داعش چگونه ثروتمندترین تشکیلات تروریستی تاریخ معاصر شد؟

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،در این گزارش به چگونگی تصرف موصل و منابع درآمدی داعش می پردازیم:

تصرف موصل و پیامدهای آن

پیروزی قاطع جناح مالکی در انتخابات مجلس ملی عراق در تاریخ 20 آوریل 2014 خشم مخالفان وی در داخل و خارج خصوصاً کشورهای عرب منطقه را برانگیخت. آنان یقین داشتند که نور المالکی با کسب اکثریت کرسی‌های مجلس، بار دیگر به نخست‌وزیری عراق انتخاب خواهد شد و روند مقابله با مخالفان خود را در داخل و خارج شدت خواهد بخشید.

سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای هم‌جوار همگام با سرویس‌های اطلاعات کشورهای اروپایی و آمریکا به این نتیجه رسیدند جهت تضعیف دولت نوری مالکی و ایجاد فضای چانه‌زنی جهت سهم خواهی بیشتر، لازم است حملاتی از ناحیه گروه‌های تکفیری به داخل عراق صورت گیرد و دولت آینده عراق را با تهدیدات و چالش‌های جدی مواجه کنند تا زمینه‌ساز مذاکرات دولت آینده عراق با سایر گروه‌ها و کشورها شود.

کشورهای عربستان، قطر، ترکیه، اقلیم کردستان عراق، نمایندگان آمریکا و... طی هماهنگی‌هایی که باهم کرده بودند تصمیم می‌گیرند که داعش را حمایت و تجهیز کنندتا رسماً وارد عراق شود و استان‌های مناطق میانی و شمالی عراق را تصرف کند. آنان جهت هماهنگی و بررسی جوانب طرح، در اول ژوئن 2014 با حضور نمایندگان داعش در یکی از کشورهای هم‌جوار عراق و سوریه گرد هم می‌آیند. در این کنفرانس که خبر آن توسط برخی از خبرگزاری‌ها منتشر شد، تصمیم بر این می‌شود موصل به‌علت وجود تعداد زیادی نظامیان بعثی، حضور اکثریت اهل سنت، همکاری برخی از مسئولین دولتی و وجود انبارهای سلاح و مهمات،ظرف چند ساعت توسط داعش تصرف و در آنجا مستقر شود.

در 10 ژوئن 2014 (20 خرداد 93) ستون نظامی گروه تروریستی داعش از طریق خاک سوریه وارد عراق شد و بدون هیچ‌گونه مقاومت یا درگیری از سوی نظامیان و مسئولین منطقه،استان موصل و مناطق پیرامونی آن ظرف چند ساعت به‌طور کامل به تصرف داعش درمی‌آید.

تصرف موصل با سکوت و تأیید ضمنی اکثرکشورهای عربی منطقه خصوصاً عربستان‌ سعودی قرار می‌گیرد و عربستان رسماً از این اقدام تجاوزکارانه به‌عنوان انقلاب مردمی نام می‌برد.

ارتقاء گروه داعش به دولت اسلامی (دا)
در 8 تیر ماه سال 1393(29ژوئن 2014)،25روز پس از اشغال موصل، ابوبکر البغدادی درحالی‌که لباسی سیاه‌رنگ بر تن کرده بود، عمامه مشکی بر سر و با محاسنی بلند همانند خلفای صدر اسلام داشت، برای اولین بار به‌عنوان خطیب نماز جمعه در مقابل دوربین قرار گرفت و خطاب به مسلمانان جهان اقدام به خواندن خطبه کرد.

وی در این خطبه با زبانی آمیخته با تهدید به بیان اهداف خود و به کاربردن شمشیر برای برپایی حکومت اسلامی اشاره کرد و در‌نهایت نام گروه «دولت اسلامی عراق و شام (داعش)» را به «دولت اسلامی» (دا) تغییر داد و خود را ولی و خلیفه انتخاب‌شده مسلمانان معرفی کرد و از همه مسلمین خواست با او بیعت کنند تا هدف خود را محدود به اشغال عراق و سوریه نکند.

«اعلان خلافتِ» خودخوانده ابوبکر بغدادی، سیل پیکارجویانِ خواهان جهاد از اروپا و دیگر کشورها را روانه موصل کرد.

داعش پس از اعلام تشکیل خلافت اسلامی، بلافاصله کلمات نوشته‌شده روی پرچم خود را نیز به 23 زبان زنده دنیا ترجمه و منتشر کرد و اسکناس‌های یک، پنج و ده دیناری را با آرم داعش چاپ و در موصل و تکریت و برخی از مناطق استان دیاله توزیع کرد.

