انتخابات پارلمانی ۲۰۲۲ اسرائیل-۷/ لیبرمن؛ رکورددار استعفاها

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، پس از 4 انتخابات ناموفق و بحران تشکیل کابینه‌ای پایدار در سرزمین اشغالی، امروز سه شنبه 25 انتخابات پارلمانی رژیم آغاز شد. در همین راستا در هفتمین قسمت از سلسله گزارش‌های احزاب در آیینه انتخابات پارلمانی 2022 رژیم صهیونیستی به بررسی آخرین وضعیت حزب «اسرائیل خانه ما» در انتخابات مزبور می‌پردازیم.

شبح لیبرمن بر سر «اسرائیل خانه ما»

حزب اسرائیل خانه ما در 5 سال اخیر بخش مهمی از خط قرمزهای خود را به نفع شکل دادن به محور «ضد نتانیاهو» کنار گذاشته و حاضر به شراکت با چپ‌گرایان و اعراب ساکن اسرائیل شده است.

«اسرائیل خانه ما» یکی از احزاب جناح راست سپهر سیاسی اسرائیل به حساب می‌آید. جامعه 1 میلیون و 300 هزار نفره روس‌تباران ساکن اسرائیل که امروزه حدود 15 درصد از جمعیت این رژیم را تشکیل می‌دهد پایگاه رأی اصلی این جناح سیاسی است. «اسرائیل بیتنا» یک حزب شخص‌محور است و عمدتاً با «آویگدور لیبرمن» معنا پیدا می‌کند. لیبرمن خود یک یهودی روس‌تبار است و در اواخر دهه 1970 از شوروی سابق به سرزمین‌های اشغالی مهاجرت کرد. نام روسی او «ایوِت لِوُویچ لیبرمن» است.

لیبرمن پس از مهاجرت به سرزمین اشغالی تحصیلات خود در رشته روابط بین الملل را در دانشگاه عبری قدس ادامه داد. او در آن دوره به یک گروه دانشجویی موسوم «کاستل» پیوسته بود که از حزب لیکود حمایت می‌کرد. روزنامه معاریو در این باره براساس شهادت دو دانشجو می‌نویسد: «لیبرمن سابقه شرکت در چند درگیری خشونت‌آمیز را داشت.» اما خود او مدعی است تعداد این درگیری‌ها تنها دو مورد بوده است. «جمال زحالقه»، نماینده کنست و رهبر پیشین حزب عربی بلد که با لیبرمن هم‌دوره بوده می‌گوید «ایوِت بیش از آنکه اهل اقدام و عمل باشد فریاد می‌زد!»

لیبرمن در دانشگاه عبری قدس

همچنین روزنامه هاآرتص اشاره کرده که لیبرمن مدت کوتاهی نیز عضو حزب راست افراطی کاخ به رهبری «مئیر کاهانا» بود. البته لیبرمن این موضوع را تکذیب کرده است.

لیبرمن، سلطان استعفا از کابینه!

در دهه 1980 لیبرمن وارد همکاری با «بنیامین نتانیاهو» شد و این همکاری تا سال 2018 ادامه یافت. لیبرمن اگرچه در این دوران بارها به مقامات دولتی و وزارتی دست یافت اما با ثبت 5 بار استعفا از مقام خود (همواره در اعتراض به امتیاز دادن به فلسطینیان) در این زمینه رکورددار است. در واقع به نظر می‌رسد لیبرمن ترجیح می‌دهد در اوایل عمر ائتلاف‌ها وارد دولت شود و از قدرت برخوردار گردد و در ماه‌های پایانی عمر آنها از دولت خارج شده و در اپوزیسیون باقی بماند و خود را نسبت به وضع موجود ناراضی نشان دهد.

وقتی اولین دوره رهبری بی بی بر حزب لیکود آغاز شد، لیبرمن به عنوان دبیرکل این حزب برگزیده شد و تا سال 1996 در این سمت باقی ماند. در سال 1996 اولین دوره نخست وزیری نتانیاهو آغاز شد و لیبرمن نیز همراه او به دفتر نخست وزیر اسرائیل رفت و ریاست آن را برعهده گرفت. اما حضور لیبرمن در این سمت تنها یک سال طول کشید، زیرا او در آن سال‌ها به شدت با ابتکار صلح اسلو مخالف بود و نتانیاهو که وارث توافق اسلو شده بود در سال 1997 با تبادل «یادداشت تفاهم رودخانه وای» امتیازات جدیدی را به طرف فلسطینی واگذار کرد. لیبرمن انتظار داشت که حزب «اسرائیل بعلیاه» نیز به‌عنوان هوادار حقوق روس‌تباران به اقدام نتانیاهو اعتراض کند و از ائتلاف با او خارج شود، اما چنین اتفاقی نیفتاد. در نتیجه لیبرمن در سال 1999 حزب «اسرائیل خانه ما» را پایه گذاشت.

