همه می‌توانند فیلم بسازند، منتظر تجهیزات نمانید
خبرگزاری تسنیم: افشین پور کارگردان جوان و شناخته شده‌ای در عرصه تولید فیلم‌های مستند حیات وحش است. او فیلمسازی را بدون سابقه آکادمیک شروع کرد و توانست در همان فیلم اولی که ساخت موفق شود. او «سفر به آمادای» را هم همتراز با مستندهای خارجی ساخته است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، فرشاد افشین پور کارگردان جوان و شناخته شده‌ای در عرصه تولید فیلم‌های مستند حیات وحش است. او فیلمسازی را بدون هیچ سابقه آکادمیک شروع کرد و توانست در همان فیلم اولی که ساخت موفق شود. او عاشق کارش است و می‌خواهد به یکی از بهترین مستندسازان حیات وحش ایران تبدیل شود.
فیلم «سفر به آمادای» او هیچ چیزی از مستندهای حیات وحش خارجی کم ندارد. مستندهایی که با هزینه‌هایی غیر قابل مقایسه با بودجه این فیلم ساخته می‌شود. در ادامه گفت‌وگو خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم را با فرشاد افشین‌پور، کارگردان این مستند می‌خوانید.
تسنیم: ایران کشوری چهارفصل است که مناطق و مناظر بکر زیادی را در خود جای داده است. مناظری که می‌تواند علاوه بر کمک به تولید فیلم‌های حیات وحشی خوب، عاملی باشد برای جذب توریست و معرفی ایران به جهان. با توجه به اینکه ساخت فیلم‌های مستند در ایران بودجه زیادی نمی‌خواهندT دلیل تولید کم فیلم‌های خوب در این زمینه چیست؟
یک بخشی از این موضوع مربوط به کار ما است که با محدودیت‌هایی روبه‌رو هستیم. اما بخش مهمی مربوط به کارفرما و سفارش دهنده است. آنها هستند که کارگردان‌ها را ساپورت می‌کنند و به آنها فضای کار می‌دهند. به نظرم مسئولان بیشترین نقش را در این زمینه دارند. حالا که تلویزیون در این سال‌ها خوب هزینه کرده است و کارهایی انجام داده است، امیدوارم این روند ادامه داشته باشد. تلویزیون باید این سرمایه گذاری را گسترش دهد. همچنین همپای بخش دولتی، بخش خصوصی باید بیاید و در این زمینه همکاری کند و با بخش دولتی پروژه‌هایی را به صورت مشترک اجرا کند.
در دنیا موارد بسیاری داریم که یک شرکت با یک شبکه مثل بی بی سی همکاری کردند و فیلم‌های مشترک ساختند. این گونه کارها می‌تواند در پیش برد وضعیت فعلی مستند ایران کمک کند. این الگوی خوبی است که تلویزیون به عنوان کارفرما و پیشنهاد دهنده به کارگردان‌ها بیشتر اعتماد کند و پول و فضای کار در اختیار آنها بگذارد. تلویزیون می‌تواند مجوزهای لازم را به راحتی از سازمان محیط زیست بگیرد و با توجه به جایگاه و اسم و رسم خود خیلی از کارها را پیش ببرد.
ایران مناطق بکر زیادی دارد. خود من اصالتا اهل منطقه‌ای در استان کهکیلویه و بویر احمد هستم. این استان در میان استان‌های ایران بکرترین مناطق و چشم اندازها را دارد. من خودم از نزدیک و به عینه با این موضوع مواجه بودم که می‌شود با استفاده از سوژه‌های ناب و منحصر به فرد فیلم های بسیار خوبی تولید کرد.
اگر شما درباره حیوانات دریایی و آبزیان دریا بخواهید فیلم بسازید، با توجه به دریای عمان و خزر و خلیج فارس فضای کافی در اختیارتان هست. اگر بخواهید درباره بیابان کار کنید، ایران یکی از بهترین و منحصر به فردترین بیابان‌های دنیا را در اختیار دارد و اگر بخواهدید درباره جنگل‌ها کار کنید – حتی جنگل‌های پر باران مثل شمال ایران – فضا کافی وجود دارد. در ایران می‌توانید روی هر موضوع و ژانری کار کنید و فیلم بسازید.
