چرا آل‌سعود اسناد منتشرشده در ویکی‌لیکس را تکذیب نکرد؟

وقتی که یک بررسی سریع و کلی در مجموع رویکردها و مواضع عربستان سعودی و محتوای اسناد مذکور انجام می‌دهیم، موضوع عجیب و تازه‌ای به دست نمی‌آید. اما صحبت کردن در مورد مسائل عمومی وقتی که مستند بر ارقام و حقایق مستحکم از سوی منابع سیاسی و امنیتی عالی رتبه مثل وزارت خارجه یا وزارت کشور یا سیستم اطلاعاتی یا دفتر پادشاهی باشد، موضوع تفاوت می‌کند.

پس اسناد ویکیلیکس در مورد عربستان سعودی چهره‌ای کاملاً واضح از حاکمیت ریاض و ماهیت و واقعیت رویکردهای سعودیها و جریان‌ها و شخصیت‌های سیاسی و غیرسیاسی [غیر سعودی] را نشان می‌دهد. شخصیت‌هایی که بعضی از آنها عراقی و برخی دیگر عربی هستند، کسانی که تمام هم و غم آنها رسیدن به پول در مقابل ارائه خدمات بی ‌قیدوشرط است.

‌به‌ عبارت ‌دیگر کسی که از اسناد اخیر ویکیلیکس مطلع می‌شود، می‌تواند نتایج زیر را از آنها برداشت کند:
-    سیاست عربستان سعودی مبتنی بر توسعه و انتشار در کشورهای دیگر برای ایجاد نابسامانی و نگرانی در دولت‌های آنها از جمله عراق و سوریه و مصر و یمن بوده و این کشور سعی دارد نمونه‌های حاکمیتی را روی کار آورد که با منافع و رویکردهای آن انسجام داشته باشد و به نحوی از انحاء وابسته به ریاض باشد.

-    ریاض امکانات مالی گسترده خود را برای خریدن مؤسسات تبلیغاتی و احزاب سیاسی و شخصیت‌های برجسته آنها و روزنامه ‌نگاران به کار گرفته است، علاوه بر این که سرنخ‌های مداخله سرویس‌های جاسوسی به بهانه مؤسسات جامعه مدنی و مؤسسات خیریه و انسان دوستانه و مراکز دینی و شرکت‌های تجاری در کشورهای مذکور دیده می‌شود.

-    عربستان سعودی هیچ توجهی به ثبات منطقه ندارد، بلکه برعکس به دنبال مشکل تراشی و بحران‌سازی برای منطقه است تا نقش محوری خود را در تعیین رویکردهای منطقه‌ای حفظ نموده و از سوی دیگر دیگران را به این مشکلات و بحران‌ها مشغول کرده و خود در امان بماند. 

-    کاملاً مشخص است که رویکردها و برنامه‌هایی که اسناد ویکیلیکس از عربستان فاش کرده مبتنی بر سیاست‌ها و منافع غربی و به ویژه آمریکایی و صهیونیستی در منطقه است، منافعی که با ایجاد درگیری‌ها و جنگ‌های داخلی براساس مبانی فرقه‌ای و مذهبی ایجاد می‌شود و از طریق تأمین مالی و پشتیبانی از گروه‌های تروریستی مسلح و انجام فجیع‌ترین جنایت‌ها با شعار حمایت از اسلام و مسلمین توسط این گروه‌ها چهره منفی از اسلام ارائه می‌دهد.

در مورد مسائل مربوط به عراق، اسناد مذکور از تماس‌های گسترده بین طرف‌های سعودی و شخصیت‌های سیاسی و تبلیغاتی و دینی و شیوخ عشایر عراق پرده برمی‌دارد. بررسی اسناد مذکور نتایج ذیل را برای انسان روشن می‌کند.

-    پول عربستان سعودی نقش منفی و خطرناکی در روند سیاسی عراق بازی می‌کند، این رویکرد زنجیره‌ای از مشکلات و بحران‌های سیاسی و امنیتی را بوجود آورده که با وجود گذشت 12 سال از سقوط رژیم بعث صدام ، عراق از آنها خارج نشده است. این مشکلات نتیجه طبیعی مداخلات منفی عربستان سعودی و برخی دیگر از قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در امور داخلی عراق است.

-    ریاض موفق شده خطوط همگرایی خود با گروه‌ها و شخصیت‌های نافذ در پست‌های رسمی عراق را ایجاد کند. از جمله این افراد طارق الهاشمی معاون سابق رئیس‌جمهور عراق بود که به صورت غیابی محکوم به اعدام شده است. همچنین اسامه النجیفی و ایاد علاوی معاونان کنونی رئیس‌جمهور عراق و رافع العیساوی وزیر امور مالی سابق از جمله این افراد هستند. عربستان همچنین نفوذ خود را در میان عشایر عراقی نیز گسترش داد، از جمله این افراد شیخ علی حاتم السلمان است. ریاض در میان مؤسسات دینی نیز نفوذ دارد، مانند هیئت موسوم به علمای مسلمان که ریاست آن را حارث الضاری بر عهده داشت که چند ماه پیش از دنیا رفت.