داعش در شهرهای تحت تصرف خود دفاتری با عنوان «حسبه» ایجاد کرد تا بر اجرای شریعت اسلام نظارت کند و محاکم قضایی را دایر تا بر تخلفات رسیدگی کند. دفاتر دیگری هم با نام «دعوه» ایجاد می‌کند که وظیفه آن تبلیغ افکار و اعتقادات مذهبی داعش برای مردم است.

نخستین نشریه داعش به دو زبان انگلیسی و عربی در ماه رمضان در 50 صفحه با نام دابق منتشر شد، این نشریه در دو نسخه عربی و انگلیسی در فضای مجازی منتشر می‌شود. نسخه چاپی بین ساکنان مناطق تحت اشغال داعش در عراق توزیع و نسخه اینترنتی نیز از طریق ایمیل به گیرندگان در فضای مجازی ارسال می‌شود. این نشریه با کیفیت حرفه‌ای بسیار بالایی تولید می‌شود و هدف از آن ترویج دولت خلافت ادعا شده است.

چاپ گذرنامه، ایجاد پلیس مخصوص به خود، صدور نفت، راه‌اندازی شبکه رادیویی و تلویزیونی، چاپ پلاک ماشین، برگزاری گشت‌های گردشگری و... از دیگر اقدامات داعش بوده است.

حکومت خود خوانده داعش هم‌اکنون بر حداقل 40 درصد از سرزمین سوریه، 30 درصد از خاک عراق و سیطره بر 80 درصد از منابع زیرزمینی و نفتی سوریه و اعمال حاکمیت بر حداقل 10 میلیون از شهروندان عراقی و سوری برخوردار است. قلمرو داعش طبق نقشه منتشره از سوی این گروه تمام عراق و منطقه شامات است و شبه‌جزیره عربی و شمال آفریقا و اندلس تا خراسان بزرگ جزء قلمرو حکومتی آنان است که باید این مناطق را آزاد و به قلمرو حکومتی خود اضافه کنند.

داعش معتقد است مرزهای کنونیِ بین کشورهای اسلامی که حاصل تجزیه امپراتوری عثمانی است، در پی موافقتنامه سایکس ـ پیکو، بین فرانسه و بریتانیا به وجود آمده و باید برچیده شود و همه مرزها به حالت پیش از جنگ جهانی اول برگردد.

منابع مالی داعش
راهبرد اصلی داعش در حوزه مسائل مالی مبتنی بر خودکفایی و عدم وابستگی به منابع مالی خارجی است. البته این به معنای آن نیست که داعش از پذیرش کمک‌های برخی حامیان خارجی خود امتناع کند. کشورهای غربی و عربی خصوصاً کویت، عربستان و قطر از سال‌های2013-2012، میلیون‌ها دلار به سازمان‌های تروریستی سوریه از جمله داعش کمک کردند و داعش نیز از تمامی این کمک‌هابهره‌مند شد. لکن داعش بنیاد مالی و اقتصادی خود را بر کمک‌های مالی خارجی بنیاد ننهاده است.

به همین علت امروز داعش به‌عنوان ثروتمندترین تشکیلات تروریستی تاریخ معاصر شناخته می‌شود و از نظر تأمین مالی نیز دارای عملکردی موفق و ساختاری مافیایی و بسیار پیچیده است. برخی از منابع مالی داعش عبارت‌اند از:

1- غارت اموال مردم و ادارت
برابر گزارش‌های منتشر شده از سوی آگاهان مراکز اقتصادی، گروه تروریستی داعش در سال 2013 ماهانه 8 میلیون دلار از طریق مصادره و غارت اموال مردم عادی و تاجران و مغازه‌داران محلی در استان‌های تحت تصرف، درآمد داشته است؛ داعش پس از ورود به شهر موصل و اشغال استان نینوا به بانک‌ها حمله کرده و حدود 430 میلیون دلار وجوه نقدی این بانک‌ها را به غارت برده است. بر اساس برخی ازگزارش‌های منتشر شده، داعش تاکنون درآمدی معادل دو میلیارد دلار اندوخته است که از بودجه سالانه برخی کشورها بیشتر است.

همچنین فروش عتیقه‌جات و آثار باستانی سوریه و عراق، از دیگر راه‌های تأمین منابع مالی داعش است. حیدر العبادی نخست وزیر عراق در هنگام افتتاح موزه عراق در سال 1393 طی سخنانی جامعه بین‌الملل را فرا خواند تا به فکر حفظ بازمانده آثار باستانی و هویت فرهنگی عراق باشند.

2- مواد مخدر، و پول‌شویی
داعش به روش گروه‌های مافیایی از طریق آدم‌ربایی، سرقت، مواد‌مخدر و پول‌شویی درآمد قابل‌توجهی کسب می‌کند. طبق اظهارات خبرنگار نشریه آمریکایی «دیلی بیست» عناصر داعش پس از نفوذ به مناطقی در شمال غربی عراق، شمار قابل‌توجهی از شهروندان را ربوده و سرمایه‌های آنان را مصادره کرده است.

