خزعلی: حضور زنان در تصمیم‌سازی‌های مهم دستاورد دولت سیزدهم است + فیلم
معاون رئیس جمهور گفت: یکی از دستاوردهای دولت جدید این است که زنان را در تصمیم‌سازی‌ها دخالت مستقیم داده است، ازجمله رئیس جمهور برای اولین بار در تاریخ ایران زنان نخبه، فرهیخته و متخصصی را در شوراهای عالی منصوب کردند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بیشتر از چهار دهه از آغاز انقلاب اسلامی می‌گذرد و در این مدت زنان کشور ما در موقعیت‌های مساعدی که برایشان ایجاد شده، رشد و پیشرفت کرده‌اند. افزایش دانش و تحصیلات زنان کشورمان، از یک‌سو کیفیت زندگی آنها را ارتقا داده و از سوی دیگر مطالباتی را برای آنها ایجاد کرده است؛ خواسته‌هایی که البته بسیاری از آنها حق طبیعی زنان به عنوان بخشی از جامعه انسانی به حساب می‌آید. با این روند، امروز ما با زنی متفاوت از گذشته مواجهیم؛ زنی که بیشتر از دیروز خواستار کنشگری و حضور در صحنه جامعه است.
خبرگزاری تسنیم در گفت‌وگوی اختصاصی با انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، به بررسی دلایل نیاز زنان به حضور اجتماعی و اقتضائات کنشگری آنها در عرصه فرهنگی و سیاسی پرداخته و برنامه‌های در حال اجرا و آینده این معاونت را مورد بررسی قرار داده است.
زن امروز خواستار مشارکت اجتماعی است و عطش زیادی برای تحصیل، اشتغال و حضور اجتماعی دارد، میل فزاینده زنان به تحرک اجتماعی را چطور تحلیل می‌کنید؟
طبیعتاً یکی از نیازهای بشر ارتباط و فعالیت اجتماعی است و زنان هم با توجه به شرایط و موقعیت‌های ویژه‌ای که در اختیارشان هست و با توجه به شرایطی که انقلاب اسلامی برای آنها فراهم کرد، فرصت فعالیت اجتماعی را مغتنم می‌شمارند. شاید بسیاری از زنانی که قبل از انقلاب، ورود به اجتماع و فعالیت‌های اجتماعی را صحیح نمی‌دانستند، بعد از انقلاب به صورت چشم‌گیری وارد فعالیت‌های اجتماعی شدند؛ چه فعالیت‌های اجتماعی‌ای که می‌توانست در سرنوشت کشور دخالت داشته باشد و چه فعالیت‌هایی که از نظر شغلی می‌توانست هم برای خودشان ثمر اقتصادی و تخصصی داشته باشد و هم برای کشور به نوعی تکمیل‌کننده نقش مردان باشد.
در سال‌های اخیر این توجه به مسائل اجتماعی -که بخشی اشتغال است و بخشی هم فعالیت‌های سیاسی اجتماعی زنان - وضعیت چشم‌گیرتر و بهتری را پیدا کرده است. البته شاید تبعات خاصی هم این فعالیت داشته باشد که باید اینها را تحلیل کرد و دید چه نکات مثبت و منفی پیامد این تغییر است.
خود فعالیت اجتماعی به هر عنوان، یک فعالیت بی‌بدیل در لسان رهبر معظم انقلاب است که می‌فرمایند زن دو نقش دارد که اینها بی‌بدیل است: یکی نقشی که در خانواده به عنوان همسر و مادر دارد که هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند این نقش را ایفا کند و جانشینی نمی‌تواند داشته باشد؛ و دیگری نقش اجتماعی و مشارکت زن در سرنوشت، برنامه‌های اجتماعی، تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها که این نقش هم بی‌بدیل است و زنان باید این مشارکت را در بخش‌های مختلف شخصاً داشته باشند.
یکی از دستاوردهای دولت جدید این است که زنان را در تصمیم‌سازی‌ها دخالت مستقیم داده است، ازجمله حضور زنان در شوراهای عالی که برای تصمیم‌گیری‌های کشور لازم است. ریاست محترم جمهور، زنان نخبه، فرهیخته و متخصصی را در این شوراها منصوب کردند و این مسئله برای اولین بار اتفاق افتاده است.
یکی از دلایلی که به عنوان تحرکات اجتماعی و نیاز زنان به حضور در اجتماع مطرح می‌شود، مسائل اقتصادی است و در کنار آن، نیاز به رشد و پیشرفت که در وجود هر انسانی قرار دارد. در کنار اینها مواردی وجود دارد که بیشتر در دوران قبل از انقلاب اسلامی شاهد آن هستیم، ازجمله اینکه فعالیت‌های زنان به عنوان نقش همسرانه و مادرانه کم‌ارزش تلقی می‌شد. معاونت امور زنان و خانواده برای حل این مشکل چه فعالیت‌هایی در یک سال اخیر انجام داده و چه برنامه‌هایی برای آینده دارد؟
این نکته بسیار مهم است که چطور به نقش زن نگاه می‌کنیم، چه نقش‌هایی را پررنگ و چه نقش‌هایی را نادیده می‌گیریم و یا چه نقش‌های اساسی که در جامعه مهم است نادیده گرفته می‌شود. نقش مادران، نقش سرباز گمنامی است که کمتر دیده شده است و فقط در هفته زن و مادر به آن اشاره می‌شود.