تسنیم: عدم وجود اعتماد متقابل میان فیلمسازان و مدیران هم می‌تواند دلیلی برای تولید نشدن این آثار باشد؟
هزینه‌ی تولید فیلم «سفر به آمادای» نزدیک به 150 میلیون تومان است. این فیلم یکی از آثار پر خرج تاریخ سینمای مستند ایران است اما تلویزیون از سرمایه‌گذاری برای آن به خوبی جواب گرفت. امسال فیلم «سفر به آمادای» تنها نماینده صدا و سیما در جشنواره فیلم فجر است. البته آنها جواب سرمایه گذاری‌شان را قبلا گرفتند چرا که در جشنواره «سینماحقیقت» این فیلم در دو بخش کاندیدا شد و توانست جایزه ویژه دبیر جشنواره را هم کسب کند.
واقعیت این است که برای ساخت این نوع مستندهایی که من می‌سازم، پول کافی در همه مراکز هست. این پول زیادی نیست اما مشکل این جاست که خود کارگردان‌ها هم باید به فکر مستندهای به روز و با کیفیت و با قابلیت ارائه در سطح جهانی باشند که متاسفانه علاقه نشان نداده‌اند و توانایی خاصی بروز نداده‌اند که مدیران بتوانند به آنها اعتماد کنند. اما من این درخواست را از مدیران دارم که اگر چه منابع انسانی محدود است، باز هم فضا را باز بگذارند. ممکن است در حین همین کارها بالاخره کارگردان‌های خوبی پیدا و تربیت شوند. من خواهش می‌کنم که این فضا در اختیار مستندسازان قرار داده شود و آموزش‌های لازم را به آنها بدهند و کمک کنند که با سینمای مستند روز جهان آشنا شوند. مطمئن هستم که این موضوع می‌تواند به رشد فضای مستندسازی ایران کمک کند. البته به شرطی که به آنها اعتماد کنند و فضای کافی را در اختیارشان بگذارند.
موضوع دیگری هم وجود دارد که مربوط به مخاطب است. این واقعیتی تلخ است که در ایران اگر از هر کسی بپرسید که نظرش درباره مستند چیست، او مستندهای ایرانی را با مستندهای اروپایی مقایسه می‌کند که توسط شبکه‌های معروف و با بودجه و تجهیزاتی فراتر از سینمای ایران ساخته شده است. ما باید به استانداردهای جهانی نزدیک شویم اما باید به منابع هم توجه کرد.
تسنیم: البته فیلمسازی در مورد حیات وحش هم مشکلات زیادی دارد. از نبود تجهیزات گرفته تا حوادثی که قبلا هم شما در مصاحبه‌هایتان به آنها اشاره کردید، مانند اینکه گرگ‌ها شما را دنبال کردند. در ضمن مستندسازی درمورد حیات وحش نیازمند زمان و بودجه زیادی است. این سختی‌ها باعث نشده است که فیلمسازان کمتر به این حوزه توجه کنند؟
هر کار دیگر هم سختی‌های خاص خودش را دارد. شما حتی اگر در خانه و با کامپیوترتان هم کار کنید سخت است. البته درصد این سختی‌ها متفاوت است. اما با توجه به این که ما جوان‌های بیکار خیلی زیادی در جامعه‌مان داریم و تمام این عده به کارهای دفتری و دولتی علاقه ندارند، من فکر می‌کنم این دوستان حتی اگر در کلاس‌های آکادمیک هم شرکت نکرده باشند، می‌توانند در این عرصه وارد شوند و با تجربه کسب کردن و آزمون و خطا کردن پیشرفت کنند. این عرصه همانند یک پیست خالی است که نیازمند اسب است و نیاز به تاختن دارد. خود من هم به عنوان مستندساز دوست دارم که رقبایی در کنار ما پیدا شوند و فعالیت کنند تا با کمک هم مستندسازی ایران را ارتقا دهیم.