3- نفت
نفت یکی دیگر از مهم‌ترین منابع مالی گروه تروریستی داعش است. مایک گیگلیو از سایت خبری «بازفید» که به یکی از مناطق مرزی سوریه و ترکیه رفته بود، در مورد قاچاق نفت توسط داعش می‌نویسد: دولت اسلامی عراق و شام موسوم به داعش روزانه یک‌میلیون دلار از محل فروش منابع نفی شرق سوریه عایدی دارد. قیمت بالای سوخت در ترکیه محرک نیرومندی برای قاچاقچیان جهت پذیرش ریسک قاچاق نفت است.

تجار ترک خریداران اصلی نفت قاچاق داعش به کمتر از نصف قیمت رسمی آن هستند. منابع نفتی تحت کنترل این گروه تروریستی شامل 60 درصد منابع شرق سوریه و تعدادی از حوزه‌های نفتی پراکنده در شمال غرب عراق است. داعش با فروش نفت و با پول آن سلاح تهیه می‌کند و دستمزدها را می‌پردازد.

4-کمک‌های مالی برخی از کشورهای منطقه
عناصر داعش از سوی برخی کشورها مانند عربستان و قطر به‌صورت گسترده حمایت مالی می‌شود؛ دیوید کوهن معاون وزارت خزانه‌داری آمریکا در اندیشکده موسسه کارنگی طی سخنانی در این مؤسسه گفت:

«داعش همچنان ارتباط‌های مهم خود را با تأمین‌کنندگان مالی کشورهای خلیج (فارس) حفظ کرده است و ما شاهد ادامه روند تأمین مالی داعش هستیم».

همچنین هیثم مناع رئیس مرکز حقوق بشر اسکاندیناوی با انتشار یک تحقیق تحت عنوان دارایی‌های دولت اسلامی در عراق و شام از طرف‌هایی که از این گروه تروریستی حمایت مالی به عمل می‌‌آورد و نیز سرشناس‌ترین فرماندهان آن به اضافه مهم‌ترین ابزار و راهکارهایی که داعش فعالیت خود را با تکیه‌بر آن انجام می‌دهد، پرده برداشت. مناع در این تحقیق از وجود فهرست 127نفره از منابع تأمین مالی داعش ازجمله از سوی کشورهای کویت و عربستان خبر داده و گفت که این فهرست به سازمان ملل تحویل داده‌شده است.

علاوه بر موارد فوق، مؤسسه زوراء وابسته به داعش با توزیع اطلاعیه‌هایی با عنوان «زاحمیهم علی الجنان» از زنان خواست تا با حمایت مالی از این گروهک بابی از بهشت را برای خود باز کنند، زیرا انفاق به جنگجویان، یکی از درهای بهشت است.

5- باج‌گیری و گرفتن مالیات و جزیه
باج‌گیری سیستماتیک از شرکت‌های کوچک و کمپانی‌های بزرگ، ازجمله شرکت‌های ساختمان‌سازی، و حتی نمایندگان حکومت محلی نیز یک منبع دائمی تأمین مالی این گروه است. علاوه بر این، داعش از جمعیت غیرمسلمان ساکن در مناطق تحت اشغال این گروه، مالیات اخذ می‌کند و پس از اعلام تأسیس خلافت، بر حمل‌ونقل کالا به مناطق غربی عراق عوارض گمرکی وضع کرده است.

بر اساس اطلاعات سرویس امنیتی عراق، داعش از محل گروگان‌گیری به‌ قصدباج‌خواهی، 25 میلیون دلار درآمد کسب کرده است. علی‌رغم تکذیب فرانسه، اطلاعاتی منتشر شد مبنی بر اینکه در آوریل 2014 داعش بابت آزادی 4 تبعه فرانسه، 18 میلیون دلار دریافت کرده است. به‌علاوه این گروه با سرقت و قاچاق اشیای عتیقه نیز 38 میلیون دلار به دست آورده است.

بنا به اخبار خبرگزاری‌ها، داعش از کامیون‌ها را متوقف و از آن‌هاباج خواهی می‌کند و تا مبلغ 1000 دلار از آن‌ها اخاذی می‌کنند. ابوهاجر، مسئول مالی پیشین گروه داعش طی مصاحبه‌ای که بصورت زنده از شبکه تلویزیون بی بی سی پخش شد گفت: داعش از مغازه‌ها، شرکت‌های برق، داروخانه، پمپ بنزین، و شرکت‌ها نفتی مالیات می‌گیرند و اگر کسی مالیات ندهند او را می‌کشند.

منبع:سایت فردا