری بارانی به روش ماشینهای آبیاری نوین هکتاری 21 میلیون تومان یارانه اختصاص می‌دهد.
مدیر طرح آبیاری نوین جهاد کشاورزی استان می‌گوید: در حال حاضر صندوق حمایت از توسعه کشاورزی از طرح‌های آبیاری حمایت می‌کند برای برخورداری از تسهیلات طرح‌های آبیاری کشاورزی توسط جهاد کشاورزی به صندوق توسعه معرفی می‌شود، قرارداد در صندوق توسعه کشاورزی منعقد و دولت کمک‌بلاعوض خود را پرداخت می‌کند و کشاورز نیز ملزم به تأمین سهم آورده خود است.
اما چرا با وجود این همه حمایت این طرح در گلستان سرعت زیادی ندارد؟ بیثباتی در بازار قیمت‌ها، بالا بودن هزینه نصب و اجرای آبیاری نوین، عدم اقتصادی بودن روش‌های نوین آبیاری برای اراضی خرد موجب شده تا کشاورزان رغبت زیادی از خود نشان ندهند.
برای اجرای موفق این طرح و سرعت گرفتن اجرای طرح‌های آبیاری در استان گلستان نیاز به ادغام و یکپارچه سازی اراضی را می‌طلبد تا اجرای این سامانه مقرون به صرفه باشد، ضمن اینکه یکپارچگی اراضی می‌تواند سبب افزایش تولید و کاهش مصرف نهاده‌ها شود.
انتهای پیام/582/ ع