-    مشخص است که عربستان تمایل زیادی به تعامل و هم‌گرایی و ارائه کمک‌های مالی و دیگر انواع پشتیبانی‌ها از شخصیت‌ها و گروه‌هایی دارد که رویکرد مذهبی مشخصی دارند. این موضوع نشان می‌دهد که ریاض به دنبال تقویت این ساختار مذهبی خاص برای تضعیف رویکرد مذهبی مقابل است و می خواهد جای پا و نفوذی در عرصه عراق به دست آورد.

-    تمامی یا بیشتر افرادی که نام آنها در اسناد ویکیلیکس آمده، شبهات و تردیدهای زیادی در مورد عملکرد آن ها مطرح بوده است. بیشتر آنها مواضع منفی را در قبال عراق اتخاذ کرده و از منافع ملی و واقعی ملت عراق فاصله گرفته بودند. 
تحت هر شرایطی از دولت عراق خواسته می‌شود که اقدامات اجرایی در مورد تماس‌های بین شخصیت‌ها و جریان‌های عراقی را با رویکردهای سیاسی و جاسوسی عربستان سعودی انجام داده و از جزئیات آن‌ها مطلع شده و به سادگی از آن عبور نکند. یکی از این اقدامات اجرایی می‌تواند تحقیق در مورد درست بودن و دقت اسناد متعلق به عراق باشد. در این صورت تمامی کسانی که دست داشتن آنها در این تماس‌ها و دستیابی آنها به حمایت‌های مالی عربستان سعودی ثابت شد، باید به دادگاه سپرده شوند.

یکی دیگر از این اقدامات می‌تواند قطع مناسبات دیپلماتیک با عربستان سعودی و تعویق پذیرش سفیر جدید این کشور در عراق باشد، این موضع می‌تواند تا زمان رسیدن به پاسخ و توضیحات قانع ‌کننده از سوی طرف مقابل و دستیابی به تعهدات و ضمانت‌های لازم جهت توقف استفاده از این روش که هیچ رویکرد مثبت و سازنده و همراه با حسن نیتی در ایجاد مناسبات مثبت با بغداد در آن دیده نمی شود، ادامه پیدا کند.

کسانی که اعتقاد دارند اسناد ویکیلیکس در مورد عربستان سعودی واقعیت‌های جدیدی را خلق خواهد کرد یا به تعبیر دیگر بعضی رویکردهای خطا و انحرافی را مشخص و تصحیح خواهد نمود، سخن راست و تا حد زیاد دقیقی را مطرح می‌کنند .

اگر ریاض در گذشته نسبت به گزارش‌های منتشر شده در مورد حمایت و تأمین مالی گروه‌های تروریستی در عراق از خود واکنش نشان می‌داد و این اطلاعات و گزارش‌ها تنها به عنوان اظهاراتی بود که مبتنی بر ادله ثابت‌کننده نبود، اما این اسناد امروز به بهترین و قوی‌ترین ادله مجهز شده تا این واقعیت‌ها را ثابت کند.

برخی معتقدند که در این رابطه نباید شتاب‌زده عمل کرد و اقدامات و تصمیمات عجولانه گرفت و باید منتظر انتشار اسناد بیشتری از سوی ویکیلیکس در روزها و هفته‌های آینده بود، اما پاسخ به این ایده این است که مطالبی که تاکنون از طریق این اسناد به اثبات رسیده ، برای موضع‌گیری و اتخاذ اقدامات عملی کافی است و آنچه که بعدها منتشر می‌شود تنها در راستای تحصیل حاصل قلمداد می شود. اسناد ویکیلیکس بدون شک و تردید ثابت می‌کند که عراق همچنان مانند گذشته در کانون توطئه ‌چینی عربستان سعودی است. این اسناد نشان می‌دهد که در عراق برخی جریان‌ها و شخصیت‌ها حضور دارند که بیش از آنکه برای منافع عراق کار کنند، به ضرر آن کار می‌کنند.    

پایگاه خبری احرار الحجاز نیز در مقاله‌ای به بررسی اسناد منتشر شده از سوی سایت ویکیلیکس به رهبری جولیان آسانژ و میزان صحت آن‌ها پرداخت که تاکنون بالغ بر 60 هزار مورد از آن مربوط به وزارت خارجه عربستان سعودی منتشر شده که بخشی از آنها در طبقه‌بندی "به کلی سری" قرار دارند. این سایت وعده داده که در هفته‌های آینده بیش از نیم میلیون سند از عربستان سعودی منتشر خواهد کرد. بسیاری از اسناد منتشر شده با عنوان محرمانه و فوری منتقل می شدند.

این اسناد شامل نامه نگاری‌های بین وزارت خارجه عربستان و سفارتخانه‌ها این کشور در گوشه و کنار دنیا و همچنین گزارش‌های ویژه مربوط به وزارت کشور و سرویس جاسوسی عربستان سعودی بوده است. همچنین بخش عمده‌ای از نامه‌های الکترونیکی بین وزارت خارجه عربستان و سایر مؤسسات دولتی رد و بدل شده است.