تحولات و تغییرات شگرفی در دوره‌های مختلف در موضع‌گیری‌های نمایندگان و رهبر این حزب به‌وجود آمده است. این تحولات تابعی از رفتار سیاسی و موضع‌گیری‌های لیبرمن و جایگاه او در کابینه‌های مختلف بوده است. لیبرمن اسرائیل خانه ما را این‌چنین توصیف می‌کند: «ما یک جنبش ملی‌گرا و پیرو بنیان‌گذار صهیونیسم تجدیدنظرطلب یعنی زئو ژابوتینسکی هستیم.»

حزب اسرائیل خانه در همان سال برای اولین بار وارد رقابت‌های انتخاباتی شد و 4 کرسی به دست آورد. پس از این انتخابات لیبرمن نخستین سمت وزارتی خود را در سال 2001 برعهده گرفت، اما یکسال بعد در اعتراض به واگذاری چند محله جدید به تشکیلات خودگردان فلسطینی در الخلیل از کابینه استعفا کرد.

در انتخابات سال 2003، اسرائیل خانه با چند حزب دست‌راستی و ملی‌گرای دیگر ائتلاف «اتحادیه ملی» را تشکیل داد. این ائتلاف تنها 7 کرسی به دست آورد و وارد کابینه «آریل شارون» شد. در کابینه دوم شارون، لیبرمن وزیر حمل و نقل شد ولی بار دیگر وقتی این کابینه طرح خروج از غزه را در سال 2004 به اجرا درآورد، لیبرمن مجدداً استعفا کرد.

دوران اوج اسرائیل خانه ما از سال 2006 آغاز شد که این حزب موفق به کسب 11 کرسی در انتخابات شد. لیبرمن در این دوره وارد ائتلاف «ایهود اولمرت» شد و مقام معاون نخست وزیر و وزیر امور استراتژیک را احراز کرد. مذاکرات سازش میان اسرائیل و فلسطین دیگر بار در دوره اولمرت از سر گرفته شد و در سال 2008 سرعت زیادی پیدا کرده بود. لیبرمن که هنوز مخالف سرسخت امتیازدهی به فلسطینیان بود، با روند مذاکرات مخالفت کرد و از کابینه خارج شد.

در انتخابات 2009 اسرائیل خانه با کسب 15 کرسی بهترین نتایج تاریخ خود را به دست آورد. این حزب وارد کابینه بنیامین نتانیاهو شد و به سمت وزرات امور خارجه دست یافت. در انتخابات 2013، همکاری لیبرمن و نتانیاهو به اوج خود رسید به طوری که دو حزب لیکود و اسرائیل خانه ما با فهرست مشترکی وارد انتخابات شدند. فهرست مشترک 31 کرسی را از آن خود کرد و از این تعداد 13 کرسی به لیبرمن رسید.

در اواخر سال 2014 لیبرمن و حزب اسرائیل خانه ما گرفتار چالش بسیار بزرگی شدند؛ یک پرونده فساد مالی و سوء استفاده از مقام گریبان او و حزب متبوعش را گرفت و بر محبوبیت او در انتخابات 2015 تأثیر منفی شدیدی گذاشت. در نتیجه این حزب تنها 6 کرسی به دست آورد. نخستین اختلافات میان لیبرمن و بی بی در همین مقطع زمانی آغاز شد، زیرا نتانیاهو سهم احزاب مذهبی را افزایش داده بود و این امر به مذاق لیبرمنِ سکولار خوش نمی‌آمد. لیبرمن تا یکسال پس از انتخابات در اپوزیسیون باقی ماند تا اینکه در سال 2016 با اثبات بی‌گناهی خود در پرونده فساد مذکور به کابینه برگشت و وزیر جنگ شد. این بار نیز حضور لیبرمن در کابینه به 3 سال نکشید و در اواخر سال 2018 به دلیل انعقاد آتش بس میان اسرائیل و غزه پس از یک نبرد چند روزه، لیبرمن که خواستار شدت عمل اسرائیل علیه گروه‌های مقاومت بود از کابینه نتانیاهو استعفا کرد. این آخرین همکاری لیبرمن با نتانیاهو بود.

موتورخانه مخالفان نتانیاهو

از انتخابات آوریل 2019 شکاف میان بی بی و لیبرمن شدیدتر و غیرقابل حل و فصل شد. او که در این انتخابات 5 کرسی به دست آورده بود اگرچه در زمان تعیین نامزد نخست وزیری از نتانیاهو حمایت کرد، اما به دلیل افزایش شدید سهم احزاب مذهبی در ائتلاف نتانیاهو، نهایتاً حاضر به ائتلاف با او نشد. در انتخابات سپتامبر 2019 به دلیل تداوم وضعیت پیشین اختلافات دو طرف ادامه یافت و این بار لیبرمن که 8 کرسی به دست آورده بود حتی حاضر به حمایت از نتانیاهو به عنوان نامزد نخست وزیری نیز نشد.