در این زمینه باید کار فرهنگی انجام دهیم. بسیاری از کارهایی که در جامعه ما اتفاق می‌افتد و فکر می‌کنیم با پشتوانه‌های اقتصادی و حمایت‌های اقتصادی می‌توانیم آن فرهنگ را اجرا کنیم. باید در بخش‌های سبک زندگی، جمعیت و مادر بودن و ارزش مادری کار فرهنگی جدی شود. متأسفانه جبهه غرب برعکس این نکته در جامعه ما مواردی را القا می‌کند و سعی می‌کند تغییر ذائقه ایجاد کند و نوع نگرش‌ها نسبت به نقش و جایگاه زن را تغییر دهد.
بنابراین مطلبی که فرمودید کاملاً درست است و ما باید روی این مسئله کار جدی و گفتمانی داشته باشیم. اما باید حمایت‌هایی از نظر اداری و اقتصادی انجام بگیرد. تلاش کردیم در سال گذشته در موضوع دورکاری خانم‌ها کار کنیم و از ادارات این همراهی را بخواهیم که به مادرانی که کودکان زیر 6 سال دارند کمک کنند.
برنامه انتقال به محل کار همسر هم یکی دیگر از کارهایی است که در معاونت در حال پیگیری است ولی به دلیل مشکلات و محرومیت‌هایی که در برخی مناطق وجود دارد و امکان این انتقال وجود ندارد، هنوز نتوانستیم آن طور که باید، این همراهی را در ادارات داشته باشیم. خصوصاً برای پزشکان مکاتبات و پیگیری‌های زیادی در اجرای ماده 27 داشتیم که متأسفانه خیلی از موارد به انجام نرسید. برخی موارد که شرایط منطقه و محل خدمت اجازه می‌داد، کارهایی انجام گرفته است.
مسئله بازنشستگی زودتر از موعد نیز از درخواست‌هایی است که بانوان دارند. مسئله کم شدن ساعت کاری به‌خصوص برای کسانی که فرزند زیر 6 سال دارند. همه اینها ضمن اینکه مزیت و کمک است برای بانوان و می‌تواند آنها را در مسئله مادری و همسری همراهی و مساعدت کند، اما از جهت دیگر باید توجه کنیم تیغ دولبه‌ای است که شاید موجب شود کارفرماها رغبت زیادی به استخدام کارمند زن پیدا نکنند؛ چرا که هم مرخصی‌های متعددی شامل حالشان می‌شود و هم ساعات کمتری را می‌توانند حضورداشته باشند. لذا در این امور باید دولت پشتیبانی‌های ویژه داشته باشد.
اگرچه زنان نشان دادند که در دورکاری چیزی از کار کم نمی‌گذارند و به خوبی می‌توانند نقششان را ایفا کنند، همچنین در مسئولیت‌پذیری این مسئله زبانزد است که خانم‌ها معمولاً مسئولیت‌پذیرند و در کار دقت لازم را دارند و ظرافت کار را به خوبی رعایت می‌کنند. همچنین پاک‌دستی و عدم فساد زنان در امور اداری زبانزد است. امیدواریم این موارد بتواند وضعیت کاری آنها را در اجتماع تثبیت کند.
در همین زمینه، در حال تدوین نظام‌واره‌ای برای مشاغل زنان با نگاه به مسئولیت‌های دیگری که جامعه بر عهده زنان گذاشته، هستیم و امیدواریم به زودی به مرحله تصویب برسد. بر این مبنا در زمان‌های خاصی که مسئولیت‌های فرزندپروری برعهده مادران است، فشار کاری تخفیف پیدا می‌کند تا برای فرزندآوری و فرزندپروری فراغ بال بیشتری داشته باشند، ساعت‌های کمتری را در محیط کار بگذرانند و بعد از اینکه این مرحله سپری شد، بتوانند به کار تمام وقت برگردند و از مزایای یک کارمند معمولی برخوردار شوند.