بررسی اسناد منتشر شده ویکیلیکس شامل نامه نگاری‌های دیپلماتیک و پیام‌های الکترونیک بین وزارت خارجه عربستان و سفارتخانه‌های این کشور در گوشه و کنار دنیا تاکیدی بر چند موضوع است که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

-    نحوه اجرای سیاست‌های عربستان در پرونده‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه در سوریه و یمن و عراق و لبنان و مصر از طریق استفاده از عامل پول و اهرم دین.
-    تأمین مالی رسانه‌های عربی با هدف مبارزه آنها با دشمنان عربستان در لبنان و مصر و تقابل با ایران.
-    پرداخت مبالغ مالی به احزاب و شخصیت‌های سیاسی کشورهای مختلف با هدف اجرای سیاست‌های عربستان سعودی.
-    تسلط بر تعدادی از دیپلمات‌های معروف عربی از جمله سیاست‌مداران این کشورها برای تحقق سیاست‌ها و رویکردهای عربستان در خاورمیانه.
-    تلاش برای جاسوسی از فعالیت‌های سفارتخانه‌های مختلف که مهم‌ترین آنها ایران بوده است.

اسناد موجود در فضای مجازی، بسیاری از رسانه‌های تبلیغاتی جهانی در کنار تعداد قابل توجهی از رسانه‌های عربی را شامل می‌شود. این موضوع نشان دهنده حجم نفوذ و تسلط عربستان بر رسانه‌ها است و زلزله ای به تمام معنا بر ضد عربستان به شمار می‌رود. در پی انتشار نامه نگاری‌های بین وزارت خارجه عربستان و سفارتخانه‌هایی کشور در نقاط مختلف دنیا، وزارت خارجه هشدار داد که شهروندان این کشور اطلاعات و اسناد مذکور را منتشر نکنند. این وزارتخانه تأکید کرده که این اسناد نادرست و جعلی است و با هدف آسیب رساندن به امنیت کشور تهیه شده‌اند.


احتمال سندسازی و جعل اسناد در یک یا دو یا ده  و حتی صد سند ممکن است، اما در مورد نیم میلیون سند، عاقلانه به نظر نمی‌رسد. ازسوی دیگر وزارت خارجه عربستان با صدور بیانیه‌ای صحت اسناد منتشر شده را منکر نشد، بلکه به این موضوع در بیانیه‌های جداگانه‌ای نیز اذعان کرد و تصریح نمود که وزارت خارجه هدف حمله الکترونیکی قرار گرفته است. 

بیانیه صادر شده از سوی وزارت خارجه عربستان بین درز اطلاعات منتشر شده از طریق ویکیلیکس و حمله الکترونیکی به وزارت خارجه عربستان در گذشته ارتباط ایجاد کرده است، البته ممکن است دسترسی به این اسناد از طریق این نفوذ الکترونیکی صورت گرفته باشد، چگونه می‌توان بین اظهارات متناقض مقامات عربستان در رد اسناد منتشر شده وزارت خارجه و تأیید آن بنا بر اظهارات فوق جمع کرد. این تناقض‌ها نشان دهنده اوضاع مصیبت‌بار مسئولان عربستان سعودی در مورد انتشار این اسناد است.

از سوی دیگر سایت ویکیلیکس که بعد از انتشار این اسناد،‌عربستان سعودی آن را فیلتر کرده، صدها هزار سند آمریکایی را منتشر کرده و وزارت خارجه آمریکا هرگز مدعی نشده که این اسناد جنگ بوده است، علاوه بر این که سیر کردن این سایت نشان دهنده اعتبار اطلاعات و صحت اسناد منتشر شده است.

با وجود طرح برخی ادعاها مبنی بر جعلی یا فتوشاپ بودن اسناد مذکور، اما کارشناسان سعودی تأکید دارند که عمده این اسناد درست است. آنها معتقدند که تاکنون به چیزی که در مورد این اسناد تردیدی ایجاد کند، دست پیدا نکرده‌اند. آنها به این نکته اشاره می‌کند که اسناد مذکور گنج مهمی از اطلاعات است و پرداختن به آنها ضروری است. 

شاید نکته مثبت انتشار این اسناد این باشد که غیر از کارشناسان و پژوهشگران عربی، حتی شهروندان عادی نیز دیپلماسی عربی و راهکارهای و روش آن و ابزارها و تهدیدات آن را که رژیم دیکتاتوری آل سعود برای خود و همسایگانش ایجاد کرده است را بشناسند.

البته اسناد مذکور شامل بخش کوچکی از ماجراجویی‌های عربستان سعودی در جهان و به‌ ویژه خاورمیانه بوده است، اما انتشار اسناد بیشتری تا حدود نیم میلیون سند در هفته‌های آینده بیش از پیش آل سعود و سیاست‌های آنها را رسوا خواهد کرد. در دنیای جدید دیگر جایی برای اسرار و کتمان واقعیت‌ها وجود ندارد.

منبع:مشرق