جوان‌ها نباید از جو فیلمسازی بترسند، در هر صنفی مشکلات می‌تواند وجود داشته باشد. برای مثال خود من در فیلم «زندگی در قلب دنا» که اولین کار من بود با مشکلات زیادی مواجه بودم. زمانی که مدیر شبکه دنا با ما قرار داد بست، از این جهت که ما هیچ فیلمی را تا آن زمان کارگردانی نکرده بودیم و هیچ نمونه کاری نداشتیم، از طرف مجموعه برای نتیجه کار، تحت فشار بود. در همان فیلم در یکی از روزهایی که داشتیم با یک هواپیمای استیجاری فیلمبرداری می‌کردیم، هواپیما سقوط کرد. خود من هم در هواپیما بودم. خلبان کمر و دنده‌هایش شکست و پای من هم کامل خرد شد. شکستگی پای من به گونه‌ای بود که 52 سانتی متر پلاتین در پای راست من کار کردند. همین موضوع سایه یاسی را روی مدیران شبکه دنا انداخت که ما با خسارت جانی و مالی مواجه شده ایم و ... اما جالب است که در همان فضای مایوس کننده و در حالی که روی تخت بیمارستان بودم، کار خودم را دنبال می‌کردم و از آنها خواستم که راش‌ها را کنار تخت بیمارستان بیاورند.
من روز چهاردهم بعد از یک عمل سخت سر صحنه فیلمبرداری رفتم. همایون امامی هم آنجا بود و زمانی که من را دید گفت که برای چه با این وضعیت آمده‌ای؟ من هم گفتم که بهار در حال تمام شدن است و من هم تصویرهای بهار را می‌خواهم. اتفاقا فیلمبرداری هم متوقف نشد. نریشن فیلم را در همان فضا نوشتم اما از آن جایی که این کار یک کار حسی بود، نریشن فیلم بسیار خوب از آب درآمد. دو ماه بعد از سقوط هواپیما ما فیلم را کامل کردیم و به «سینماحقیقت» تحویل دادیم و موفقیت‌ها از همان جا آغاز شد. این فیلم بالاترین نمره یعنی 82 را گرفت و اتفاقا این بالاترین نمره‌ای بود که تاکنون فیلمی در شبکه دنا گرفته بود و بالاترین نمره‌ای بود که شبکه دنا از سازمان مرکزی دریافت می‌کرد.
در همین کار آخر هم مشکلات کم نبود. من علاقه زیادی به پلان‌های حرکتی داشتم. به همین جهت وقتی با قیمت بالای یک تراولینگ مواجه شدم، دست به ساخت این قطعه زدم و با استفاده از لوله‌ها و وسایلی که از بازار تهیه کردم، توانستم یک تراولینگ بسازم. اما متاسفانه در روز آخر زمانی که آن را با بنزین می‌شستم، آتش سوزی رخ داد و من یک ماه در بیمارستان شهید مطهری تهران تحت درمان بودم اما در همین وضعیت بد فیلم را دنبال کردم و نریشن نوشتم. زمانی که از بیمارستان بیرون آمدم با استفاده از تراولینگی که ساخته بودم پلان‌های حرکتی بسیار خوبی گرفتم که در فیلم هم استفاده شد. زمانی که کسی این حرکت‌ها و نماها را می‌بیند باور نمی‌کند که با یک وسیله ساده گرفته شده و مخارج زیادی نداشته است.
اگر ما این صرفه‌جویی‌ها را انجام نمی‌دادیم خرج فیلم از این هم بالاتر می‌رفت. خرج این فیلم می‌توانست از دو برابر هزینه‌هایی که ما کردیم هم بالاتر رود چرا که ما چهار فصل را با استفاده از بالون فیلم برداری کردیم. زمانی که فیلم برداری‌های هوایی تمام شد دیدیم که اگر چه تصاویر خوبی به دست آمده است اما خرج زیادی شده است. ما سعی کردیم با استفاده از خلاقیت و استفاده از منابع موجود بهترین عملکرد را داشته باشیم و خدا را شکر می‌کنم که عملکرد امروز ما هم مورد توجه واقع شد و کارشناسان فیلم را تایید کردند. خیلی از تصاویر «سفر به آمادای» می‌تواند با تصاویر خارجی مقایسه شود.
جوان‌های دنبال رسیدن تجهیزات و امکانات نباشند. امکانات چیزی است که ایجاد کردنی است و وارد کردنی نیست. همین وسایل در کشورهای دیگر هم توسط عده‌ای ساخته شده است پس ما هم باید بتوانیم آنها را بسازیم. ما باید خودمان امکانات را با توجه به شرایط اقتصادی‌مان و شرایط جاری کشور بسازیم تا بتوانیم از این مرحله سخت عبور کنیم و روند رو به رشدمان را ادامه دهیم.
انتهای پیام/