جمهوری اسلامی داعیه‌دار گفتمان جدیدی در عرصه هویتی زنان است؛ الگویی که در محافل فکری به عنوان الگوی سوم شناخته می‌شود. به این معنا که یک زن در بعد فردی از تهذیب اخلاقی و هوش فکری برخودار باشد، در بعد خانوادگی از خانواده‌گرایی و خانواده‌محوری برخوردار باشد و در ابعاد اجتماعی هم در عین اینکه هنجارهایی را رعایت می‌کند فعالیت اجتماعی داشته باشد. به نظر شما آیا چنین الگویی در جامعه امروز ما محقق شده است؟
بله؛ مصداق‌هایی در جامعه داریم که عینیت یافته‌اند؛ افراد و الگوهایی داریم که متأسفانه معرفی نشدند و باید آنگونه که باید، به جوانان و دختران آنها را معرفی کنیم. کسانی که توانستند جنبه‌های مختلف زندگی اعم از فردی، خانوادگی و اجتماعی را با هم جمع کرده و در همه عرصه‌ها و ساحت‌ها موفق باشند.
گاهی اوقات افراط و تفریط‌ها باعث شده یک سو خیلی پررنگ و دیگر سو به فراموشی سپرده شود. اینها مواردی است که باید در کار فرهنگی مورد توجه قرار بگیرد و در جامعه روی بحث‌های اجتماعی و فرهنگی کار شود و سبک زندگی فردی خانوادگی و اجتماعی مورد بازبینی قرار بگیرد.
برنامه معاونت برای فراگیر کردن این هویت زنان و کامل کردن شخصیت زن ایرانی اسلامی چیست؟
یک مطلبی را رهبر معظم انقلاب فرمودند که ما در بحث زنان مطالبه‌گریم. درواقع تنها مسئله دفاع مطرح نیست. بلکه ما مطالبه‌گریم و باید به این نکته توجه داشته باشیم که تهاجم وسیع فرهنگی غرب، به دنبال آن است که بسیاری از داشته‌ها و ارزش‌های ما و همچنین هویت دختران و زنان ما را دچار تغییر کند، ذائقه آنها را عوض کند، در جنگ شناختی هنجارسازی کند و هنجارهای حیاتی و زیربناهای هویتی ما را ناهنجار جلوه دهد. در بعضی از جریانات اخیر و روزها و هفته‌های گذشته شاهد این مسئله بودیم.
اینکه می‌گوییم از غرب مطالبه‌گریم، درواقع منظور این است که کرامت و عزت زنان ما حفظ شود. ما معتقدیم که از زن سوءاستفاده شده است. ما معتقدیم نظام مردسالار غربی نهایت بهره‌کشی جنسی و جسمی و حتی روحی را از زن به کار برده و به نام آزادی، زن را به عنوان یک ابزار و وسیله برای رسیدن به اهداف خویش به کار گرفته است.
در آمار مطالعات خانواده آنها اعلام شده 40 درصد فرزندانی که متولد می‌شوند، از زنانی هستند که ازدواج نکرده‌اند و این نکته، نشان می‌دهد چگونه از زن بهره‌کشی می‌شود و چقدر خانواده‌های تک والد داریم که عمدتاً مادران زندگی را اداره می‌کنند. یعنی کل زندگی به دوش مادر است و مباحث تربیتی و اقتصادی و همه مسئولیت‌هایی که برای یک بچه متصور است، بر عهده مادر است. در اینجا اول مادر ضرر می‌کند و دوم فرزندی که از چشیدن طعم پدر در کنار خود محروم است.
این مورد در آمریکا حدود 40 درصد، در فرانسه 60 درصد و در برخی کشورها به 80 درصد می‌رسد. یعنی قبل ازدواج باری به دوش زن می‌گذارند به دلیل شرایط و موقعیت‌هایی که به راحتی به رسمیت شناختند و به راحتی چارچوب‌ها و حریم‌ها را شکستند و البته به نفع مردان و به ضرر زنان. در همه کارهایی که شما شاهدید و در بسیاری از تصمیماتی که به اسم آزادی و مساوات گرفته می‌شود، این ظلم به زن را شاهدید.
در نشستی که اخیراً در سازمان ملل بود و با کشورهای مختلفی دیدار داشتم، با زنان مسئول برخی کشورها که عمدتاً وزرای زن یا مشاورین ریاست جمهوری بودند، خیلی از کشورهای اروپایی از اینکه هنوز نتوانسته بودند حقوق پرداختی زن و مرد را به طور مساوی و یکسان قرار بدهند، و همیشه زنان کمی کمتر از مردان دستمزد دریافت می کنند گلایه‌مند بودند.
برای آنها خیلی جالب بود که نفقه در ایران بر عهده مرد گذاشته شده و این قوانین، قوانینی است که باید پاس بداریم و این قوانین درواقع برای حمایت از زن و حفظ حریم خانواده و تثبیت مسئولیت‌پذیری مردان است. امری که بسیاری از کشورها از فقدان آن در خانواده رنج می‌برند. متأسفانه ما قدر اینها را نمی‌دانیم و گاهی اوقات حمایت ویژه‌ای که برای زنان در نظر گرفته شده را کوچک می‌شماریم یا در عمل آن را حذف می‌کنیم.
ادامه دارد...