وقتی کار به انتخابات مارس 2020 کشید لیبرمن دیگر به طور کامل به جناح مخالف بی بی پیوست. حزب او در این انتخابات 7 کرسی به دست آورد و «بنی گانتس» را به عنوان کاندیدای نخست وزیری برگزید. اما گانتس در نهایت با نتانیاهو حاضر به تشکیل ائتلاف شد و در نتیجه لیبرمن به اپوزیسیون پیوست. با انحلال کابینه وحدت ملی در نوامبر 2020 و برگزاری انتخابات 2021، لیبرمن که از قبل با «یائیر لاپید» مناسبات خوبی داشت، از نخست وزیری لاپید حمایت کرد و در کابینه وحدت ملی لاپید – بنت به مقام وزارت دارایی برگزیده شد. تصویب قانون بودجه اسرائیل پس از 3 سال در نوامبر 2021 با نقش‌آفرینی جدی لیبرمن در حالی انجام شد که آخرین قانون بودجه اسرائیل در سال 2018 منقضی شده بود. شاید این برای اولین بار است که لیبرمن در زمان برگزاری انتخابات هنوز عضو کابینه است و البته علت این اصلی این امر دور نگه داشتن نتانیاهو از قدرت بوده است.

نتانیاهو از سال 2019 به بعد مدام در رسانه‌ها، لیبرمن را سیاستمداری «خائن به جناح راست» و «چپ‌گرا» معرفی می‌کند، اما این امر باعث نشده هواداران این جناح حمایت از لیبرمن را خاتمه دهند. اگرچه از 13 حزب اصلی حاضر در انتخابات 8 حزب مخالف نتانیاهو هستند، اما به نظر می‌رسد اسرائیل خانه ما آتش تندتری در این زمینه دارد. ضدیت لیبرمن با نتانیاهو در حدی زیاد شده که دیگر مواضع او را تحت الشعاع خود قرار داده است. مثلاً تا پیش از چند سال اخیر تصور اینکه لیبرمن با احزاب عربی حاضر به ائتلاف باشد، به مخیله هیچ‌کس نمی‌رسید. از سوی دیگر لیبرمن سال‌های سال مخالف همکاری با احزاب چپ بود و کنارگذاشتن عرب‌ستیزی و چپ‌ستیزی این حزب را باید مستقیماً به حساب تشدید مخالفت او با نتانیاهو دانست.

حزب اسرائیل خانه ما در یکسال گذشته حتی اقدام به تدوین لایحه‌ای کرده بود که از نخست وزیری نمایندگان، دارای پرونده قضایی تا زمان اثبات بی‌گناهی ممانعت می‌کرد. این لایحه به طور مشخص، برای جلوگیری از بازگشت نتانیاهو به قدرت تدوین شده بود، ولی در نهایت از دستور خارج شد.

پلتفورم انتخاباتی اسرائیل خانه ما

ضدیت با بی بی در پلتفورم انتخاباتی این حزب نیز به‌وضوح دیده می‌شود؛ در این پلتفورم با اشاره به 3 مفهوم «دموکراسی، ثبات حکومتی و شفافیت» اعلام شده که این حزب خواستار دشوارتر شدن فرایند انحلال کابینه‌ها در 2 سال نخست عمر آنها به منظور افزایش ثبات سیاسی است. این حزب پیشنهاد می‌کند در 2 سال نخست عمر هر کابینه، برای انحلال آن به‌جای 61 نماینده نیاز به رأی مثبت 90 نماینده لازم باشد. همچنین این حزب خواستار تصویب بودجه به صورت 2ساله است. از سوی دیگر محدود کردن دوره نخست وزیری هر فرد به 2 دوره و منع نخست وزیری نمایندگان دارای پرونده قضایی مفتوح در دیوانعالی از جمله دیگر عناصر اصلی این پلتفورم است. همچنین این حزب با تصویب لایحه موسوم به «قانون فرانسوی» که برای نخست وزیر مستقر مصونیت قضایی در نظر می‌گیرد و برخی احزاب هوادار نتانیاهو خواستار تصویب آن هستند، مخالفت کرده است.

از سوی دیگر در تغییر بزرگ دیگری که به شدت از لیبرمن بعید است، این پلتفورم خواستار اصلاح قانون «دولت – ملت یهود» شده به نحوی که برای شهروندان غیریهودی نیز حقوق برابر درنظر گرفته شود. این درحالی است که حزب اسرائیل خانه ما در سال 2018 به تصویب قانون مذکور رأی مثبت داده بود.

در حوزه اقتصادی اسرائیل خانه ما خواستار پرداخت کمک‌هزینه به همه افراد مجرد بالای 26 سال تا 2300 دلار است. خصوصی سازی بندر اشدود و فرودگاه حیفا از دیگر وعده‌های اساسی این حزب است. همچنین لغو وضعیت «واردکننده انحصاری» و «واردات موازی» از دیگر وعده‌های اقتصادی این حزب است. در همین راستا لغو انحصار در بازار مواد غذایی نیز از سوی این حزب به شدت دنبال خواهد شد.

انتهای پیام/